Repertorium van Nederlandse zendings- en missie-archieven 1800-1960

Contact

Zendende Kerk van Amsterdam

Naam	Zendende Kerk van Amsterdam
Periode	1898-1972
Denominatie	Gereformeerde Kerken in Nederland
Org	Zending

Geschiedenis
Geografie
Niet-archivalische bronnen
Het archief
Totaal

Korte geschiedenis	De Gereformeerde kerken in Nederland concentreerden hun zendingsactiviteiten op het zuiden van Midden-Java ('Midden-Java ten zuiden) en op het eiland Soemba. In de periode 1902-1931 waren op Java de volgende zendende kerken actief: Utrecht (vanaf 1897), Heeg (Friesland, vanaf 1900), Amsterdam (vanaf 1901), Delft (vanaf 1903) en Middelburg (vanaf 1911), De zendende kerken werkten in dit veld meestal samen met andere kerken. Vaak werd om dat in goede banen te leiden een 'akkoord van Samenwerking' gesloten. In 1901 werd de Gereformeerde Kerk van Amsterdam verantwoordelijk voor het vorstenland Jogjakarta wat al snel uitgroeide tot het centrum van de gereformeerde zending. In 1897 was hier reeds door dokter J.G. Scheurer het Petronella-Hospitaal geopend. Bovendien werd de Keucheniusschool in 1906 verplaatst van Poerworedjo naar Jogjakarta. Deze school viel overigens onder de verantwoordelijkheid van het Generaal Deputaatschap en niet onder de zendende kerk van Amsterdam. Van 1912 tot 1923 was de kerk van Amsterdam tevens verantwoordelijk voor de zending in het vorstenland Soerakarta. Begin jaren dertig werden er missionaire zusters aangesteld, belast met de ontwikkeling van het vrouwenwerk. Het onderwijs kreeg nadrukkelijk aandacht. Een deel van de scholen ging rechtstreeks uit van de zending, een deel van particuliere, gereformeerde, verenigingen. Ook voor de medische dienst zond de zending zelf werkers uit, maar ze werd ook ruimschoots ondersteund door particulier initiatief vanuit Nederland. In 1931 werd de eerste synode gehouden van de gereformeerde kerken op Midden-Java wat betekende dat deze kerk formeel zelfstandig werd.
Organisatie	De plaatselijke kerk was volgens de gereformeerde zendingsorde van 1902 de aangewezen instantie om zending te bedrijven. De zendende kerk van Amsterdam stond in 1898 al klaar om de zendingsarbeid op zich te nemen. In 1901 werkte Amsterdam daarbij samen met de kerken in Noord-Holland volgens een aangenomen akkoord van samenwerking. Volgens dat akkoord rapporteerde men jaarlijks aan de particuliere synode van Noord-Holland. Bovendien bestond er een samenwerkingsorgaan: de commissie van advies, bestaande uit gedeputeerden van de kerkenraad van Amsterdam en de Noord-Hollandse zendingsdeputaten (twee per classis). Het generale deputaatschap behartigde de algemene belangen (zie Generaal deputaatschap voor de zending).
Taken en activiteiten	Bijbelvertaling Ontwikkelingswerk (Landbouw/Technische opleiding etc.) Onderwijs (hieronder ook kweekscholen) Geldwerving Gezondheidszorg Informatievoorziening en propaganda Pastoraal werk Evangelieverkondiging en catechese Bestudering en beschrijving van taal en cultuur Christelijke lectuurvoorziening/colportage Uitzending van zendingswerkers en missionarissen Werk van en voor vrouwen en meisjes
Voorloper	Deputaten voor Midden-Java ten Zuiden (Zie: Generaal Deputaatschap voor de Zending) (1892-1898)

Continenten	Azië
Lokatie	Nederlands Indië Jogjakarta Soerakarta Magelang Wonosobo

Bronnenpublicatie

Titel	De Gereformeerde zending in Midden-Java, 1859-1931 : een bronnenpublicatie / bew. door H. Reenders
Auteur	Hommo Reenders (1935-2009)
Reeks	Uitgaven van de Werkgroep voor de Geschiedenis van de Nederlandse Zending en Overzeese Kerken. Grote reeks ; 5
Paginering	XX, 975 p
Uitgever	Zoetermeer : Boekencentrum
Jaar van uitgave	2001

