© Huygens ING - Amsterdam. Bronvermelding: N.K.C.A. in 't Veld, 'Seyffardt, Hendrik Alexander (1872-1943)', in Biografisch Woordenboek van Nederland. URL:http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn2/seyffardt [05-12-2017]

SEYFFARDT, Hendrik Alexander (1872-1943)

Seyffardt, Hendrik Alexander, luitenant-generaal (Breda 1-11-1872 - 's-Gravenhage 6-2-1943). Zoon van August Lodewijk Willem Seyffardt, minister van Oorlog, en Catharina Louisa de Hollander. Gehuwd op 28-6-1898 met Alida Elisabeth Bervoets. Uit dit huwelijk werden 1 zoon en 2 dochters geboren.

Seyffardt werd op 15-jarige leeftijd als cadet aan de Koninklijke Militaire Academie (KMA) te Breda ingeschreven. Vier jaar later werd hij 2e luitenant bij de vestingartillerie, en in 1900 leraar aan de KMA. Tijdens zijn carrière volgde hij de lessen aan de Hogere Krijgsschool. In 1928 werd hij in de rang van generaal-majoor commandant van de eerste divisie. Van mei 1929 tot mei 1934 was Seyffardt chef van de generale staf, waarna hij gepensioneerd werd. In 1930 was hij tot luitenant-generaal bevorderd.

Van zijn sterk anticommunistische en pro-Duitse gevoelens gaf hij sindsdien duidelijk blijk. Hij sprak in 1934 en 1935 op vergaderingen van het zeer autoritair gerichte Verbond voor Nationaal Herstel, dat in 1933 één kamerzetel had behaald, om te pleiten voor krachtige versterking van het leger. Ook ageerde hij als voorzitter van de afdeling Den Haag van dat Verbond - sinds september 1934 - tegen het besluit van de toenmalige regering om zich aan te sluiten bij sancties tegen Italië. Reeds in die periode was hij begonnen artikelen te schrijven in Volk en Vaderland, het weekblad van de Nationaal-Socia-listische Beweging (NSB). In 1937 was hij ongeveer een halfjaar lang lid van deze partij.

Na de Duitse inval trad Seyffardt om redenen die hij zelf als privé-gronden aanduidde, niet weer toe tot de NSB, doch zei zelf geheel en al aan de zijde van deze partij te staan. In augustus 1941 liet hij zich inschrijven als 'sympatiseerende no. 1' (geheim lid) van de NSB; tevens werd hij begunstigend lid van de Germaansche ss.

Begin juli 1941 kwam hij in de volle publieke belangstelling te staan, toen hij het Duitse aanbod aannam om 'Befehlshaber' te worden van een Nederlands vrijwilligerslegioen, dat samen met de Duitsers tegen de Sovjetunie ten strijde zou trekken. Een werkelijk commando over dit legioen kreeg Seyffardt niet en had hij, gezien zijn leeftijd, waarschijnlijk ook nauwelijks verwacht. Tegen zijn bedoelingen in bleek het legioen echter in de praktijk niet anders te fungeren dan als een eenheid van de Waffen-ss. Zijn bevelhebberschap was weinig meer dan een uithangbord voor de Duitse wervingspropaganda.

Doch zo werd hij het gehate symbool van de militaire collaboratie. Op 1 februari 1943 stelde de NSB-leider Mussert een schaduwkabinet van 'Gemachtigden' samen, waarin Seyffardt als 'Gemachtigde' voor het vrijwilligerslegioen voorkwam. In de NSB hoopte men dat Mussert spoedig aan de macht zou komen. Buiten de NSB vreesde men dat dit spoedig zou gebeuren en dat Seyffardt minister van Oorlog zou worden in een kabinet-Mussert, dat dan de algemene militaire dienstplicht ten behoeve van de Duitse oorlogsmachinerie zou invoeren. Op 5 februari 1943 werd Seyffardt door J.J. Verleun, lid van de verzetsgroep CS-6, bij de voordeur van zijn Haagse woning neergeschoten; een dag later overleed hij.

P: Naast artikelen in militaire periodieken o.a. 'Bericht des ehem. Niederl. Gen. H.A. Seyffard [!] über Aufstellung, Organisation unsw. der niederl. Freiw. Legion'. Ms. in afd. documentatie Sectie Krijgsgeschiedenis [S.1, 1942].

L: Honderdvijftig jaar generale staf 1814-11 maart 1964. Overzicht van de ontwikkeling van de Koninklijke Landmacht ('s-Gravenhage, 1964) 116-119; N.K.C.A. in 't Veld, De SS en Nederland. Documenten uit SS-archieven 1935-1945 ('s-Gravenhage, 1976. 2 dl.) passim.

I: Persoonlijkheden in het Koninkrijk der Nederlanden in woord en beeld. Onder hoofdred. van H.P. van den Aardweg (Amsterdam 1938) 1346.

N.K.C.A. in 't Veld

Bovenstaande biografie weerspiegelt de stand van het onderzoek tot aan het jaar van publicatie in het gedrukte deel van het BWN. Dit jaar is hieronder weergegeven. Alle daarna verschenen literatuur is niet in de tekst verwerkt en wordt evenmin vermeld in de literatuuropgave (onder L).

Oorspronkelijke versie opgenomen in: Biografisch Woordenboek van Nederland 2 (Den Haag 1985)
Laatst gewijzigd op 05-12-2017