© Huygens ING - Amsterdam. Bronvermelding: H. van Nispen tot Pannerden, 'Drehmans, Joseph Hubertus (1843-1913)', in Biografisch Woordenboek van Nederland. URL:http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn1/drehmans [12-11-2013]

DREHMANS, Joseph Hubertus (1843-1913)

Drehmans, Joseph Hubertus (bekend onder de naam Drehmanns) bisschop (Roermond 16-4-1843 - Roermond 5-8-1913). Zoon van Frans Joseph Drehmanns, likeurfabrikant, en Wilhelmina Josepha Schröders.

Beide ouders stamden uit het naburige Rijnland. Van 1854 tot 1860 doorliep Joseph vlot de Latijnse school in zijn geboortestad; na verdere studie te Rolduc en aan het groot-seminarie te Roermond werd hij in 1866 priester gewijd. Drehmanns was 21 jaar leraar aan het bisschoppelijk college te Weert, schreef er leerboeken en kreeg de faam van een uitstekend latinist. In 1887 werd hij exegese-professor aan het groot-seminarie te Roermond; zijn lessen waren vooral op de praktische zielzorg en de preek gericht; zijn pogen de seminaristen meer politesse bij te brengen stuitte op hun spotlust. Hij werkte mee aan de zg. professorenbijbel, een vertaling van de Vulgaat door de seminarieprofessoren van de Nederlandse kerkprovincie; de omvangrijke bijdragen van de autodidact, in naaste omgeving vaak geprezen, haalden niet het niveau van de toenmalige bijbelwetenschap.

In 1899 werd Drehmanns benoemd tot coadjutor van de hoogbejaarde bisschop F.A.H. Boermans van Roermond met recht van opvolging; deze, zeer ingenomen met zijn opvolger, stierf 3 februari 1900. Drehmanns wapenspreuk was: Cum Christo laboro. In het begin van zijn episcopaat bleek de invloed van de oude collega C.J.M. Bottemanne in Haarlem uit de stichting van de Limburgse R.K. Volksbond naar Haarlems model en uit de weigering de jonge bijbelgeleerde H.A. Poels aan het Roermondse seminarie te benoemen; zelfs nadat Poels in Rome van elke blaam van heterodoxie gezuiverd was, kreeg deze de hem toegezegde leerstoel niet. In 1902 stelde Drehmanns voor het eerst een priester, J.M. Souren te Maastricht, vrij voor sociaal werk; de jaarlijkse Limburgse katholiekendagen kregen zijn goedkeuring en medewerking; hij stimuleerde de groei van de R.-K. werkliedenvereniging, boerenbond en drankbestrijding; een middenstandsbond werd opgericht; de bisschop maande zijn priesters sociale studiedagen te bezoeken. In 1905 stichtte Drehmanns het vierde Limburgse bisschoppelijk college te Sittard. Franciscanen en Conventuelen haalde hij naar de mijnstreek om m de zielzorg te helpen; de eersten ook om in Heerlen een R.-K. HBS te stichten. In 1910 benoemde de bisschop de uit Amerika teruggekeerde Poels tot rector te Welten-Heerlen, maar tevens 'om iets voor de mijnstreek te doen'; toen deze direct velerlei initiatieven ontplooide, steunde Drehmanns hem naar vermogen. De bisschop spoorde zijn diocesanen aan tot veelvuldige biecht en communie; eveneens overeenkomstig de richtlijnen van paus Pius X voerde hij de kindercommunie in.

Met verscheidenen van zijn priesters werd ook Drehmanns in zijn laatste levensjaren door de hoofdredacteur van De Maasbode, de integralist M.A. Thompson, c.s. beschuldigd van modernisme; maar een week vóór zijn plotselinge dood kreeg de bisschop van zijn vriend, W. kardinaal van Rossum, in een openbare bijeenkomst te Roermond te horen, dat Pius X tevreden was over hem en zijn clerus.

J.H. Drehmanns, een rijzige, statige figuur, was heel zijn leven een harde werker en man van studie; zijn vastenbrieven en toespraken waren doorwrochte werkstukken, met veel taalvaardigheid en eruditie gecomponeerd. Men heeft hem wel de eerste sociale bisschop van Roermond genoemd, die de maatschappelijke problemen van zijn tijd ten volle begreep. Inderdaad werd hij onder invloed en druk van Ch.J.M. Ruijs de Beerenbrouck, W.H. Molens, H.A. Poels e.a. hoe langer hoe meer sociaal actief, maar blijkens zijn uitingen, m.n. de vastenbrief van 1912, kwam zijn sociale bewogenheid meer voort uit vrees voor het wegkwijnen van het traditionele katholieke leven dan uit begrip voor de rechtvaardige eisen der misdeelden.

P: Beknopte Hoogduitsche spraakkunst, ten gebruike bij het gewoon en uitgebreid lager onderwijs (Luik, 1874; 2e dr. 's-Hertogenbosch, 1887); Volledige Hoogduitsche spraakkunst ten gebruike der gymnasiën en hoogere burgerscholen (Luik, c. 1875); Latijnsche grammatica voor alle klassen der Nederlandsche gymnasiën ('s-Hertogenbosch, 1878); 'De boeken der Machabeën', in De Heilige Boeken van het Oude Verbond ('s-Hertogenbosch, 1894) VII, 243-457; 'Het boek der psalmen', ibidem, (1895) IV, 9-412; De vasten-mandementen en andere publicaties (Leiden, 1913).

L: N.N., 'In memoriam Monseigneur J.H. Drehmanns' in De Tijd 5-8-1913; J.M.L. Keuller, 'Lijkrede bij de begrafenis van Z.D.H. Mgr. J.H. Drehmanns', in De Nieuwe Koerier 9-8-1913; P.J.M. Aalberse, in Katholiek Sociaal Weekblad 12 (1913) 373-374; G.Brom, Herleving van de wetenschap in katholiek Nederland ('s-Gravenhage, 1930) 202-204; C. Sloots. Haga Mariana, Bisschoppelijk College Weert, 1648-1948 (Roosendaal, 1948) 309-311; L.J. Rogier en N.de Rooy, In vrijheid herboren ('s-Gravenhage, 1953) passim; J. Colsen, Poels (Roermond [enz.], 1955) passim; E. M.A.H. Delhougne, Genealogiën van Roermondse geslachten (Maastricht, 1956) I, 70; J. Jansen, 'De eerste bisschoppen van het tweede bisdom Roermond', in De Bronk 6 (1958/1959) 166.

I: Katholiek Documentatie Centrum te Nijmegen, Collectie personen: afb. 2a2566.

H. van Nispen tot Pannerden

Bovenstaande biografie weerspiegelt de stand van het onderzoek tot aan het jaar van publicatie in het gedrukte deel van het BWN. Dit jaar is hieronder weergegeven. Alle daarna verschenen literatuur is niet in de tekst verwerkt en wordt evenmin vermeld in de literatuuropgave (onder L).

Oorspronkelijke versie opgenomen in: Biografisch Woordenboek van Nederland 1 (Den Haag 1979)
Laatst gewijzigd op 12-11-2013