De wording van een mogendheid: De Republiek en de buitenwereld
Militaire zaken zijn uitvoerig terug te vinden in de besluiten van de Staten-Generaal. De strijd tegen Spanje was immers de hoofdzaak van de verbintenis van de Nederlandse gewesten. In dit thema staat de positie van de Republiek ten opzichte van het buitenland centraal. Naast de defensie te land en te water komen de internationale betrekkingen en de handelscompagnieën aan bod.
Defensie te land:
Sinds het verlies van Breda in 1625 nam de Republiek steeds vaker het initiatief in de Opstand, terwijl geldgebrek Spanje in de verdediging dwong. Naast informatie over de grote veldtochten in deze periode (Oldenzaal, Groenlo en 's-Hertogenbosch) bevatten de resoluties een schat aan gegevens over de dagelijkse beslommeringen van het staatse leger. Voorbeelden zijn: militair personeel, wapens en munitie, logistiek ('conducteur', 'trein', 'transport') en de krijgstucht (Hoge Krijgsraad). Zie: instellingen.
Defensie te water:
De Nederlandse marine had tijdens de Republiek verschillende
taken. Incidenteel werden grote oorlogsexpedities uitgevoerd,
zoals in 1626-1627 de vruchteloze tocht van admiraal Laurens
Reael naar de Spaanse kust. Doorgaans werden de schepen echter
ingezet voor de rivier- en zeebewaking en het begeleiden van
koopvaardij- en vissersschepen ('konvooi'). Een gedeelte van de
oorlogsvloot moest de vijandelijke kaperbases langs de Vlaamse
kust afsluiten, maar deze blokkade was geen groot succes.
Lees
verder: De lekke
kustblokkade van Vlaanderen
Internationale betrekkingen:
Een groot deel van de strijd tegen Spanje werd niet met het
zwaard maar met de pen gevoerd. Goede betrekkingen en verdragen
met bondgenoten als Frankrijk, Engeland en Venetië waren
voor de jonge Republiek van niet te onderschatten belang. Er ging
bijna geen dag voorbij of de Staten-Generaal namen besluiten op
diplomatiek gebied. Ook werden betrekkingen onderhouden met
machthebbers uit Turkije en het Noord-Afrikaanse kustgebied.
Daarbij ging het dikwijls over zeelieden uit de Republiek die
door zeerovers uit 'Barbarije' waren gevangengenomen en als slaaf
moesten dienen.
Lees verder: Slaven uit de Republiek
Handelscompagnieën:
De twee bekendste handelscompagnieën waarop de Generaliteit toezicht hield waren de Verenigde Oost-Indische Compagnie en de West-Indische Compagnie. Via deze en andere compagnieën konden de Staten-Generaal invloed uitoefenen in alle windstreken. De minder bekende compagnieën zijn terug te vinden via de lijst met instellingen.
Inhoud
- Geweld, gewin en geweten (Introductie)
- De wording van een staat
- Economisch beleid: Van alle markten thuis
- Infrastructuur: Vroegmodern watermanagement
- De wording van een mogendheid
- Defensie te water: De lekke kustblokkade van Vlaanderen
- Internationale betrekkingen: Slaven uit de Republiek
- Cultuur en maatschappij
- Intellectueel eigendom: Haagse bescherming van de inventieve burger
- Onderwijs: Leren en geloven