Titel	De gereformeerde zending in Midden-Java 1931-1975 : een bronnenpublicatie / bew. door Chr.G.F. de Jong
Auteur	Christiaan George Frederik de Jong (1949-)
Reeks	Uitgaven van de Werkgroep voor de Geschiedenis van de Nederlandse Zending en Overzeese Kerken. Grote reeks ; 6
Paginering	XXIII, 890 p
Uitgever	Zoetermeer : Boekencentrum
Jaar van uitgave	1997

Titel	Acta der Particuliere Synode van de Gereformeerde Kerken in Noord-HollandActa van de Particuliere Synode van de Gereformeerde Kerken in Noord-HollandActa van de Particuliere Synoden van de Gereformeerde Kerken in Noord-HollandActa der buitengewone Particuliere Synode van de Geref. Kerken in Noord-Holland, 1945
Paginering	1917-1970
Uitgever	[S.l.] : [s.n.]
Jaar van uitgave	[ca. 1917-1970]

Periodieken

Titel	Noord-Hollandsch kerkblad : weekblad voor de Gereformeerde Kerken in Noord-Holland
Uitgever	Amsterdam : [s.n.]
Jaar van uitgave	1918-1941

Titel	Amsterdamsche kerkbode : officieel orgaan van de Nederduitsche Gereformeerde Kerk (doleerende)
Paginering	Jrg. 1 (1887) - jrg. 55 (20 juli 1941) ; [n.r.,] jrg. 1, nr. 1 (1946) - jrg. 7, nr. 58 (7 maart 1953)
Uitgever	Amsterdam : Maatsch. tot Expl. v.d. Amst.crt. Lokaal De Brakke Grond
Jaar van uitgave	1887-1953

Titel	Het zendingsblad van de Gereformeerde Kerken in Nederland (Heidenbode en Mosterdzaad) / red.: H. Dĳkstra ... [et al.]
Auteur	Harmen Dĳkstra (1851-1922)
Paginering	Jrg. 1, no. 1 (jan. 1903) - jrg. 65 (1967)
Uitgever	Leiden : Donner
Jaar van uitgave	1903-1967

Titel	Amsterdams kerkblad : officieel orgaan van de Gereformeerde Kerken in Amsterdam
Paginering	Jrg. 1, nr. 1 (14 maart 1953) - 197X?
Uitgever	Amsterdam : S.J.P. Bakker
Jaar van uitgave	1953-197X?

Meer over het archief

Beschrijving archief	Het archief is goed geordend met een verdeling in stukken van algemene aard (notulen van diverse commissie uit de kerk van Amsterdam, correspondentie, ingekomen en uitgegane stukken en jaarverslagen) en stukken over bijzondere onderwerpen (organisatie, financiën en zendingswerk). In het archief is het zendingswerk per plaats geordend. Daarnaast bevinden zich dossiers over afzonderlijke zendingswerkers in het archief en worden activiteiten op het gebied van onderwijs en gezondheidszorg beschreven. Tenslotte bevat het archief enkele gedeponeerde archieven (met name kinderzendingsverenigingen en onderwijsverenigingen op het gebied van zending).
Bewaarplaats	Het Utrechts Archief, Utrecht
Periode archief	1887-1972
Openbaarheid	beperkt
Opmerkingen openbaarheid	Voor stukken jonger dan 50 jaar is toestemming van de archiefvormer vereist.
Omvang	Inv. nrs. 1-158
Toegang soort	Inventaris met inleiding
Toegang titel	: Inventaris van het archief van zendende kerken, Toegangsnr. 357
Bijzondere relevantie	Toon Verberg 1-2 registers van notulen van de Commissie voor de Zending 1898-1905 3-11 notulen van de Commissie van advies, vanaf 1954 Commissie van samenwerking Zending: 80-85 Djokjakarta 86-88 Magelang 89 Solo 95-115 Stukken betreffende afzonderlijke zendingwerkers. Suborganisatie Kinderzending Vereniging (in de) wijken 6 en 7 te Amsterdam (De vereniging, uitgaande van de Gereformeerde Kerk van Amsterdam en de met haar samenwerkende Gereformeerde Kerken in de provincie Noord-Holland had als voornaamste aktiviteit het bijeenbrengen van gelden voor de Zending op scholen, door middel van collectebusjes. 150 Notulen van 1919-1938

Archivalie elders

Verwijzing naar andere archiefvormers

Vereeniging Dr. Scheurer’s Hospitaal (Petronella Hospitaal) tot oprichting en instandhouding van een ziekenhuis te Djocja ten dienste van de Medische Zending der Gereformeerde Kerken
Zendingsdeputaatschap der Gereformeerde Kerken in Nederland voor de zending onder heidenen en Mohammedanen

