Constitutionele Commissies

 
English | Nederlands

Commissie-Beel II

Herzieningsjaar Grondwet 1948
Naam (-voorzitter) Commissie-Beel II
Officiƫle naam Staatscommissie, aan welke is opgedragen te onderzoeken of en in hoeverre ter voorbereiding van de hervorming van de staatkundige structuur van het Koninkrijk, verandering in de Grondwet gewenst is
KB instelling commissie 29-9-1947, no. 48
KB ontbinding commissie 23-6-1948, no. 20
Opdracht commissie Wenselijkheid grondwetsverandering in verband met wijziging van de staatkundige structuur van het koninkrijk
Jaren 1947
Aantal bijeenkomsten 7
Datum eindverslag 9-3-1948
Datum aanbieding Tweede Kamer 31-3-1948
Subcommissies

Er bestond een subcommissie, het zogenaamde 'technisch comité', bestaande uit: L.J.M. Beel (voorzitter); J.H. van Maarseveen (waarnemend voorzitter); F.J.F.M. Duynstee; E.H. 's Jacob; J.H.A. Logemann, W.A. van Helsdingen; M.J. Prinsen (secretaris); H.A. Huart-Engelsman (adj. secretaris). Het comité formuleerde een compromis op basis van drie ontwerpen tot wijziging.

Verslagen

Verslag van de Staatscommissie, ingesteld bij Koninklijk Besluit van 29 September 1947, aan welke is opgedragen te onderzoeken of en in hoeverre ter voorbereiding van de hervorming van de staatkundige structuur van het Koninkrijk, verandering in de Grondwet gewenst is ('s-Gravenhage 1948) [eveneens opgenomen in de Handelingen Tweede Kamer, zitting 1947-1948, Bijlagen, no. 775.]

Audiovisuele bronnen Toon Verberg

Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid:

- doc. ID 7471. Polygoon bioscoopjournaal (Polygoon Hollands Nieuws), opname 29-6-1948, verkiezingen naar aanleiding van wijzingingsvoorstellen grondwet ('Op wie stemt u?').

- doc. ID 12388. Radio, opname 1-1-1949, nieuwjaarsrede L.J.M. Beel (Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon in Indonesië), grondwetsherziening 1948.

Opmerkingen

Huart-Engelsman verving Riphagen als adjunct-secretaris.

Overige betrokkenen, personen


Overige betrokkenen, instellingen

1 
Aard van de documentatie commissiearchief
Naam archiefvormer/collectie
(Periode archief)
Ministerie van Binnenlandse Zaken, afdeling Kabinet (1814-1949)
Vindplaats
(Kenmerk toegang)
Nationaal Archief, Den Haag (2.04.26.02)
Meer Verberg

Openbaarheid volledig
Soort toegang(en) inventaris
Kenmerk toegang 2.04.26.02
Inventarisnummers 899
Inhoud

inv. nr. 899. Staatscommissie Grondwetsherziening, ingesteld bij KB van 29-09-1947, no. 48, 1947-1948. Archief gevormd door M. Prinsen, secr., met inkomende stukken en correspondentie van leden.

Dossier met notulen en vergaderstukken van de bijeenkomsten van de plenaire commissie en van een 'technische subcommissie'; ontwerpen van grondwetsartikelen en van het eindrapport; correspondentie tussen commissieleden en het secretariaat betreffende diverse door de leden opgestelde ontwerpen; notities van adjunct-secretaris Huart-Engelsman; stukken inzake de Algemene Beschouwingen, Indonesië, de Nederlands-Indonesische Unie en de Ronde-Tafel-Conferentie; afschriften van een advies van de Raad van State. Oktober 1947 tot maart 1948.


2 
Aard van de documentatie ambtelijke ondersteuning; commissiearchief
Naam archiefvormer/collectie
(Periode archief)
Ministerie van Binnenlandse Zaken, afdeling Wetgeving en Juridische Zaken (1946-1954)
Vindplaats
(Kenmerk toegang)
Nationaal Archief, Den Haag (2.04.62)
Meer Verberg

Openbaarheid volledig
Soort toegang(en) inventaris
Kenmerk toegang 2.04.62
Inventarisnummers 3, 110
Inhoud

inv. nr. 110. Staatscommissie aan welke is opgedragen te onderzoeken of en in hoeverre ter voorbereiding van de hervorming van de staatkundige structuur van het Koninkrijk er verandering van de Grondwet gewenst is (Grondwetsherziening 1948). Stukken betreffende de werkzaamheden van de commissie, 1947-1948.

