Gegevens van record 1166
| Nummer | 1166 |
|---|---|
| Datum | 13-7-1950 |
| Soort | codetelegram(men) |
| Kenmerk | Hirschfeld 271 |
| Opschrift/Bijlage(n) | |
| Verzender(s) |
Hirschfeld, H.M.
(info)
|
| Ontvanger(s) |
Maarseveen, J.H. van
(info)
|
| Plaats van opmaak |
Djakarta |
| Plaats van bestemming |
Den Haag |
| Bewaarplaats | Nationaal Archief |
| Bestand | archief Minkol., codetel. 1950 |
| Dossiernummer | 7 |
| Trefwoorden |
arbitrage/bemiddeling/geschillenregeling/goede diensten bedrij(fsle)ven, houding/positie van het - Kermode, Sir Derwent W., Brits ambassadeur te Djakarta Koninklijk Nederlands-Indonesisch Leger (KNIL), liquidatie van het - Leimena (Parkindo), Johannes, minister van Gezondheid van Indonesië '50-'53; vice-premier v.a. april 57-maart 62 luchtvaartaangelegenheden MacDonald, Malcolm, British Commissioner South East Asia; na '55 High Commissioner for India Molukken, Zuid-Molukken, Ambon Molukkenopstand/RMS, Republik Maluku Selatan Pellaupessy, M.A. Singapore staat van Oorlog en Beleg (SOB) Verenigd Koninkrijk, houding/positie van - |
| Annotatie |
inleidende noot: Op 2 juli had Hirschfeld onder no 226 aan Van Maarseveen, 'mede voor Stikker' geseind: 'Pelaupessy verzocht Scholtens, hoofdvertegenwoordiger BPM, of het mogelijk was een BPM-vliegtuig ter beschikking te krijgen voor vervoer speciale particuliere Indonesische missie naar Ambon. Aanvankelijk toonde Scholtens zich gereserveerd, mede omdat BPM-vliegtuig slechts 3 passagiers kan vervoeren en er 5 vervoerd zouden moeten worden. Op 30 juni sprak Pelaupessy nog eens met Scholtens over deze zaak, waarbij ook ter sprake kwam of de RIS-regering hiermede instemde. Tijdens receptie te mijnen huize ontmoette Scholtens ook Hatta die te kennen gaf dat deze zaak een particulier karakter moest dragen, doch dat zij instemming van de RIS-regering had. Scholtens lichtte mij onmiddellijk in. Op 1 juli des morgens toen ik met Hatta o.a. over de Ambonzaak sprak bracht Hatta bij mij weer naar voren plan Indonesische missie van particulieren zenden en bevestigde hij mij dat van Indonesische zijde contact met BPM was opgenomen om beschikking over vliegtuigen te krijgen waarbij alles zoveel mogelijk particulier karakter zou moeten dragen. Daarom was Garuda uitgesloten en waren militaire en marine-vliegtuigen eveneens uitgesloten. Zaterdagavond heb ik uitvoerig over deze zaak met Scholtens gesproken en mijnerzijds te kennen gegeven dat Nederlands belang om de Ambonzaak tot oplossing te brengen zeer groot is en dat ik medewerking van de BPM in deze zeer zou toejuichen. Gezien ook de wenselijkheid van geheimcode gebruik te maken, verzoek ik u met instemming van Scholtens deze zaak onmiddellijk te willen opnemen met de directie van de Koninklijke, bij voorkeur met Van Hasselt persoonlijk. Zou het zeer op prijsstellen indien de regering Van Hasselt zou laten weten dat zij zeer zal waarderen indien BPM hier haar medewerking verleent en dat ik op prijs zal stellen indien Van Hasselt Scholtens machtigt deze zaak in overleg met mij te regelen waarbij HC naar buiten niet zal optreden. Gaarne spoedig uw bericht aangezien men het vliegtuig waarschijnlijk 6 juli zou willen laten vertrekken. Verzoeke Van Hasselt uitvoerig voor te lichten omdat Scholtens dit moeilijk rechtstreeks kan doen.' NA, archief Minkol., codetel. 