Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

 
English | Nederlands

Christelijke Vereeniging voor Ziekenverpleging "Het Diaconessenhuis" te Leiden

Naam Christelijke Vereeniging voor Ziekenverpleging "Het Diaconessenhuis" te Leiden
Alternatieve namen
  • Vereeniging Nederlandsch Hervormde Diakonessen-Inrichting (Blankenberg)
Plaats Leiden
Provincie Zuid-Holland
Begindatum 26 februari 1897 (oprichting)
Einddatum 1980 (laatste vermelding)
Levensbeschouwing protestants
Richtgroep (uitleg)
De groep ten behoeve waarvan de vereniging actief is
Zieken
Leden (uitleg)
De groep waaruit de leden afkomstig zijn
Mannen en vrouwen
Werkingsgebied Lokaal
Doelstelling

de arbeid der Christelijke naastenliefde te verrichten en door middel van de verpleging het Evangelie te brengen

 

a. De verpleging van kranken van alle godsdienstige gezindten in het daarvoor bestemde Diaconessenhuis, met uitzondering van idioten en krankzinnigen; b. de uitzending van diaconessen in particuliere huisgezinnen; c. de opleiding van diaconessen. (Staatscourant)

Activiteit

'Het huis biedt gelegenheid tot opneming van zieken, die geen bepaald chirurgische behandeling vereischen. Voor de verpleging in het huis is een tarief vastgesteld, voor buitenverpleging is dat niet het geval. Zusters gingen uit ter verpleging in armenwoningen, voor kleine zorgen als verbinden en verbedden'. (Tijdschrift)

Werkt samen met

en is een zusterorganisatie van de Vereenigingen Ned. Hervormde diak(c)onessen-Inrichtingen te Amsterdam, Angerlo, Gouda, Meppel en Vlaardingen; tot 1912 werden tevens personele betrekkingen onderhouden met het Haarlemse Diaconessenhuis.

Aangesloten bij

Kaiserwerther Bund, sinds 1894. Hierdoor was de vereniging verbonden met de meer dan 70 in Europa, Amerika en het Midden-Oosten gevestigde Diakonessenhuizen, inclusief de bij deze organisatie aangesloten diakonessenhuizen in Nederland.

Vanaf 1886 organiseerde de Kaiserwerther Bund een drie-jaarlijkse 'General Conferenz'. Een nationale conferentie van diakonessenhuizen vond hier te lande vanaf 1886 jaarlijks plaats.

Oprichters

inspirator: Swerus Hermanus Johannes de Wolff. Ned. Hervormd predikant (Lieburg)

Mevr. De Wolff, de gezusters Joh. en H.E. Drost, mevr. J.H. van Wijk, Mej. C.W. Corts en mevr. Den Houter-Leyts.

De heren ds. De Wolff, J.J. Groen, A.E. van Kempen en W.F. van Wijk stonden hen als adviseurs terzijde. (Bakhuizen)

Beschermheren -of vrouwen

Op 18 november 1901 verklaarde Koningin-moeder Emma zich bereid beschermvrouwe van het Diaconessenhuis te worden.

Eigen gebouw (adres)

Op 26 februari 1897 werd op Plantsoen nr. 101 het eerste Diaconessenhuis te Leiden geopend. Er was plaats voor één zuster en één hulp.

Op 19 november 1901 werd het 'eigen nieuwgebouwde Huis, Witte Singel 27 geopend'. Er was plaats voor 10 zusters en 40 patiënten. (Bakhuizen)

Koninklijk Besluit 25 april 1898 nr. 123
Staatscourant

10-5-1898

Verantwoording gegevens

Algemeen:

J.N. Bakhuizen van den Brink, 'Het Diaconessenhuis te Leiden' Leids jaarboekje 1964, 59-65.

M.J. van Lieburg, 'Met het beste wat men heeft en kent' De geschiedenis van het Diakonessenhuis Utrecht 1844-1999 (Kampen 2000).

Mededeling in de rubriek Binnenland onder het kopje 'Ziekenzorg' van het Tijdschrift voor armenzorg, 1e jrg. (1900) 18, en 2e jrg. (1901) 68.

De vereniging wordt vermeld in J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) op pagina 740.

ad oprichtingsdatum, Koninklijk Besluit en doelstelling:

de Staatscourant van 10 mei 1898.

de laatste vermelding is ontleend aan de archiefperiode.

Opmerkingen

ad naam:

Blankenberg c.s. noemen de vereniging in de Gids der Nederlandsche Weldadigheid: Vereeniging Nederlandsch Hervormde Diakonesseninrichting, naar de Nederlandsch Hervormde Diakonesseninrichting te Amsterdam.

ad levensbeschouwing:

protestants (hervormd)

 

Algemeen:

Bakhuizen typeert de vereniging als volgt: 'de Vereniging was oudtijds practisch niets anders dan het bestuur' (58)

Inkomsten: giften (m.n. van de gezusters Drost), contributies en legaten.

Bakhuizen stelt vast dat 'de diacones als kind des Huizes wordt beschouwd en dat het Huis, waarin zij haar taak verricht, haar tot het einde toe verzorgt'. En over de zogenaamde 'roeping': 'In werkelijkheid is deze niet anders dan de roeping van het Evangelie. Dankzij het eenvoudig gehoor geven aan deze roeping door zusters en bestuur heeft het Diaconessenhuis de taak die het zich gesteld zag zo kunnen vervullen, dat deze voortdurend in omvang toenam.

Zo werden in het jaar 1897 22 patienten verzorgd, gemiddeld meer dan 30 dagen elk, en in 476 gevallen hulp 'buitenshuis' verleend. (Tijdschrift)

Archief

Het archief van de Christelijke Vereeniging voor Ziekenverpleging "Het Diaconessenhuis" te Leiden (1859) 1897-1980 (1988) wordt onder toegangsnummer 1415 bewaard in het Regionaal Archief Leiden.

Toon archiefinfo
Verberg archiefinfo

Naam archiefbewaarplaats Regionaal Archief Leiden
Naam collectie Archief van de christelijke vereniging voor ziekenverpleging "Het Diaconessenhuis" te Leiden (1859) 1897-1980 (1988)
Beheersnummer 1415
Toegang inventaris
Openbaarheid beperkte openbaarheid
Omvang bijna 21 m.
Statuten ja

Statuten van de Christelijke Vereniging voor ziekenverpleging 'Het Diaconessenhuis te Leiden' 1897 enz., recentste in het archief: 1985.

Notulen ja

Notulen van de bestuursvergaderingen van het Diaconessenhuis Leiden, 1897-1980, 7 delen.

Jaarverslagen ja

Jaarverslagen van het Diaconessenhuis Leiden, 1897-1980, met (grote) hiaten.

Correspondentie ja

Ingekomen brieven bij en kopieën van uitgaande brieven van het bestuur van het Diaconessenhuis Leiden, 1897-1980, 27 omslagen.

Opmerkingen algemeen

Het archief bevat voorts een schat aan voornamelijk 20ste eeuws documentatiemateriaal, zoals krantenartikelen, foto-albums, tijdschriften, rapporten, toespraken en stukken betreffende de geschiedenis van het Diaconessenhuis te Leiden of Diakonesssenhuizen in het algemeen.



Literatuur


Toon publicaties van de vereniging

Publicaties van de vereniging


Verberg publicaties van de vereniging
  • Lieburg, M.J. van, Het Diaconessenhuis Leiden (Rotterdam 1997).