Ambtelijk dossier ingedeeld in twee romeins genummerde omslagen die beginnen met een gedetailleerde inhoudsopgave; hierin ook stukken behorend tot het commissiearchief. Het gaat hier kennelijk om de nrs. I-II die ontbreken in het beneden volgende inv. nr. 3. De opschriften van de omslagen zijn hieronder overgenomen:

- I. Staatscommissie tot herziening van de grondwet (hervorming van de staatkundige structuur van het koninkrijk).

- II. Notulen van de staatscommissie met ontwerpen en nota's.

De twee omslagen bevatten overwegend afschriften van notulen, nota’s en ontwerpen. Veel stukken bevatten marginalia van diverse personen, ook zijn veel losse notities aanwezig. Daarnaast bevat het dossier een brief van een commissielid aan de adjunct-secretaris. Oktober 1947 tot maart 1948.

 

inv. nr. 3. Stukken betreffende advisering over wetten tot herziening van de Grondwet (Grondwetsherziening 1948), 1948.

Ambtelijk dossier ingedeeld in omslagen die steeds beginnen met een gedetailleerde inhoudsopgave; behalve de laatste zijn de omslagen romeins genummerd III-XII. De opschriften van de omslagen zijn hieronder overgenomen:

- III. Wetsontwerp 775. Eerste lezing.

Drukproeven van het eindverslag van de commissie en de minderheidsnota; een concept-aanbiedingsbrief van het wetsontwerp inzake grondwetsherziening aan de Raad van State, maart 1948.

- IV. Behandeling in de Tweede Kamer.

Koninklijke Boodschap en de Memorie van Antwoord, gedrukt, april 1948.

- V. Behandeling in de Tweede Kamer.

Stukken betreffende de voorbereiding en behandeling van het ontwerp tot grondwetsherziening, april 1948 (ontwerpen, correspondentie overwegend met het ministerie van Overzeese Gebiedsdelen, gedrukte wetsontwerpen en Kamerstukken).

- VI. Behandeling in de Eerste Kamer.

Stukken betreffende de behandeling van het wetsontwerp, mei 1948 (ontwerpen, gedrukte wetsontwerpen, Kamerstukken, enkele notities van het Kabinet van de Minister-President en een fragment uit het Staatsblad).

- VII. Wetsontwerp 814 (voorstel Romme c.s. in overweging nemen mogelijkheid overgang bevoegdheden organen burgerlijk gezag op andere organen burgerlijk gezag).

Stukken betreffende de behandeling van het wetsontwerp in de Eerste en Tweede Kamer, mei-juli 1948 (ontwerpen, nota's, gedrukte wetsontwerpen, correspondentie, Kamerstukken en een fragment uit het Staatsblad).

- VIII. Wetsontwerp 834 (in overweging nemen bepaling nopens het inkomen van de koning of de koningin, die afstand gedaan heeft van de troon).

Stukken betreffende de behandeling van het wetsontwerp in de Eerste en Tweede Kamer, mei-september 1948 (ontwerpen, gedrukte wetsontwerpen, Kamerstukken en een fragment uit het Staatsblad).

- IX. Wetsontwerp 907 (Veranderingen in de grondwet). Tweede lezing.

Stukken betreffende de voorbereiding van het wetsontwerp en de behandeling in de Raad van State, juni-juli 1948 (ontwerpen, notities en gedrukte wetsontwerpen).

- X. Behandeling in de Tweede Kamer.

Stukken betreffende de behandeling van het ontwerp tot grondwetsherziening, juli-augustus 1948 (ontwerpen, notities, nota's en Kamerstukken).

- XI. Behandeling in de Eerste Kamer.

Stukken betreffende de behandeling van het wetsontwerp, augustus-september 1948 (ontwerpen, gedrukte wetsontwerpen, Kamerstukken en een fragment uit het Staatsblad).

- XII. Plechtige afkondiging.

Stukken betreffende de afkondiging van de grondwetsherziening, tevens bevestigingen van het plaatsvinden van de afkondiging van diverse gemeenten en provincies, augustus 1948 tot februari 1949 (ontwerpen, notities en correspondentie).

- Ongenummerde omslag waarin afschriften en concepten van een (telegrafische) correspondentie, vooral met de Nederlandse vertegenwoordiger bij de Verenigde Naties Van Royen te New York, over de uitleg van de grondwetsherziening, maart 1949.