1950, 7. slotnoot: Op 14 juli seinde Van Maarseveen onder no 138 aan Hirschfeld: 'Wij danken u voor de inlichtingen inzake Ambon, ons verstrekt bij uw 270 en 271. Aan uw advies met betrekking tot het inschakelen van het FO wordt door Buitenlandse Zaken terstond uitvoering gegeven. De bronnen, uit welke de in mijn 131 bedoelde berichten zijn binnengekomen zijn het Hoge Commissariaat en voorts de gewone bronnen van publiciteit. Ik ben overtuigd, dat u met grote inspanning een vreedzame oplossing in het Ambongeschil bevordert. Niemand hier twijfelt daaraan. Dit neemt niet weg, dat ook de regering haar verantwoordelijkheid heeft. Telegrammen, welke een uiting daarvan zijn, zijn niet als kritiek op uw beleid bedoeld. De eindregeling, welke u inzake het KNIL hebt bereikt, ontmoet hier grote waardering. Dat men hier desniettegenstaande over de financiële gevolgen daarvan zich zorgen heeft gemaakt, is in het licht van de steeds grotere lasten, welke Nederland als gevolg van de liquidatie van oude verhoudingen in Indonesië krijgt te dragen, toch wel begrijpelijk. De minister van Financiën was in het bijzonder beducht, dat de getroffen regeling voor de animo van de KNIL-officieren om spoed met de afvloeiing der Ambonezen te betrachten, niet bevorderlijk zou zijn. Ik geloof ook persoonlijk, dat deze beduchtheid gerechtvaardigd is en ik zou mij zelfs sterk moeten vergissen als u deze niet deelde.' NA, archief Minkol., codetel. 1950, 13. Op 15 juli seinde Stikker onder no 96 het volgende telegram van Michiels uit Londen aan Djakarta door: '"Dezerzijds Foreign Office conform instructie ingelicht; Kermode en MacDonald worden verwittigd. Blijkens inlichtingen van Kermode distancieerde het Indonesische ministerie van Buitenlandse Zaken zich alsnog van vredesmissie, hetgeen echter niet zou impliceren dat bedoeld ministerie niet bereid zou zijn later van eventueel succes van de missie gebruik te maken. Gezien deze situatie wenst Foreign Office alvorens toestemming tot charteren vliegtuig te geven, dat het Indonesische ministerie van Buitenlandse Zaken aan Kermode verklaart, dat het geen bezwaar heeft tegen gebruik van Malayan Airlinestoestel voor de vredesmissie, terwijl de charterende partij voorts aan de luchtvaartmaatschappij een garantie dient te geven voor geval van schade aan of totaal verlies van het vliegtuig. Men is hier kennelijk bevreesd, gelijk reeds door Hirschfeld gerapporteerd, om zich de vingers te branden met de particuliere vredesmissie. Indien Hirschfeld het Indonesische ministerie van Buitenlandse Zaken ertoe zou kunnen bewegen aan Kermode de begeerde verklaring af te geven, die vermoedelijk niet strikt formeel zou behoeven te zijn, zal van Britse zijde ongetwijfeld de nodige medewerking worden verleend. Nog werd op Foreign Office opgemerkt, dat de uiteindelijke beslissing lag bij Malayan Airlines en uiteraard niet bij de Singapore-autoriteiten." Indien de thans ook officieel bevestigde gevechtshandelingen op Buru het succes der missie niet bij voorbaat volstrekt uitsluiten, zou deze verzoeningspoging naar ons oordeel nog moeten doorgaan. Teneinde het vertrek der missie te bevorderen bent u gemachtigd in afwachting van een nadere regeling der door de luchtvaartmaatschappij gewenste garantie, waarvoor hier een oplossing wordt gezocht, inmiddels het mogelijke te doen om aan Kermode de begeerde verklaring van geen bezwaar te doen geven.' Archief BZ, uitgaande codetel. Djakarta 1950. |
| Zie ook |
887:
Hirschfeld 283
1164: Hirschfeld 270 |
| afbeelding (240 KB) |