Registers van de Hollandse grafelijkheid 1299-1345

Graaf Willem III doet uitspraak in een geschil tussen enerzijds de vrouwe van Veere, weduwe van heer Wolfert (II van Borsele), en anderzijds heer Gerard van Heemskerk voor de vrouwe van Wissenkerke, over de goederen van heer Jan Mulard, waarover hij al eerder uitspraak had gedaan; hij stelt zich borg voor de financiële naleving van dit zeggen.

Dezelfde oorkonde staat later in de registers Zeeland nog twee maal afgeschreven, onder nrs. ZE 47 en 467. De tekst aldaar is vrijwel identiek aan de onderhavige kopie; het belangrijkste verschil is het woord bewisen, dat in beide andere belien luidt. Voorts heeft nr. 47 een dienstaantekening. In de annotatie van de onderstaande tekst verwijzen de siglen D en E naar die latere afschriften onder nr. ZE 47, de siglen F en G naar de kopieën onder nr. 467.

De bovenstaande datering is gebaseerd op de veronderstelling dat de paasstijl is toegepast. Zie de Inleiding. De datering geeft evenwel een moeilijkheid: alle afschriften behalve C geven als jaartal zeventiene, en dat zal dan wel de tekst in de oorspronkelijke oorkonde zijn geweest, en mogelijk ook in het verloren register A. Volgens deze lezing moet de oorkonde worden gedateerd op 29 maart 1318. In afschrift B heeft evenwel een contemporaine hand het jaar gecorrigeerd tot zestiene, hetgeen leidt tot de datering 9 maart 1317; dit is een waarschijnlijker datum, gelet op de omringende oorkonden nrs. ZE 2-6 en 8-14, die alle in februari-maart 1317 zijn uitgevaardigd. (Overigens staat in B in het volgende nr. ZE 8 eveneens het jaar 1317, en ook daar is het verbeterd tot 1316.) Ook in het itinerarium van Willem III komt 1318 minder goed uit, hoewel dit niet onmogelijk is: in dat jaar was de graaf op 8 maart in Brussel, op 20 maart in Mons, en vervolgens op 15 april in Keulen.

De onderstaande tekst is gebaseerd op afschrift B.

Wi^c Willaem^d grave van Henegouwen^{e f} etc. maken cond allen luden^g dat wi gheseyt hebben een^h segghen twisken onser liever suster der vrouwe van der Vere die heren Wolfaerdsⁱ wijf was, daer God die ziele of hebbe^j, an die ene zide, ende heren Gherarde^k van Heemskerke^{l m} van der vrouwen weghen van Wissenkerkeⁿ an die ander zide, alse van dien^o goede van heren Jans Mulaerds^p weghen daer wi een^q segghen of gheseyt ^r hadden van heren Wolfaerde^s voernoemd ende van heren Gherarde^t van Hemskerke^u bi moede bede der^v partien: dat wi segghen der vrouwe van der Vere^w onser suster te gheldene ende tebetaelne heren Gherarde^x van Hemskerke^y voer alsulc goed alse daer wi een segghen of seiden twischen den partien voernoemd^z CCC lb.^a' Hollandscher^b' penninghe, enen groten coninx Tornoyse^c' voer VIII d. gherekent, jof^d' payment dat daer jeghens ghengghe ende gave es, ute ghenomen alle des kints goet dat heren Jans^e' Mulaerds^f' was, daer die vrouwe van Wissenkerke^g' een mombaer of es^h'; te betalen dese CCC lb.^i' voernoemd^j', C lb. achte daghe na Paeschen ende^k' C lb. achte daghe na sinte Jans misse^l' ende C lb. achte daghe na sinte Baven daghe^m'n'. Ende voer dese CCC lb. voernoemd so bewisen^o' wi ons te wesen^p' een recht borghe, ende beloven te betalen jof doen te^q' betaelne dese CCC lb. voernoemd^r' tote desen daghen voerscreven; ende ware dat sake dat haer Gherard^s' van Hemskerke^t' niet ^u' betaelt^v' en worde noch ^w' selve en betaelden tote desen voernoemden^x' daghen alse voerscreven es, wat scade jof wat^y' coste dat^z' heer Gherard^a'' voernoemd daer omme dede dien beloven^b'' wi hem op^{c'' d''} te rechten^e'' met den hoeftghelde, hem dien scade ende dien cost te gheloven bi sinen simplen woerden sonder enich wedersegghen.

In orkonde desen brieve^f'' etc. Ghegheven te^g'' Middelburch^h'' des woensdaghes^i'' voer^j'' Midvasten^k'' int jaer ons Heren M CCC ende zestiene^l''.