 

 

 


3 
Aard van de documentatie ambtelijke ondersteuning; overige documentatie
Naam archiefvormer/collectie
(Periode archief)
Ministerie van Algemene Zaken/Kabinet Minister-President (1942-1979)
Vindplaats
(Kenmerk toegang)
Nationaal Archief, Den Haag (2.03.01)
Meer Verberg

Openbaarheid volledig
Soort toegang(en) inventaris
Kenmerk toegang 2.03.01
Inventarisnummers 1127, 1131, 3783
Inhoud

inv. nrs. 1119-1130. Stukken betreffende de instelling, samenstelling, werkzaamheden en opheffing van de Staatscommissies Herziening Grondwet, in 1947 en 1950 geïnstalleerd door respectievelijk L.J.M. Beel en J.R.H. van Schaik. NB. Bevat bescheiden uit de verzameling Van Nispen tot Pannerden.

- inv. nr. 1127 (1945-1950) bevat het dossier van Beel als voorzitter van de commissie en als minister-president. De stukken zijn te vinden tussen de aangebrachte tabbladen 'Algemeen' en 'Instelling en opheffing staatscie.-Beel'. Het gaat om: stukken betreffende de instelling, de taak en samenstelling van de commissie; stukken betreffende ontwerpen van nieuwe grondwetsartikelen en een nieuw te vormen Statuut van het koninkrijk;  commissiestukken, bestaande uit correspondentie met mede-commissieleden en met het secretariaat, vergaderstukken, notulen en ontwerpen. September 1947 tot juni 1948.

 

inv. nrs. 1131-1133. Stukken betreffende wijzigingen van de Grondwet. 1945-1969.

- inv. nr. 1131 (1945-1950) is een ambtelijk dossier met correspondentie, nota's en notities van en voor de minister-president. De stukken hebben betrekking op: de uitvoering van de grondwetsherziening van 1948; het ontwerp van een Rijksgrondwet; de herdenking van het grondwetsjubileum in 1948; de bespreking van de grondwetsherziening in de ministerraad en de indiening ervan bij en behandeling door de Staten-Generaal (1947-1950). Tevens aanwezig zijn door burgers ingezonden voorstellen tot herziening van de staatsinrichting (1945-1950).

 

inv. nr. 3783. Stukken betreffende het wetsontwerp tot wijziging van de Grondwet inzake de nieuwe rechtsorde ten aanzien van Nederlands-Indië, Suriname en de Nederlandse Antillen en de reacties hierop. 1948.

Ambtelijk dossier met stukken betreffende de grondwetsherziening van 1948 en de wijziging van de Surinaamse en Antilliaanse staatsregelingen, waarschijnlijk samenhangend met de behandeling in de ministerraad. 1946-1948.

 


4 
Aard van de documentatie ambtelijke ondersteuning
Naam archiefvormer/collectie
(Periode archief)
Ministerie van Binnenlandse Zaken, afdeling Grondwetszaken (onbekend)
Vindplaats
(Kenmerk toegang)
Nationaal Archief, Den Haag (5.068.5283)
Meer Verberg

Openbaarheid onbekend
Soort toegang(en) inventaris
Kenmerk toegang 5.068.5283
Inventarisnummers 1133
Inhoud

Herziening 1948. Hoofdstuk 10: Defensie.

Inv. nr. 1133. Totstandkoming van het Koninklijk Besluit van 28 mei 1948 tot het in overweging nemen van een aanvulling van het Tiende Hoofdstuk met een regeling nopens de mogelijkheid van overgang van grondwettelijke bevoegdheden van organen van burgerlijk gezag op andere organen van burgerlijk gezag, 1948.

Niet ingezien, omdat het inventarisnummer zoek was (2007).

Opmerkingen overig

Het archief bevond zich in 2009 nog onder het beheer van het Ministerie van Binnenlandse Zaken, maar zou op afzienbare termijn worden overgedragen aan het Nationaal Archief.


