© Huygens ING - Amsterdam. Bronvermelding: J.A.A. Bervoets, 'Huijsmans, Gerardus Wilhelmus Maria (1902-1948)', in Biografisch Woordenboek van Nederland. URL:http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn1/huijsmans [12-11-2013]

HUIJSMANS, Gerardus Wilhelmus Maria (1902-1948)

Huijsmans, Gerardus Wilhelmus Maria (bekend onder de naam Huysmans), minister van Financiën, minister van Economische Zaken (Eindhoven 29-4-1902 - Den Haag 18-3-1948). Zoon van Wilhelmus Maria Huijsmans, sigaren-fabrikant, en Johanna Theresia Francisca Hoppenbrouwers. Gehuwd met Maria Anna Cornelia Jacoba Janssens op 13-9-1927. Uit dit huwelijk werden 2 dochters en 2 zoons geboren.

Na in het Canisiuscollege te Nijmegen de HBS te hebben gevolgd, studeerde Huysmans economie aan de Nederlandsche Handels-Hoogeschool te Rotterdam, waar hij op 25 maart 1926 promoveerde op de dissertatie Termijnhandel in valuta (Roermond, 1926). Hij was toen, sedert 1924 volontair op een kantoor van de Incassobank in Den Haag, vervolgens procuratiehouder bij de Nationale Bankvereeniging, werd in 1927 directeur van het kantoor van deze bank te Heerlen en in 1932 directeur van de Coöperatieve Centrale Boerenleenbank in Eindhoven. Hij was lid van de Roomsch-Katholieke Staatspartij, had zitting in het bestuur van de Algemeene Roomsch-Katholieke Werkgevers Vereeniging en was, sedert 1936, ook ondervoorzitter van de afdeling Grootbedrijf van de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Oostelijk Noord-Brabant.

Tijdens de oorlog sloot hij zich aan bij een groep Eindhovense katholieken, die zich bezonnen op de staatsstructuur na het wegtrekken der Duitsers. Op 17 november 1944 ontstond hieruit een comité, waarin ook L.J.M. Beel zitting had, en dat verbinding zocht met de regering in Londen en na de bevrijding het dagblad Oost-Brabant oprichtte. Bij de totstandkoming van het Militair Gezag was hij financieel adviseur van dit lichaam, waarbij hij nauw samenwerkte met Beel en J.E. de Quay. Toen hij in januari 1945 met 12 andere personen uit het bevrijde gebied op uitnodiging van koningin Wilhelmina de Nederlandse regering in Londen bezocht, werd Huysmans aangezocht voor de ministerspost van Financiën in deze regering; zijn benoeming volgde op 23 februari. Hij gaf de stoot tot een beleid dat was gericht op het economisch herstel van een eventueel bevrijd Nederland en op de bestaande behoeften van het Zuiden: hij nam de geldzuivering ter hand door de uitgifte van bankbiljetten voor het bevrijde gebied en regelde kredietopnamen in het buitenland voor de aankoop van goederen. Hiermee werd de grondslag voor de latere financiële saneringsmaatregelen van P. Lieftinck gelegd. In het op 24 juni 1945 aantredende kabinet-Schermerhorn-Drees had Huysmans geen zitting, maar op 20 oktober 1945 werd hij benoemd tot président-directeur van de Maatschappij tot Financiering van het Nationaal Herstel, zodat hij een belangrijke rol bij de wederopbouw van Nederland bleef vervullen. Op 3 juli 1946 werd hij tot minister van Economische Zaken benoemd in het rooms-rode kabinet-Beel, waarin hij een protagonist van de katholieke vleugel was. Huysmans was nauw betrokken bij de oppositie tegen de werkzaamheden van de Commissie-Generaal voor Nederlands-Indië en tegen de ontwerpovereenkomst te Linggadjati van 15 november 1946. Zijn economisch beleid werd bepaald door de noodzaak van een regulerend optreden van de overheid in het gehele bestel, maar zelf stond hij een vrijere handelspolitiek voor dan zijn socialistische collegae. Hij werkte actief mee aan een herstel van de economische betrekkingen met het door de geallieerden bezette Duitsland en wist tussen België en Luxemburg een samenwerkingsverband te bereiken, dat zou uitgroeien tot de latere Benelux-Economische Unie.

Op 21 januari 1948, voordat hij zijn begroting zou verdedigen tegen de scherpe kritiek van de PvdA-kamerfractie, moest hij zich om gezondheidsredenen uit het ministerie terugtrekken. In de nacht van 17 op 18 maart overleed hij.

A: Archief-Huysmans in Algemeen Rijksarchief. J.A.A. Bervoets, Inventaris van de papieren van G.W.M. Huysmans (1902-1948) ('s-Gravenhage, 1975).

P: Behalve zijn dissertatie, Veertig jaren landbouwcrediet ... in samenwerking met H.A.M. van Haastert [Roermond, 1939]; 'Kapitaalvoorziening', in Nederlands Economisch Herstel. Onder leiding van M. Weisglas (Amsterdam [enz.], 1946) 27-48 en tientallen artikelen in o.a. De Naamloze Vennootschap en Economie.

L: J.A.A. Bervoets, 'Inleiding' van onder A genoemde Inventaris. .., 1-3.

I: Persoonlijkheden in het Koninkrijk der Nederlanden in woord en beeld. Onder hoofdred. van H.P. van den Aardweg (Amsterdam 1938) 722.

J.A.A. Bervoets

Bovenstaande biografie weerspiegelt de stand van het onderzoek tot aan het jaar van publicatie in het gedrukte deel van het BWN. Dit jaar is hieronder weergegeven. Alle daarna verschenen literatuur is niet in de tekst verwerkt en wordt evenmin vermeld in de literatuuropgave (onder L).

Oorspronkelijke versie opgenomen in: Biografisch Woordenboek van Nederland 1 (Den Haag 1979)
Laatst gewijzigd op 12-11-2013