Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw

hulp aan arme kraamvrouwen te verlenen

'Eerst het 3e kind, in den echt geboren, wordt bedeeld. De verdiensten des vaders mogen het geheele jaar door niet minder dan f 6 per week bedragen. (Voor enkele ambachten wordt een uitzondering gemaakt.) Naar het gedrag van man en vrouw wordt onderzoek gedaan. De vrouw ontvangt een bewijs, dat zij bedeeld zal worden en wanneer zij bevallen is wordt dat bewijs aan de wijkdame gebracht en wordt voor de eerste maal een groot pak met dekens en kleeren voor haar en haar kind gegeven. Ook worden bons voor brood en kruidenierswaren ('s winters ook turf) uitgereikt. Gedurende 9 dagen ontvangt de vrouw een bon voor warm middag- of avondeten. De gemeente voegt aan de vereeniging 2 vroedvrouwen toe en 1 geneesheer als accoucheur. De vrouwen mogen de haar verstrekte kleederen behouden; sterft het kind binnen de 1ste maand, dan wordt het kindergoed teruggegeven. Wordt het kind dood geboren, dan ontvangt toch de moeder haar deel en de bons. De vrouwen worden door de wijkdame vóór en na de bevalling ten minste 3 maal bezocht en wat gegeven is, wordt streng gecontroleerd.' (Blankenberg)

Koningin Wilhelmina van Pruisen en opvolgsters.

B. Looper en Harry Mes, Tot nut en zegen der arbeidende klasse. De David Evekink Stichting 1848-1988 Van armenzorg tot sociale woningbouw (Zutphen 1988) 127. 

J.F.L. Blankenberg, H.J. de Dompierre de Chaufepié en H. Smissaert, Gids der Nederlandsche Weldadigheid (Amsterdam 1899) 788.

ad einddatum:

Jan van der Kluit, 'Vrouwenverhalen. Zwangerschap en kraamverzorging in de loop der tijd' in: Th. Hebing en F.W. Janssen (reds.), Zutphen. Tijdschrift voor de historie van Zutphen en omgeving 22e jrg. (2003) 85.

inkomsten, activiteit en relaties:

'Het Genootschap van Moederlijke liefdadigheid, hetwelk, behalve de gift van Hare Majesteit de Koningin Moeder à f. 200.- en de stedelijke subsidie van f. 400.-, de jaarlijksche collecte, die in 1852 de som van f. 555,86 heeft bedragen, onder hare inkomsten telt, blijft zich naar wensch staande houden. In de loop van dat jaar zijn 106 kraamvrouwen nevens hare kinderen van het noodige voorzien. Het loon aan naaisters uitbetaald, heeft niet meer dan f. 57,12 beloopen, als wordende het meeste goed door het Gezelschap Concordia, hetwelk uit twaalf jonge dames bestaat, en wekelijks vergadert, kosteloos in gereedheid gebracht, terwijl buitendien nog eenige andere, meestal vroegere leden van dat gezelschap geweest, het maken van eenige kleeding- en liggingstukken blijven op zich nemen.' (uit bijlage 2 van Tot nut en zegen: Het hoofdstuk "Armwezen" in het uitvoerig en beredeneerd verslag der Gemeente Zutphen over het jaar 1852, 16-30.)

Volgens de inleiding van de inventaris van het archief van de Nieuwjaarscommissie te Zutphen, dat onder nummer 11 wordt bewaard in het Regionaal Archief Zutphen werd in

1922, toen de Nieuwjaarscommissie werd ontbonden het 'resterende kasgeld (fl. 241,79) (...) geschonken aan de Vereniging van Moederlijke Liefdadigheid'.