Opdracht

In september 1947, ongeveer een jaar nadat de voorstellen tot grondwetsherziening van het kabinet-Schermerhorn/Drees bij de tweede lezing waren gestrand, besloot het kabinet-Beel tot de instelling van een nieuwe staatscommissie voor grondwetsherziening. Anders dan de eerste commissie-Beel, die de opdracht had ontvangen om de herzieningsprocedure te herzien, kreeg de Commissie-Beel II de opdracht te adviseren over wijziging van de bepalingen ten aanzien van de Koninkrijksverhoudingen. Opnieuw leidde deze beperkte opdracht in het parlement tot teleurgestelde reacties: waar Beel in zijn regeringsverklaring nog een commissie voor algemene grondwetsherziening had aangekondigd, leek nu ook dit kabinet weer terug te krabbelen.[1] De achtergrond van dit besluit was echter hetzelfde als in 1946: de prioriteit lag bij de grondwettelijke regeling van het voormalige Nederlands-Indië.

Sinds september 1946 was over de nieuwe verhoudingen met deze voormalige kolonie het een en ander duidelijk geworden. Tijdens een conferentie in Linggadjati  in het najaar van 1946 had de Nederlandse regering hierover afspraken gemaakt met vertegenwoordigers van de eenzijdig uitgeroepen Indonesische Republiek. Voordat een tweede conferentie deze nog vage contouren nader kon invullen, wilde de Nederlandse regering mogelijke staatsrechtelijke hindernissen uit de weg ruimen. Daarnaast wees Beel in zijn installatietoespraak op Suriname en Curaçao, waarmee ook onderhandelingen over nieuwe staatsregelingen waren gestart.

Werkwijze  

De commissie zou in totaal zeven keer bijeenkomen.[2] Zoals ook in het rapport naar voren komt was de commissie het – op het commissielid Schouten na – snel eens over de wenselijkheid van een grondwetsherziening. Over de vormgeving van deze herziening werd heel wat meer discussie gevoerd. Zoals het commissielid Duynstee het in een nota verwoordde speelden in deze discussie niet alleen de in het rapport benadrukte staatsrechtelijk-theoretische overwegingen over een ‘positieve’ of een ‘negatieve’ benadering een rol. Daarnaast waren meer politieke factoren van belang. Enerzijds vroeg de precaire relatie met de voormalige koloniën om beperking in de regeling van de toekomstige Koninkrijksverhoudingen in de grondwet. Anderzijds drongen de politieke noodzaak om de Tweede Kamer te compenseren voor het verlies van deze grondwettelijke ‘controle’ op de onderhandelingen en de wens van veel partijen om hun kiezers een duidelijke eigen visie op de dekolonisatie te presenteren juist aan op een uitgebreide grondwettelijke regeling.[3]

Nadat de standpunten over deze kwesties tijdens de tweede vergadering waren verkend vond in november en december 1947 tweemaal overleg plaats in een ‘technische’ subcommissie. Deze subcommissie, bestaande uit de voorzitter en de ‘deskundigen’ Duynstee, s’ Jacob, Van Helsdingen en Logemann, bereidde een compromistekst voor die in januari 1948 weer plenair werd besproken.[4]

In de plenaire vergaderingen na het verschijnen van dit rapport namen ook de in de commissie aanwezige fractievoorzitters, die aanvankelijk de discussie aan de deskundigen hadden overgelaten, actiever aan het debat deel.[5] Uiteindelijk zou de commissie niet het subcommissie-advies, maar een op basis daarvan opgesteld tekstvoorstel van Romme en secretaris Prinsen gebruiken als model voor het advies dat ze in maart 1948 uitbracht.[6]

Overigens blijken in de definitieve versie van het verslag niet alle aanmerkingen en aanvullingen verwerkt die daarop tijdens de laatste vergadering werden geuit.[7] Enig voorbehoud is bij het lezen van het rapport dus geboden.

Een zelfde voorzichtigheid moet in acht worden genomen ten aanzien van de notulen van de commissie. Hiervan werd steeds maar één versie opgesteld. Voor de vele correcties moet de kritische onderzoeker zich dus wenden tot de notulen van de daarop volgende vergadering en, voor schriftelijk doorgegeven correcties, tot de dossiers van de secretaris en zijn adjunct.[8] Dat de zorgvuldigheid ook bij deze ene versie te wensen overlaat blijkt ook uit het feit dat in de notulen eenmaal een commissielid, dat niet als aanwezig stond vermeld, als spreker wordt opgevoerd.[9]

