Nederlands-Indonesische betrekkingen 1950-1963

 
English | Nederlands

Gegevens van record 3673

Nummer 3673
Datum 5-9-1953
Soort codetelegram(men)
Kenmerk Van Baal 121
Opschrift/Bijlage(n)
Verzender(s) Baal, J. van (info)
Ontvanger(s) Kernkamp, W.J.A. (info)
Plaats van opmaak Hollandia
Plaats van bestemming Den Haag
Bewaarplaats Nationaal Archief
Bestand archief Minkol., codetel. 1953
Dossiernummer 9
Trefwoorden Manusama, J.A.
Molukkenopstand/RMS, Republik Maluku Selatan
Molukkers, overbrenging naar Nederland van -
NG, positie/houding Molukkers op -
Nikijuluw, J.P., vertegenwoordiger van de RMS in het buitenland
Rijckevorsel, K.T.M. van, lid van de Tweede Kamer (KVP)
Siboela/Hoamoa-kwestie
toelatings-/asiel-/uitwijzingsbeleid op NG
Annotatie slotnoot (1)
Naar aanleiding van dit telegram maakte minister Kernkamp op de vergadering van de ministerraad van 7 sept. melding van 'moeilijkheden met betrekking tot de overbrenging van de Ambonezen van Nieuw-Guinea naar Nederland. Hierop herinnerde Drees eraan 'dat reeds eerder is besloten dat de betrokkenen, indien zij niet naar de Antillen wensen te gaan en niet in het buitenland terecht konden, naar Nederland zouden worden overgebracht' en merkte  minister Donker op, 'dat aan vreemdelingen een verblijfplaats in ons land kan worden aangewezen' en dat  het hem wenselijk lijkt 'hen een bepaald arrondissement aan te wijzen.' NA, archief van de Ministerraad en onderraden, doos 398.

slotnoot (2)
Op 7 sept. reageerde Kernkamp bij tel. no 115 op Van Baal 121 als volgt: 'Het onderstaande moge dienen als voorlopige reactie op het gestelde in uw bovengenoemd telegram.
1. Ik vraag mij af of actie ex artikel 122 WVS mogelijk is, aangezien, daargelaten of het artikel overigens van toepassing is, de officier van Justitie geen oorlog tussen de RMS en RI kan stellen nu Nederland de RMS niet heeft erkend.  
2. Artikel 36 Indische Staatsregeling kan niet toegepast worden. Bij het opstellen van de bewindsregeling Nieuw-Guinea werden exorbitante rechten met opzet niet overgenomen.
Wel is de Indische Staatsregeling gehandhaafd, doch bepalingen daaruit, welke niet in de bewindsregeling zijn overgenomen, kunnen slechts gelden als overgangsrecht, waarvan hier geen sprake is. In plaats daarvan zou zo nodig een beroep kunnen worden gedaan op artikel 22 A algemene bepalingen wetgeving om rechterlijke uitspraak, waarbij het toelatingsbesluit niet toepasselijk wordt verklaard, te frustreren.'  Archief BZ, uitgaande codetel. Djakarta 1953.

slotnoot (3):
In aansluiting op zijn tel. no 121seinde Van Baal op 7 sept. onder no 123 o.m. 'dat op 6 september Manusama en zijn echtgenote, Nanlohy, Tahapary en Patttipeiluhu per Catalina naar Biak zijn gebracht, alwaar betrokkenen in afwachting van hun vertrek naar Nederland op 8 dezer, zijn ondergebracht bij de marine. Betrokkenen hebben zich rustig gedragen.' T.a.p.
    Op 11 sept. seinden Beyen/Luns onder no 308 dat Manusama c.s. op Schiphol aangekomen waren. 'Van officiĆ«le zijde werd aan de pers medegedeeld, dat zij in Nederland bewegingsvrijheid hebben, met dien verstande, dat zij als vreemdelingen vallen onder de beperkingen, die hun als zodanig kunnen worden opgelegd. Zij zullen zich derhalve, zoals alle vreemdelingen hebben te onthouden van politieke activiteit. In verband met het feit dat omtrent het aanwijzen van een verblijfplaats casu quo het verbieden van vestiging in bepaalde plaatsen nog geen zekerheid bestaat en afgewacht moet worden, welke invloed de ongetwijfeld door bewonderaars en aanhangers van Manusama c.s. op touw te zetten acties nog kan hebben op de wijze waarop deze Ambonezen worden behandeld, is het gewenst de inlichting van de Indonesische regering - indien u deze na uw gesprek met Sunarjo nog nodig acht - te beperrken tot een mededeling omtrent de aankomst van Manusama c.s. in Nederland en tot het onderstrepen van het voor hen geldende verbod van politieke activiteit, zoals dit voortvloeit uit hun vreeemdelingschap.' Archief BZ, uitgaande codetel. Djakarta 1953.
       In reactie hierop seinde Van Bylandt diezelfde dag onder no 539: 'Verder spontane inlichting mijnerzijds van Indonesische regering over Manusama (uw 308) kan, na gesprek met Sunarjo, mijns inziens beter achterwege blijven. "The less said the better".' Archief BZ, ingekomen codetel. Djakarta 1953.

slotnoot (4):
Over de vervolgens overgebrachte  Ambonezen, waaronder ir. Manusama, vermelden de notulen van de ministerraadsvergadering van 14 sept.: 'Minister van Thiel deelt mede dat de leider van de woonorden der Ambonezen heeft gevraagd of Ir. Manusama als leider der BPRMS in de woonorden mag optreden. Spreker meent, dat hiertegen geen bezwaar moet worden gemaakt, tenzij de orde wordt verstoord. Minister Donker deelt mede, dat aan Ir. Manusama is gezegd, dat hij als vreemdeling geen politiek mag bedrijven in het openbaar en in besloten kring. Ten aanzien van de besloten kring der woonorden zou een soort ontheffing van de algemene voorschriften, in de zin als Minister Van  Thiel voorstelt, kunnen worden gegeven, zulks onder supervisie van de Heer Van Ringen, die daarover voeling zal houden met Justitie.' T.a.p.
Zie ook 369: Ministerraad
3672: Van Baal 111
3682: Van Baal 160
PDF transcriptie (13 KB)