Uitgegeven door Bruno Becker (jaar van publicatie: 1928)

Deze uitgave documenteert het leven en werk van Dirck Volkertszoon Coornhert (1522-1590) in de eerste jaren van de Nederlandse Opstand. Een groot gedeelte van zijn leven woonde hij te Haarlem, waar hij vermeld wordt als etser en graveur, drukker, notaris en secretaris van het stadsbestuur. Meer nog is hij bekend als dichter en schrijver, voorvechter van de godsdienstvrijheid en ontwerper van een nieuw en humaner strafstelsel.

Eind 1567 werd Coornhert door de Spanjaarden gearresteerd en verhoord over zijn politieke en godsdienstige opvattingen. Na enkele maanden kon hij vluchten en begon een ballingschap van tien jaar in Duitsland, onderbroken door een kort verblijf in 1572 als secretaris van de Staten van Holland. In 1576 keerde Coornhert definitief terug naar Holland en mengde hij zich in de discussies over verschillende godsdienstige strijdpunten.

De bronnenuitgave bestaat uit drie onderdelen. Het eerste gedeelte telt 164 documenten (voor driekwart uit het Gemeentearchief Haarlem), is divers van aard en bevat onder meer notariële akten en informatie over de verschillende reizen van Coornhert. Het vormt basismateriaal voor een biografie. Het tweede gedeelte heeft betrekking op Coornherts proces uit 1567-1568. De stukken (uit het Algemeen Rijksarchief te Brussel) waren bekend en reeds gebruikt, maar volgens Becker was de kwaliteit van de publicaties onvoldoende en een uitgave van de stukken gerechtvaardigd. Het derde gedeelte bevat de tekst van 63 brieven van Coornhert, een selectie uit een kopie van een brievenboek uit het begin van de 17e eeuw.