Rapportage

Dat de in het rapport verwoorde conclusies niet door de gehele commissie werden gesteund bleek, behalve uit de minderheidsnota, wel uit de formuleringen waaruit steeds voor- en tegenstanders van een bepaalde visie naar voren komen. Toch koos het kabinet er nog voor de definitieve vaststelling van het rapport voor om het compromis van de commissie ongewijzigd als wetsontwerp bij de Tweede Kamer in te dienen.[10] In de toelichting van het wetsvoorstel sprak de regering van de ‘meest ingrijpende’ grondwetsherziening sinds die van 1840 en in ieder geval moet worden vastgesteld dat de herziening, vanwege de speciaal georganiseerde ontbindingsverkiezingen, de aandacht van politiek en kiezers wist te vatten. Na een felle verkiezingsstrijd slaagde ook de tweede lezing en was de weg gebaand voor de onderhandelingen over de soevereiniteitsoverdracht aan Indonesië die in 1949 plaatsvond. Pas toen zou de weg bovendien open blijken voor een de overweging van een algehele grondwetsherziening, die in de Commissie-Van Schaik verder gestalte moest krijgen.

M.D. Bogaarts, Het kabinet-Beel (1946-1948). Band C (Den Haag 1989) 2189-2190.  

In het verslag van de commissie staat abusievelijk zes. Bogaarts, die opmerkt dat de ‘laatste beslissende vergadering’ van de commissie al rond 23 februari plaatshad, lijkt hierdoor misleid. Eindverslag 09-03-1948, 1; Bogaarts, Het kabinet-Beel, 2199.

Nota Duynstee 06-12-1948 in commissiearchief (1) NL-HaNA, BiZa/Kabinetsarchief, 2.04.26.02, inv.nr. 899.

Technische subcommissie verslag 15-01-1948.

Dat dit ook schijn kan zijn wordt bewezen door de correspondentie tussen fractievoorzitter C.P.M. Romme en commissievoorzitter Beel over eerdere conceptteksten. Zie commissiearchief (3) NL-HaNA, Kabinet Minister-President, 2.03.01, inv.nr. 1127.

Ontwerp Romme-secretariaat 16-02-1948 in commissiearchief (1).

Vergelijk de notulen plenair 09-03-1948 met het eindverslag 09-03-1948. Zie daarnaast de brief van secretaris Prinsen aan de commissie dd. 18-03-1948 in het commissiearchief (1) met het verzoek opnieuw het rapport te willen tekenen. Dit (gewijzigde) rapport is echter niet aangetroffen.

Zie het commissiearchief (1) en het dossier van adjunct-secretaris H.A. Huart-Engelsman (commissiearchief 2, NL-HaNA, BiZa/Wetgeving, 2.04.62, inv.nr. 110).

Notulen plenair 06-02-1948. Het betreft J.H. van Maarseveen.

Bogaarts, Het kabinet-Beel, 2198.


Noten


[1]

M.D. Bogaarts, Het kabinet-Beel (1946-1948). Band C (Den Haag 1989) 2189-2190.  

[2]

In het verslag van de commissie staat abusievelijk zes. Bogaarts, die opmerkt dat de ‘laatste beslissende vergadering’ van de commissie al rond 23 februari plaatshad, lijkt hierdoor misleid. Eindverslag 09-03-1948, 1; Bogaarts, Het kabinet-Beel, 2199.

[3]

Nota Duynstee 06-12-1948 in commissiearchief (1) NL-HaNA, BiZa/Kabinetsarchief, 2.04.26.02, inv.nr. 899.

[4]

Technische subcommissie verslag 15-01-1948.

[5]

Dat dit ook schijn kan zijn wordt bewezen door de correspondentie tussen fractievoorzitter C.P.M. Romme en commissievoorzitter Beel over eerdere conceptteksten. Zie commissiearchief (3) NL-HaNA, Kabinet Minister-President, 2.03.01, inv.nr. 1127.

[6]

Ontwerp Romme-secretariaat 16-02-1948 in commissiearchief (1).

[7]

Vergelijk de notulen plenair 09-03-1948 met het eindverslag 09-03-1948. Zie daarnaast de brief van secretaris Prinsen aan de commissie dd. 18-03-1948 in het commissiearchief (1) met het verzoek opnieuw het rapport te willen tekenen. Dit (gewijzigde) rapport is echter niet aangetroffen.

[8]

Zie het commissiearchief (1) en het dossier van adjunct-secretaris H.A. Huart-Engelsman (commissiearchief 2, NL-HaNA, BiZa/Wetgeving, 2.04.62, inv.nr. 110).

[9]

Notulen plenair 06-02-1948. Het betreft J.H. van Maarseveen.

[10]

Bogaarts, Het kabinet-Beel, 2198.

