© Huygens ING - Amsterdam. Bronvermelding: R. Nieuwenhuys, 'Boon, Jan Johannes Theodorus (1911-1974)', in Biografisch Woordenboek van Nederland. URL:http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn1/boon [12-11-2013]
BOON, Jan Johannes Theodorus (1911-1974)
Boon, Jan Johannes Theodorus
(ps. Tjalie Robinson, Vincent Mahieu) publicist (Nijmegen 10-1-1911 - 's-Gravenhage 22-4-1974).
Zoon van Cornelis Boon, sergeant der Koloniale Reserve, en Fela
Robinson. Gehuwd op 28-12-1934 met Edith de Bruijn, na haar overlijden
op 31-10-1938 met Ivonne Benice Christine Niggebrugge op 17-7-1940. Na echtscheiding (21-9-1949) gehuwd op 5-4-1950 met Lilly Mary Hermine
van Zele (pseud. Lilian Ducelle) (1919-2013). Uit het eerste huwelijk werden 1 zoon en 2 dochters, uit het
tweede 1 zoon en 1 dochter en uit het derde eveneens 1 zoon en 1
dochter geboren.
Tjalie Robinsons vader was de zoon van een hereboer uit de Betuwe die het in zijn geboorteland te benauwd kreeg, die uit wilde vliegen en voor het Indische leger tekende. In Indië huwde hij in 1909 met de dochter van zijn Engelse collega Robinson en een Indonesische vrouw. Aan de naam van zijn moeder ontleende Tjalie zijn pseudoniem. Hij bezocht de lagere School met de Bijbel in Meester-Cornelis, het huidige Jatinegara, een voorstad van Jakarta en daarna het MULO en de kweekschool te Jakarta waar hij de hoofdakte behaalde. Hij was slechts korte tijd onderwijzer op zogenaamde 'wilde', dat wil zeggen ongesubsidieerde, scholen. In 1936 begon zijn journalistieke loopbaan als sportredacteur van het Bataviaasch Nieuwsblad. Hij verzorgde tevens een rubriek voor kinderen. Na drie en een half jaar Japans krijgsgevangene te zijn geweest, werd hij hoofdredacteur van Wapenbroeders, een tijdschrift van de Legervoorlichtingsdienst. Daarna ging hij over naar de Regeringsvoorlichtingsdienst, die hem te Kediri (Oost-Java) plaatste, een in die tijd van politiële acties zeer onrustig gebied. In 1952 ging hij naar het dagblad Nieuwsgier over onder hoofdredactie van J.H. Ritman. Tegelijkertijd was hij een van de redacteuren van het te Jakarta verschijnende cultureel maandblad Oriëntatie. In Nieuwsgier schreef Tjalie Robinson het grootste deel van zijn later gebundelde Piekerans van een straatslijper, die enige malen herdrukt zijn.
In 1954 vertrok hij naar Nederland en stichtte daar het veertiendaags tijdschrift Tong Tong, het eerste en enige Indische tijdschrift, waarvan hij tot zijn dood toe de ziel is gebleven. Voor de Indische groeperingen in Nederland werd hij een centrale en bindende figuur. Zijn leven lang heeft hij gepleit voor een 'Indische identiteit', d.w.z. een eigen leef- en denkwijze, voor hem zelf en zijn groep. Zowel zijn journalistiek als litterair werk is hiervan doordrongen. Zijn Piekerans van een straatslijper zijn in een sterk Indisch gekleurd Nederlands geschreven, vooral ontleend aan het dialect van Jakarta. Als Vincent Mahieu schreef hij verschillende korte verhalen waarvan een deel gebundeld werd in Tjies en Tjoek, titels die ontleend zijn aan de jacht, een verschijnsel dat karakteristiek is voor het Indische leefpatroon. In beide boeken staan prachtige verhalen, waaronder het lange, op verschillende plaatsen bijna visionaire titelverhaal 'Tjoek', met de jacht als thema, als een soort filosofie, als een vorm van leven, 'waarin alles nu eenmaal jager en gejaagde moet zijn'. Karakteristiek voor hemzelf is vooral de novelle 'Little Nono', het verhaal van een kleine, dappere bokser die voortreffelijk weet te incasseren en altijd door blijft gaan, ook al weet hij het te zullen verliezen. Als devies voor hem zelf en voor alle Indische Nederlanders koos Tjalie Robinson het 'poekoel teroes' (= door blijven slaan), dat wil zeggen nooit opgeven. Tjalie Robinson had inderdaad iets heldhaftigs over zich. Op 22 april 1974 stierf hij. Zijn as werd naar Indonesië overgebracht.
P: Piekerans van een straatslijper (Bandung, [ca. 1952 - ca. 1954] 2 dln.), verm. dr. in l bd. 1976; Tjies (Bandung, [1956]), waarvan vele herdr.; Tjoek (Den Haag, [1960]); Ik en Bentiet (Den Haag, [1975]); Piekerans bij een voorplaat (Den Haag,[1975]).
L: G.L. Cleintuar, in Tong Tong 16 (1971-1972) 16 en 17 (1 en 15 maart) 4-5 en 6-7; Rob Nieuwenhuys, Oost-Indische Spiegel 3e dr. (Amsterdam, 1978) 642-643.
I: Website Universiteit Leiden: http://www.nieuws.leidenuniv.nl/index.php3?c=988 [31-1-2008].
R. Nieuwenhuys
Bovenstaande biografie weerspiegelt de stand van het onderzoek tot aan het jaar van publicatie in het gedrukte deel van het BWN. Dit jaar is hieronder weergegeven. Alle daarna verschenen literatuur is niet in de tekst verwerkt en wordt evenmin vermeld in de literatuuropgave (onder L).
Oorspronkelijke versie opgenomen in: Biografisch Woordenboek van Nederland 1 (Den Haag 1979)Laatst gewijzigd op 12-11-2013