Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

 
English | Nederlands

Maatschappij tot verbetering der woningen voor arbeidenden en minvermogenden, Derde -

Naam Maatschappij tot verbetering der woningen voor arbeidenden en minvermogenden, Derde -
Alternatieve namen
  • vanaf 1899: Utrechtse Woning-maatschappij, voorheen Derde Maatschappij tot verbetering der woningen voor arbeidenden en minvermogenden
Plaats Utrecht
Provincie Utrecht
Begindatum 1860 (eerste vermelding)
Einddatum 1899 (opheffing)
Richtgroep (uitleg)
De groep ten behoeve waarvan de vereniging actief is
Arbeiders, Armen algemeen
Werkingsgebied Lokaal
Doelstelling

alles wat in verband tot de woning geacht kan worden de armoede te verligten en den gezondheidstoestand der stad Utrecht te verbeteren (Goossens)

Activiteit

Welgestelde leden kochten aandelen in de Maatschappij en kregen een dividend uitgekeerd dat varieerde van vier tot ruim zeven procent. Op die manier combineerden zij naastenliefde met eigenbelang op korte termijn.

Met het geld kochten de Maatschappijen 'bestaande panden en lapten ze zo goed mogelijk op of sloopten ze en bouwde er nieuwe voor in de plaats'.

Werkt samen met

de eerste en tweede Maatschappij tot Verbetering der Woningen van Arbeidenden en Minvermogenden opgericht in resp. 1850 en 1855 en eveneens gevestigd te Utrecht.

Voortgezet als

vanaf 1899: Utrechtse Woning-maatschappij, tezamen met de eerste en tweede Maatschappij

Oprichters

'een belangrijke rol in dit drietal [Maatschappijen tot verbetering der Woningen van Arbeidenden en Minvermogenden] speelde de medicus H.J. Broers, die jarenlang voorzitter was van de Gezondsheidscommissie'. ('t Hart)

Koninklijk Besluit 20 november 1860 nr. 45; 30 juli 1866 nr. 69; 27 juni 1890 nr. 25; 22 maart 1899 nr. 12
Staatscourant

28-11-1860, 14-08-1866, 11-09-1890, 1899 

Goossens van Eyndhove nr. (uitleg)
Het nummer waaronder de vereniging is opgenomen in: A.E.G. Goossens van Eyndhove, De vereenigingen erkend krachtens de wet van 22 april 1855 (Stbl. 32) (Den Haag 1891). Dit repertorium bevat alle verenigingen die tussen 1855 en 1890 erkenning hadden gekregen krachtens de Wet op de Vereniging van 1855. Goossens van Eyndhove stelde het repertorium samen op basis van de Staatscourant, waarin de statuten van alle erkende verenigingen gepubliceerd werden. Hij nam daaruit op: de naam van de vereniging, de plaats van vestiging, de doelstelling, de datum en het nummer van het Koninklijk Besluit en de datum van de Staatscourant waarin de statuten afgedrukt stonden.
2951
Verantwoording gegevens

P.D. 't Hart, Leven in Utrecht Groei naar een moderne stad (Hilversum 2005) 122.

Gegevens ontleend aan de inventaris van het verenigingsarchief.

ad Koninklijk Besluit, ook:

Register van de Staatscourant 1899.

Opmerkingen

ad begindatum:

de inleider van de inventaris vermeldt 1855 als begindatum van de 'Eerste', 1858 als die van de 'Tweede' en 1860 als die van de Derde Maatschappij.

 ad einddatum: in 1899 werden de aandelen van de Eerste en Tweede Maatschappij geconverteerd naar de 'Derde Maatschappij', die vervolgens per 1 mei 1899 werd omgedoopt in de Utrechtsche Woning-Maatschappij, voorheen Derde Maatschappij tot verbetering der woningen voor arbeidenden en minvermogenden (Statuten goedgekeurd bij KB van 22-03-1899, nr. 12, Stc. nr. 82). (inleiding inventaris)

Archief

Het archief van de Utrechtse Woning-maatschappij, voorheen eerste, tweede en derde maatschappij tot verbetering der woningen voor arbeidenden en minvermogenden te Utrecht 1855-1965, wordt onder toegangsnummer 845 bewaard in het Utrechts archief. (inventaris; 3,5 m., volledig openbaar). De archiefstukken van zowel de Utrechtse woning-maatschappij als van haar voorgangers zijn hier bijeengehouden in de archiefinformatie van de Derde maatschappij.

Toon archiefinfo
Verberg archiefinfo

Naam archiefbewaarplaats Het Utrechts Archief
Naam collectie Utrechtse Woning-maatschappij, voorheen eerste, tweede en derde maatschappij tot verbetering der woningen voor arbeidenden en minvermogenden te Utrecht 1855-1965
Beheersnummer 815
Toegang inventaris
Openbaarheid volledige openbaarheid
Omvang 3,5 m.
Reglementen ja

Stukken betreffende de oprichting van de maatschappijen en de interne organisatie, 1854-1950;

Stukken betreffende de omzetting van de derde maatschappij in de Utrechtsche Woning- Maatschappij, 1899-1903.

Ledenlijsten ja

Stukken betreffende de benoeming en het ontslag van leden, alsmede het overlijden van leden, oud-leden en hun familieleden, 1858-1908.

Notulen ja

Notulen:

1856-1861 eerste maatschappij, 1856-1861;

1856-1861 tweede maatschappij, 1856-1861;

1860-1861 derde maatschappij, 1860-1861;

1861-1864 eerste, tweede en derde maatschappij, 1861-1864;

1865-1867 derde maatschappij, 1865-1867;

notulen eerste, tweede en derde maatschappij, 1868-1891, 1891-1904, 1891-1904.

Jaarverslagen ja

Jaar- en meerjarenverslagen over 1855-1927. Afdrukken, afschriften, concepten, doorslagen en minuten.

Correspondentie ja

Kopieboek van uitgaande brieven, 1859-1864;

Ingekomen en minuten van uitgaande stukken, 1864-1903.

Financiƫle stukken ja

Stukken betreffende de uitgifte van aandelen en het aangaan van obligatieleningen, 1859-1911;

Registers van uitgegeven obligaties, 1867-1948;

Taxatierapporten van het woningbezit. Met bijlagen, 1885-1951;

Stukken betreffende de conversie van aandelen van de eerste en tweede naar de derde maatschappij, 1898-1899;

Rekeningen over 1856/57-1949/50;

Kasboeken, 1856-1937/38.

Overige stukken ja

Instructies voor de bode, de opzichter, de uitmaner, de secretaris en de thesaurier, [1856], 1858-1872;

Stukken betreffende het beheer van de woningen:

Registers van aankoop, reparatie en verhuur van woningen, 1856-1894;

Correspondentie met het gemeentebestuur van Utrecht betreffende woningbouw en -verbetering, 1856-1910;

Memories van bestuursleden betreffende de bouw van (kleine) woningen, 1858.

Onder het overvloedige archiefmateriaal betreffende het beheer van de woningen zij dit dossier nog vermeld:

Register van uitgereikte premies voor goede bewoning, 1895-1948.



Literatuur


Toon publicaties van de vereniging

Publicaties van de vereniging


Verberg publicaties van de vereniging
  • Verslag van den toestand der drie maatschappijen tot verbetering der woningen voor arbeidenden en minvermogenden te Utrecht loopende van 18XX (Utrecht 18XX).