Grondwetten

De discussies in de notulen hebben de hieronder vermelde grondwet tot uitgangspunt.
Kies voor de integrale grondwettekst: pdf-grondwet.
Kies voor de historie per artikel: Nederlandse grondwet (PDC).



Instellingsbesluit

Toon Verberg

Notulen

Plenair:
Toon Plenair Verberg Plenair
Subcommissie:
Toon Subcommissie Verberg Subcommissie
Subcommissie tech:

Verslag

Plenair:
Toon Plenair Verberg Plenair
Subcommissie:
Toon Subcommissie Verberg Subcommissie
Subcommissie tech:

Ontbindingsbesluit

Toon Verberg

Algemeen:

Opdracht commissie Wenselijkheid grondwetsverandering in verband met wijziging van de staatkundige structuur van het koninkrijk
Jaren 1947
Aantal bijeenkomsten 7
Datum eindverslag 9-3-1948
Datum aanbieding Tweede Kamer 31-3-1948
Subcommissies

Er bestond een subcommissie, het zogenaamde 'technisch comité', bestaande uit: L.J.M. Beel (voorzitter); J.H. van Maarseveen (waarnemend voorzitter); F.J.F.M. Duynstee; E.H. 's Jacob; J.H.A. Logemann, W.A. van Helsdingen; M.J. Prinsen (secretaris); H.A. Huart-Engelsman (adj. secretaris). Het comité formuleerde een compromis op basis van drie ontwerpen tot wijziging.

Verslagen

Verslag van de Staatscommissie, ingesteld bij Koninklijk Besluit van 29 September 1947, aan welke is opgedragen te onderzoeken of en in hoeverre ter voorbereiding van de hervorming van de staatkundige structuur van het Koninkrijk, verandering in de Grondwet gewenst is ('s-Gravenhage 1948) [eveneens opgenomen in de Handelingen Tweede Kamer, zitting 1947-1948, Bijlagen, no. 775.]

Audiovisuele bronnen

Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid:

- doc. ID 7471. Polygoon bioscoopjournaal (Polygoon Hollands Nieuws), opname 29-6-1948, verkiezingen naar aanleiding van wijzingingsvoorstellen grondwet ('Op wie stemt u?').

- doc. ID 12388. Radio, opname 1-1-1949, nieuwjaarsrede L.J.M. Beel (Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon in Indonesië), grondwetsherziening 1948.

Opmerkingen

Huart-Engelsman verving Riphagen als adjunct-secretaris.


Leden:


Overige betrokkenen:



Archivalia:

1 
Aard van de documentatie commissiearchief
Naam archiefvormer/collectie
(Periode archief)
Ministerie van Binnenlandse Zaken, afdeling Kabinet (1814-1949)
Vindplaats
(Kenmerk toegang)
Nationaal Archief, Den Haag (2.04.26.02)
Openbaarheid volledig
Soort toegang(en) inventaris
Kenmerk toegang 2.04.26.02
Inventarisnummers 899
Inhoud

inv. nr. 899. Staatscommissie Grondwetsherziening, ingesteld bij KB van 29-09-1947, no. 48, 1947-1948. Archief gevormd door M. Prinsen, secr., met inkomende stukken en correspondentie van leden.

Dossier met notulen en vergaderstukken van de bijeenkomsten van de plenaire commissie en van een 'technische subcommissie'; ontwerpen van grondwetsartikelen en van het eindrapport; correspondentie tussen commissieleden en het secretariaat betreffende diverse door de leden opgestelde ontwerpen; notities van adjunct-secretaris Huart-Engelsman; stukken inzake de Algemene Beschouwingen, Indonesië, de Nederlands-Indonesische Unie en de Ronde-Tafel-Conferentie; afschriften van een advies van de Raad van State. Oktober 1947 tot maart 1948.


2 
Aard van de documentatie ambtelijke ondersteuning; commissiearchief
Naam archiefvormer/collectie
(Periode archief)
Ministerie van Binnenlandse Zaken, afdeling Wetgeving en Juridische Zaken (1946-1954)
Vindplaats
(Kenmerk toegang)
Nationaal Archief, Den Haag (2.04.62)
Openbaarheid volledig
Soort toegang(en) inventaris
Kenmerk toegang 2.04.62
Inventarisnummers 3, 110
Inhoud

inv. nr. 110. Staatscommissie aan welke is opgedragen te onderzoeken of en in hoeverre ter voorbereiding van de hervorming van de staatkundige structuur van het Koninkrijk er verandering van de Grondwet gewenst is (Grondwetsherziening 1948). Stukken betreffende de werkzaamheden van de commissie, 1947-1948.

