© Huygens ING - Amsterdam. Bronvermelding: P.J. Drooglever, 'Petrus, John Theodoor (1873-1961)', in Biografisch Woordenboek van Nederland. URL:http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn3/petrus [12-11-2013]

PETRUS, John Theodoor (1873-1961)

Petrus, John Theodoor (wijziging geslachtsnaam bij Gouvernementsbesluit 14-3-1911 nr. 46 in Petrus Blumberger), bestuursambtenaar (Semarang (Ned.-Indië) 2-12-1873 - 's-Gravenhage 4-4-1961). Zoon van Statoor Stephan Petrus Petrus, koopman, en Marie Eliazar Gasper. Gehuwd op 16-11-1897 met Johanna Louisa Maria Blumberger. Uit dit huwelijk werden 1 zoon en 1 dochter geboren.

Petrus (Blumberger), die zijn schooltijd voornamelijk te Soerabaja doorbracht, behaalde in 1891 het HBS-diploma aan de 'Afdeeling B' van het Gymnasium Willem III te Batavia. Na een half jaar werkzaam te zijn geweest op het redactiebureau van het Soerabaiasch-Handelsblad legde hij zich toe op de studie voor het grootambtenaars-examen, dat hij in 1894 met goed gevolg aflegde en dat voor hem plaatsing bij de Indische bestuursdienst mogelijk maakte. Hij diende achtereenvolgens als ambtenaar ter beschikking in Soerabaja, als aspirant-controleur en, vanaf 1900, als controleur in Bagelen, Pekalongan en op Madoera. Van zijn eerste Europees verlof, dat in 1905 inging, maakte hij gebruik om te studeren voor het notarieel staatsexamen. Daarop aansluitend volgde hij van 1907 tot 1909 de Bestuursacademie in Den Haag.

Op Java teruggekeerd werd hij geplaatst als gewestelijk secretaris in Madioen, waarna hij, van 1913 tot 1916, dienst deed als assistent-resident/ hoofd plaatselijk bestuur van Soerakarta - hier was hij vooral actief op het gebied van de pestbestrijding en woningverbetering. Zijn tweede Europees verlof, dat in 1916 inging, betekende tevens het einde van zijn loopbaan als bestuursambtenaar. Hoewel hij op de HBS een middelmatig scholier was geweest, gingen zijn ambities uit naar verdere studie. Hij ging colleges lopen aan de Universiteit van Amsterdam en behaalde daar in 1917 en 1918 de middelbare akten Staatsinrichting en Staathuishoudkunde en Statistiek. Een door hem overwogen verdere studie aan de Universiteit van Zurich vond in 1919 echter geen doorgang door een tewerkstelling - tot 1924 als Indisch ambtenaar met verlof - bij het departement van Koloniën op de afdeling voor Indische bestuurszaken. In 1921 werd hij geplaatst bij het kabinet van de minister, waar hij onder meer belast werd met de zaken betreffende de Indische sociaal-politieke aangelegenheden. Van 1930 tot aan zijn pensionering met ingang van 1 januari 1939 was hij chef van dat kabinet.

Als bestuursambtenaar had Petrus Blumberger al met enige regelmaat korte bijdragen gepubliceerd over uiteenlopende onderwerpen in onder meer het Koloniaal Tijdschrift en het Tijdschrift voor het Binnenlandsch Bestuur. Als departementaal ambtenaar vond hij gelegenheid om in voordracht, artikel (o.a. in de Encyclopaedie van Nederlandsch-Indië) en boekvorm uitvoeriger in te gaan op de ontwikkeling van de nationalistische en communistische bewegingen in Indië. Hoewel hij deze studies op eigen verantwoordelijkheid deed verschijnen, geschiedde een en ander met instemming van zijn achtereenvolgende ministers. Bij de vervaardiging daarvan kon hij gebruik maken van de nota's en archiefstukken die hij ter voorlichting van de minister diende te bewerken. Zijn publicitaire arbeid lag zodoende rechtstreeks in het verlengde van zijn ambtelijke bezigheden.

Petrus Blumberger was in zijn optreden een bescheiden man, die zich als ambtenaar en publicist niet buiten de grenzen van het aan de overheid welgevallige waagde. Zijn studies vertonen daarom een zekere kleurloosheid en missen analytische diepgang. Daartegenover staat dat hij de beschreven gebeurtenissen als bestuursambtenaar in de Vorstenlanden ten dele van nabij had meegemaakt en vertrouwd was met de wijze waarop de rapportage daarover aan de autoriteiten in Batavia en Den Haag tot stand placht te komen. Als betrouwbare weergave van de inhoud van een uitgebreide ambtelijke correspondentie is zijn werk dan ook tot op de dag van vandaag van betekenis gebleven.

A: Collectie-Petrus Blumberger in Algemeen Rijksarchief te 's-Gravenhage (met inleiding op de inventaris van J.A.A. Bervoets).

P: Voor zijn artikelen, zie Repertorium op de litteratuur betreffende de Nederlandse koloniën .... Samengesteld door A. Hartmann [et al.] ('s-Gravenhage, 1901-1934) 1e t/m 8e vervolg; De communistische beweging in Nederlandsch-Indië (Haarlem, 1928; 2e dr. 1935); Le communisme aux Indes néerlandaises (Parijs, 1929); De nationalistische beweging in Nederlandsch-Indië (Haarlem, 1931; [2e dr.] ingel. door H.A. Poeze (Dordrecht [etc.], 1987); De Indo-Europeesche beweging in Nederlandsch-Indië (Haarlem, 1939).

L: Biografische schetsen in Het Vaderland, 3-11-1938, ocht. en Wereldnieuws en Sport en Beeld, 19-11-1938 no. 46.

I: J.Th. Petrus Blumberger, De nationalistische beweging in Nederlandsch-Indië (Haarlem, 1931; [2e dr.] ingel. door H.A. Poeze (Dordrecht [etc.], 1987) [Foto van Petrus Blumberger uit de periode 1909-1916].

P.J. Drooglever

Bovenstaande biografie weerspiegelt de stand van het onderzoek tot aan het jaar van publicatie in het gedrukte deel van het BWN. Dit jaar is hieronder weergegeven. Alle daarna verschenen literatuur is niet in de tekst verwerkt en wordt evenmin vermeld in de literatuuropgave (onder L).

Oorspronkelijke versie opgenomen in: Biografisch Woordenboek van Nederland 3 (Den Haag 1989)
Laatst gewijzigd op 12-11-2013