© Huygens ING - Amsterdam. Bronvermelding: W.D. Voorthuysen, 'Lanschot, Johannes Maria Godefridus van (1900-1983)', in Biografisch Woordenboek van Nederland. URL:http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn3/lanschot [12-11-2013]

LANSCHOT, Johannes Maria Godefridus van (1900-1983)

Lanschot, Johannes Maria Godefridus van, bankier ('s-Hertogenbosch 5-1-1900 - Boxtel 12-1-1983). Zoon van Godefridus Augustinus Wilhelmus van Lanschot, bankier, en Josina Henriette Antonia Jurgens. Gehuwd op 19-9-1922 met Annie Marie Louise Emilie Tilman. Uit dit huwelijk werden 1 zoon en 4 dochters geboren.

Na in 1919 te Tilburg zijn eindexamen aan de 5-jarige rijks-HBS te hebben behaald, werkte Van Lanschot een jaar bij de Geldersche Crediet Vereeniging te Arnhem, daarna twee jaar bij het kantoor van de Nederlandsche Handel-Maatschappij (NHM) te Kobe (Japan). Van Lanschots bankiersopleiding bij de NHM was te danken aan het feit dat zijn familiebankbedrijf in Den Bosch reeds bijna sedert de oprichting de NHM-belangen in Noord-Brabant behartigd had. In februari 1922 was Van Lanschot in Nederland terug, maar begin 1923 vertrok hij opnieuw naar Japan om daar tot september 1924 te verblijven en vervolgens als standplaats voor de NHM de Chinese stad Sjanghai toegewezen te krijgen. Een ziekteverlof beëindigde definitief deze Aziatische periode. Na herstel in Davos in 1928 trad Van Lanschot als firmant toe tot het bankierskantoor F. van Lanschot in 's-Hertogenbosch.

In zijn geboortestad werd deze Van Lanschot al spoedig een vooraanstaand man. Het bankierskantoor, op zich zelf relatief klein en overwegend regionaal gericht op stad en provincie, bleef een typisch traditioneel familiebedrijf, dat toch zijn contacten met de financiële centra in het Westen van het land wist te onderhouden - o.a. door een meerderheidsbelang in Vermeer & Co te Amsterdam en via het bankierskantoor Staal & Co in Den Haag, een kantoor dat vermaard was als intermediair bij kasgeld en langlopende leningen voor overheidsorganen. Als persoonlijk gericht bankier tegenover zijn cliënten kreeg Van Lanschot een goede naam. Misschien waren deze goede contactuele eigenschappen mede te danken aan Van Lanschots grote belangstelling voor de antroposofie, de geloofs- en moraalleer verkondigd door Rudolf Steiner. Pas in 1969 zou hij zijn functie bij de bank neerleggen, maar tot juni 1972 zou hij nog als lid van de Raad van commissarissen van Van Lanschot's beleggingscompagnie BV bij de onderneming betrokken blijven.

Van Lanschots kwaliteiten traden niet alleen aan de dag binnen de onderneming zelf. Zo was hij vanaf december 1941 lid van de Raad van bijstand van de bedrijfsgroep handelsbanken. In zijn hoedanigheid als voorzitter van de Bond voor de gelden de effectenhandel in de provincie te 's-Gravenhage werd hij in 1949 lid van het bestuur van de Nederlandsche Bankiersvereeniging, waarvan hij tot mei 1967 deel van zou uitmaken. Ook heeft hij geruime tijd (1945 - 1967) het voorzitterschap bekleed van de Vereniging voor de geld- en de effectenhandel in de provincie Noord-Brabant, was hij bestuurslid van de Stichting tot bevordering van de studie van het bank- en effectenbedrijf en van de Werkgeversvereniging voor het bankbedrijf. Ook in de stad zelf was hij op bankiersterrein actief: lid van de Kamer van Koophandel voor 's-Hertogenbosch en bestuurslid en voorzitter van de Bossche bankiersvereniging.

Tussen al deze beroepsbezigheden door vond Van Lanschot ook tijd voor sociaal werk en bleef hij in de sociale omgang een aimabel man. Zo was hij achtereenvolgens lid, proost en honorair proost van de Illustrere Lieve Vrouwe Broederschap, een filantropisch gerichte vereniging die voor de helft uit katholieken en voor de helft uit protestanten bestaat. In het ontspannend maatschappelijk leven was hij een enthousiast golfspeler, ook langere tijd bestuurder van de golfclub De Dommel en ten slotte jarenlang bestuurslid en voorzitter van de sociëteit "Amicitia" en ,,De Zwarte Arend" in Den Bosch.

'Meneer Jan' - typische aanduiding in een familiebedrijf - heeft veertig jaar lang het gezicht mede bepaald van dit middelgrote bankiersbedrijf, dat allengs van een bank van lokale en regionale betekenis uitgroeide tot een landelijke onderneming met talrijke internationale contacten.

A: Bedrijfsarchief te 's-Hertogenbosch onder voorbehoud toegankelijk.

P: De balans van 225 jaar. Een korte schets van de geschiedenis: F. van Lanschot, bankiers [Door J.M.G. van Lanschot et al. 's-Hertogenbosch, 1962].

L: Behalve herdenkingsartikelen in Bossche Omroep, 4-9-1969 en Brabants Dagblad, 13-9-1969, 14-1-1983: De firma F. van Lanschot sinds 1737 [Door H.P.W. van Ravestijn. 's-Hertogenbosch, 1924]; 'De vier gezichten van een bankier', in Elseviers Weekblad, 16-3-1968.

I: Persoonlijkheden in het Koninkrijk der Nederlanden in woord en beeld. Onder hoofdred. van H.P. van den Aardweg (Amsterdam 1938) 894 [Foto: Franz Ziegler].

W.D. Voorthuysen

Bovenstaande biografie weerspiegelt de stand van het onderzoek tot aan het jaar van publicatie in het gedrukte deel van het BWN. Dit jaar is hieronder weergegeven. Alle daarna verschenen literatuur is niet in de tekst verwerkt en wordt evenmin vermeld in de literatuuropgave (onder L).

Oorspronkelijke versie opgenomen in: Biografisch Woordenboek van Nederland 3 (Den Haag 1989)
Laatst gewijzigd op 12-11-2013