Ambtelijk dossier ingedeeld in twee romeins genummerde omslagen die beginnen met een gedetailleerde inhoudsopgave; hierin ook stukken behorend tot het commissiearchief. Het gaat hier kennelijk om de nrs. I-II die ontbreken in het beneden volgende inv. nr. 3. De opschriften van de omslagen zijn hieronder overgenomen:

- I. Staatscommissie tot herziening van de grondwet (hervorming van de staatkundige structuur van het koninkrijk).

- II. Notulen van de staatscommissie met ontwerpen en nota's.

De twee omslagen bevatten overwegend afschriften van notulen, nota’s en ontwerpen. Veel stukken bevatten marginalia van diverse personen, ook zijn veel losse notities aanwezig. Daarnaast bevat het dossier een brief van een commissielid aan de adjunct-secretaris. Oktober 1947 tot maart 1948.

 

inv. nr. 3. Stukken betreffende advisering over wetten tot herziening van de Grondwet (Grondwetsherziening 1948), 1948.

Ambtelijk dossier ingedeeld in omslagen die steeds beginnen met een gedetailleerde inhoudsopgave; behalve de laatste zijn de omslagen romeins genummerd III-XII. De opschriften van de omslagen zijn hieronder overgenomen:

- III. Wetsontwerp 775. Eerste lezing.

Drukproeven van het eindverslag van de commissie en de minderheidsnota; een concept-aanbiedingsbrief van het wetsontwerp inzake grondwetsherziening aan de Raad van State, maart 1948.

- IV. Behandeling in de Tweede Kamer.

Koninklijke Boodschap en de Memorie van Antwoord, gedrukt, april 1948.

- V. Behandeling in de Tweede Kamer.

Stukken betreffende de voorbereiding en behandeling van het ontwerp tot grondwetsherziening, april 1948 (ontwerpen, correspondentie overwegend met het ministerie van Overzeese Gebiedsdelen, gedrukte wetsontwerpen en Kamerstukken).

- VI. Behandeling in de Eerste Kamer.

Stukken betreffende de behandeling van het wetsontwerp, mei 1948 (ontwerpen, gedrukte wetsontwerpen, Kamerstukken, enkele notities van het Kabinet van de Minister-President en een fragment uit het Staatsblad).

- VII. Wetsontwerp 814 (voorstel Romme c.s. in overweging nemen mogelijkheid overgang bevoegdheden organen burgerlijk gezag op andere organen burgerlijk gezag).

Stukken betreffende de behandeling van het wetsontwerp in de Eerste en Tweede Kamer, mei-juli 1948 (ontwerpen, nota's, gedrukte wetsontwerpen, correspondentie, Kamerstukken en een fragment uit het Staatsblad).

- VIII. Wetsontwerp 834 (in overweging nemen bepaling nopens het inkomen van de koning of de koningin, die afstand gedaan heeft van de troon).

Stukken betreffende de behandeling van het wetsontwerp in de Eerste en Tweede Kamer, mei-september 1948 (ontwerpen, gedrukte wetsontwerpen, Kamerstukken en een fragment uit het Staatsblad).

- IX. Wetsontwerp 907 (Veranderingen in de grondwet). Tweede lezing.

Stukken betreffende de voorbereiding van het wetsontwerp en de behandeling in de Raad van State, juni-juli 1948 (ontwerpen, notities en gedrukte wetsontwerpen).

- X. Behandeling in de Tweede Kamer.

Stukken betreffende de behandeling van het ontwerp tot grondwetsherziening, juli-augustus 1948 (ontwerpen, notities, nota's en Kamerstukken).

- XI. Behandeling in de Eerste Kamer.

Stukken betreffende de behandeling van het wetsontwerp, augustus-september 1948 (ontwerpen, gedrukte wetsontwerpen, Kamerstukken en een fragment uit het Staatsblad).

- XII. Plechtige afkondiging.

Stukken betreffende de afkondiging van de grondwetsherziening, tevens bevestigingen van het plaatsvinden van de afkondiging van diverse gemeenten en provincies, augustus 1948 tot februari 1949 (ontwerpen, notities en correspondentie).

- Ongenummerde omslag waarin afschriften en concepten van een (telegrafische) correspondentie, vooral met de Nederlandse vertegenwoordiger bij de Verenigde Naties Van Royen te New York, over de uitleg van de grondwetsherziening, maart 1949.

