 |
 |
 |
Grondwetscommissies 1883-1983
Grondwetscommissies vormen in Nederland een belangrijke schakel in het proces van grondwetswijziging. De geschreven grondwet is een van de voornaamste bronnen voor het Nederlandse constitutionele recht. De basisprincipes waarop de Nederlandse natie berust worden erin tot uitdrukking gebracht. De huidige grondwet (anno 1983) gaat terug op de grondwetten die in 1814 en 1815 werden geformuleerd. In 1814 zag de eerste niet-republikeinse grondwet van de Staat der Verenigde Nederlanden het licht. Een jaar later maakte de vereniging van Nederland met België veranderingen nodig. De voorstellen hiertoe, verwoord in een nieuw ontwerp, leidden tot de grondwet voor het Koninkrijk der Nederlanden van 1815. Bij de herziening ervan in 1848 werden de fundamenten voor het huidige staatsbestel gelegd.
De wetgever is verantwoordelijk voor grondwetswijziging, een ingewikkeld en vaak langdurig proces dat met veel staatsrechtelijke waarborgen is omringd. Ter voorbereiding van het herzieningsproces is het gebruikelijk dat de regering adviescommissies instelt van politici en deskundigen. Deze doen in hun rapportages beargumenteerde wijzigingsvoorstellen. De regering besluit of de voorstellen worden voorgelegd – al dan niet gewijzigd - aan het parlement. Het debat dat in deze grondwetscommissies plaatsvindt, weerspiegelt de veranderingen in het denken over politiek en samenleving door de jaren heen.
De gids biedt inzicht in het functioneren van 17 grondwetscommissies na 1848 door:
- een beknopt overzicht van hun opdracht, samenstelling en werkwijze
- een nadere beschrijving van alle leden van de 17 commissies
- een beschrijving van een aantal van buitenaf betrokken personen en instellingen
- een analyse van de archieven van de commissies
- een analyse van de archivalia die leden, betrokken personen en instellingen met betrekking tot deze grondwetscommissies hebben nagelaten
- beschikbaarstelling van scans van alle notulen en verslagen van de 17 commissies en hun eventuele subcommissies
De gids behandelt in totaal 215 personen en 62 instellingen die zich hebben beziggehouden met de 17 onderzochte grondwetscommissies en biedt met 967 documenten - ruim 10.000 pagina’s- inzicht in hun interne debatten.