© Huygens ING - Amsterdam. Bronvermelding: A.G. van der Steur, 'Machen, William Charlemagne Henri (1860-1935)', in Biografisch Woordenboek van Nederland. URL:http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn1/machen [12-11-2013]

MACHEN, William Charlemagne Henri (1860-1935)

Machen, William Charlemagne Henri, amateur-genealoog en -historicus (Warmond 3-6-1860 - Warmond 7-10-1935). Zoon van Cornelius Hendricus Carolus Machen, arts, en Maria Christina Reese. Gehuwd op 28-10-1888 met Henriette Agathe Wilhelmine Marie Philomene Machen. Uit dit huwelijk werden 2 zoons en 1 dochter geboren.

Machen ging na zijn middelbare schoolopleiding in 1880 medicijnen studeren in Leiden. Deze studie werd door hem niet voltooid. Hij verbleef vervolgens van 1885 tot 1890 in Amerika, vestigde zich in 1890 te Warmond, op de buitenplaats Middendorp en trad in dienst bij de Rijksverzekeringsbank als agent in algemene dienst. Hij verliet Warmond in 1905 en woonde o.a. in Maastricht en Amsterdam. In 1918 werd hij om gezondheidsredenen vervroegd gepensioneerd en kwam in 1921 weer in Warmond terug, waar hij tot zijn dood zou blijven wonen. Financiële en huiselijke moeilijkheden zijn hem, vooral in zijn latere leven, niet bespaard gebleven.

Machen had van jongs af aan een grote belangstelling voor genealogie en heraldiek. In tegenstelling tot de meeste andere amateur-genealogen richtte zich zijn aandacht vooral op het moeilijke terrein der middeleeuwse geslachten (Van Teijlingen, Van den Woude, Van Alkemade). In de eerste decennia van deze eeuw werkte hij te zamen met de Warmondse bovenmeester C. Lugthart, aan een dorpsgeschiedenis van Warmond die in ca. tien delen zou moeten verschijnen. Slechts twee afleveringen zijn echter gedrukt: in 1927 verscheen te Leiden de eerste aflevering van het eerste deel van het seriewerk Warmond voorheen en thans, getiteld De ruïne van Warmond of wel De geschiedenis der oude Sint-Matthijskerk. Daarop volgde de eerste aflevering van het tweede deel, getiteld De voormalige ridderhofstede te Warmond (Leiden, [1931]), handelend over de twee te Warmond gelegen kastelen Teijlingen en Oud-Teijlingen of Lochorst.

Gedurende zijn leven heeft Machen weinig waardering gevonden voor zijn werk, noch in de kleine Warmondse kring, noch onder de Hollandse genealogen en historici. Oorzaak hiervan was het feit dat hij weinig publiceerde en dat zijn aandacht zich vooral richtte op middeleeuws detailwerk. Zijn manuscripten waren eerst in 1969 toegankelijk, doordat de familie deze in bruikleen afstond aan de gemeentelijke archiefdienst te Leiden. Daar de wetenschappelijke beoefening van de lokale geschiedenis in vier decennia na Machens dood eerst goed op gang is gekomen en de bronnen thans kritischer en meer uitputtend gebruikt worden, hebben zijn manuscripten thans veel aan waarde verloren. Toch heeft Machen met zijn twee boeken en met het verzamelen van foto's, kranteknipsels en gelegenheidsdrukwerk betreffende Warmond, een belangrijke bijdrage geleverd voor de plaatselijke historiebeoefening, zoals J. Kloos dat in dezelfde tijd deed voor Noordwijk en O.C. van Hemmessen voor Woubrugge. Dank zij het verzamelen en de historische interesse van dit soort mensen is veel materiaal voor de dorpsgeschiedenis bewaard gebleven.

A: Collectie-Machen in gemeentearchief te Leiden. A.G. van der Steur, 'Inventaris van de collectie W.C. Machen' (Leiden, 1969). Niet uitg. ms. Gem. Archiefdienst Leiden.

P: Behalve de reeds genoemde werken: 'Jan Steen te Warmond', in Oudheidkundig Jaarboek 4 (1924) 279-280; 'Het geslacht van Teylingen en het Huis tot Warmonde. Enige opmerkingen naar aanleiding van Dr. Obreen's studie omtrent dit geslacht', in De Nederlandsche Leeuw 45 (1927) 10-14 en 82-84; 'Teilinghe-Lochorst', ibidem 50 (1932) 90-92; 'Het geslacht "Van Oudshoorn'", in Gens Nostra 6 (1951) passim.

A.G. van der Steur

Bovenstaande biografie weerspiegelt de stand van het onderzoek tot aan het jaar van publicatie in het gedrukte deel van het BWN. Dit jaar is hieronder weergegeven. Alle daarna verschenen literatuur is niet in de tekst verwerkt en wordt evenmin vermeld in de literatuuropgave (onder L).

Oorspronkelijke versie opgenomen in: Biografisch Woordenboek van Nederland 1 (Den Haag 1979)
Laatst gewijzigd op 12-11-2013