 

 

 


3 
Aard van de documentatie ambtelijke ondersteuning; overige documentatie
Naam archiefvormer/collectie
(Periode archief)
Ministerie van Algemene Zaken/Kabinet Minister-President (1942-1979)
Vindplaats
(Kenmerk toegang)
Nationaal Archief, Den Haag (2.03.01)
Openbaarheid volledig
Soort toegang(en) inventaris
Kenmerk toegang 2.03.01
Inventarisnummers 1127, 1131, 3783
Inhoud

inv. nrs. 1119-1130. Stukken betreffende de instelling, samenstelling, werkzaamheden en opheffing van de Staatscommissies Herziening Grondwet, in 1947 en 1950 geïnstalleerd door respectievelijk L.J.M. Beel en J.R.H. van Schaik. NB. Bevat bescheiden uit de verzameling Van Nispen tot Pannerden.

- inv. nr. 1127 (1945-1950) bevat het dossier van Beel als voorzitter van de commissie en als minister-president. De stukken zijn te vinden tussen de aangebrachte tabbladen 'Algemeen' en 'Instelling en opheffing staatscie.-Beel'. Het gaat om: stukken betreffende de instelling, de taak en samenstelling van de commissie; stukken betreffende ontwerpen van nieuwe grondwetsartikelen en een nieuw te vormen Statuut van het koninkrijk;  commissiestukken, bestaande uit correspondentie met mede-commissieleden en met het secretariaat, vergaderstukken, notulen en ontwerpen. September 1947 tot juni 1948.

 

inv. nrs. 1131-1133. Stukken betreffende wijzigingen van de Grondwet. 1945-1969.

- inv. nr. 1131 (1945-1950) is een ambtelijk dossier met correspondentie, nota's en notities van en voor de minister-president. De stukken hebben betrekking op: de uitvoering van de grondwetsherziening van 1948; het ontwerp van een Rijksgrondwet; de herdenking van het grondwetsjubileum in 1948; de bespreking van de grondwetsherziening in de ministerraad en de indiening ervan bij en behandeling door de Staten-Generaal (1947-1950). Tevens aanwezig zijn door burgers ingezonden voorstellen tot herziening van de staatsinrichting (1945-1950).

 

inv. nr. 3783. Stukken betreffende het wetsontwerp tot wijziging van de Grondwet inzake de nieuwe rechtsorde ten aanzien van Nederlands-Indië, Suriname en de Nederlandse Antillen en de reacties hierop. 1948.

Ambtelijk dossier met stukken betreffende de grondwetsherziening van 1948 en de wijziging van de Surinaamse en Antilliaanse staatsregelingen, waarschijnlijk samenhangend met de behandeling in de ministerraad. 1946-1948.

 


4 
Aard van de documentatie ambtelijke ondersteuning
Naam archiefvormer/collectie
(Periode archief)
Ministerie van Binnenlandse Zaken, afdeling Grondwetszaken (onbekend)
Vindplaats
(Kenmerk toegang)
Nationaal Archief, Den Haag (5.068.5283)
Openbaarheid onbekend
Soort toegang(en) inventaris
Kenmerk toegang 5.068.5283
Inventarisnummers 1133
Inhoud

Herziening 1948. Hoofdstuk 10: Defensie.

Inv. nr. 1133. Totstandkoming van het Koninklijk Besluit van 28 mei 1948 tot het in overweging nemen van een aanvulling van het Tiende Hoofdstuk met een regeling nopens de mogelijkheid van overgang van grondwettelijke bevoegdheden van organen van burgerlijk gezag op andere organen van burgerlijk gezag, 1948.

Niet ingezien, omdat het inventarisnummer zoek was (2007).

Opmerkingen overig

Het archief bevond zich in 2009 nog onder het beheer van het Ministerie van Binnenlandse Zaken, maar zou op afzienbare termijn worden overgedragen aan het Nationaal Archief.



Werkwijze:



Scans:


Grondwetten

De discussies in de notulen hebben de hieronder vermelde grondwet tot uitgangspunt.
Kies voor de integrale grondwettekst: pdf-grondwet.
Kies voor de historie per artikel: Nederlandse grondwet (PDC).



Instellingsbesluit


Notulen

Plenair: Subcommissie:
Subcommissie tech:

Verslag

Plenair: Subcommissie:
Subcommissie tech:

Ontbindingsbesluit