Informatiewaarde

Interressant archief

Geschiedenis

Korte geschiedenis	De Gereformeerde kerken in Nederland concentreerden hun zendingsactiviteiten op het zuiden van Midden-Java ('Midden-Java ten zuiden) en op het eiland Soemba. In de periode 1902-1931 waren op Java de volgende zendende kerken actief: Utrecht (vanaf 1897), Heeg (Friesland, vanaf 1900), Amsterdam (vanaf 1901), Delft (vanaf 1903) en Middelburg (vanaf 1911), De zendende kerken werkten in dit veld meestal samen met andere kerken. Vaak werd om dat in goede banen te leiden een 'akkoord van Samenwerking' gesloten. In 1901 werd de Gereformeerde Kerk van Amsterdam verantwoordelijk voor het vorstenland Jogjakarta wat al snel uitgroeide tot het centrum van de gereformeerde zending. In 1897 was hier reeds door dokter J.G. Scheurer het Petronella-Hospitaal geopend. Bovendien werd de Keucheniusschool in 1906 verplaatst van Poerworedjo naar Jogjakarta. Deze school viel overigens onder de verantwoordelijkheid van het Generaal Deputaatschap en niet onder de zendende kerk van Amsterdam. Van 1912 tot 1923 was de kerk van Amsterdam tevens verantwoordelijk voor de zending in het vorstenland Soerakarta. Begin jaren dertig werden er missionaire zusters aangesteld, belast met de ontwikkeling van het vrouwenwerk. Het onderwijs kreeg nadrukkelijk aandacht. Een deel van de scholen ging rechtstreeks uit van de zending, een deel van particuliere, gereformeerde, verenigingen. Ook voor de medische dienst zond de zending zelf werkers uit, maar ze werd ook ruimschoots ondersteund door particulier initiatief vanuit Nederland. In 1931 werd de eerste synode gehouden van de gereformeerde kerken op Midden-Java wat betekende dat deze kerk formeel zelfstandig werd.
Organisatie	De plaatselijke kerk was volgens de gereformeerde zendingsorde van 1902 de aangewezen instantie om zending te bedrijven. De zendende kerk van Amsterdam stond in 1898 al klaar om de zendingsarbeid op zich te nemen. In 1901 werkte Amsterdam daarbij samen met de kerken in Noord-Holland volgens een aangenomen akkoord van samenwerking. Volgens dat akkoord rapporteerde men jaarlijks aan de particuliere synode van Noord-Holland. Bovendien bestond er een samenwerkingsorgaan: de commissie van advies, bestaande uit gedeputeerden van de kerkenraad van Amsterdam en de Noord-Hollandse zendingsdeputaten (twee per classis). Het generale deputaatschap behartigde de algemene belangen (zie Generaal deputaatschap voor de zending).
Taken en activiteiten	Bijbelvertaling Ontwikkelingswerk (Landbouw/Technische opleiding etc.) Onderwijs (hieronder ook kweekscholen) Geldwerving Gezondheidszorg Informatievoorziening en propaganda Pastoraal werk Evangelieverkondiging en catechese Bestudering en beschrijving van taal en cultuur Christelijke lectuurvoorziening/colportage Uitzending van zendingswerkers en missionarissen Werk van en voor vrouwen en meisjes
Voorloper	Deputaten voor Midden-Java ten Zuiden (Zie: Generaal Deputaatschap voor de Zending) (1892-1898)

Geografie

Continenten	Azië
Lokatie	Nederlands Indië Jogjakarta Soerakarta Magelang Wonosobo

Niet-archivalische bronnen

Bronnenpublicatie

Titel	De Gereformeerde zending in Midden-Java, 1859-1931 : een bronnenpublicatie / bew. door H. Reenders
Auteur	Hommo Reenders (1935-2009)
Reeks	Uitgaven van de Werkgroep voor de Geschiedenis van de Nederlandse Zending en Overzeese Kerken. Grote reeks ; 5
Paginering	XX, 975 p
Uitgever	Zoetermeer : Boekencentrum
Jaar van uitgave	2001

Titel	De gereformeerde zending in Midden-Java 1931-1975 : een bronnenpublicatie / bew. door Chr.G.F. de Jong
Auteur	Christiaan George Frederik de Jong (1949-)
Reeks	Uitgaven van de Werkgroep voor de Geschiedenis van de Nederlandse Zending en Overzeese Kerken. Grote reeks ; 6
Paginering	XXIII, 890 p
Uitgever	Zoetermeer : Boekencentrum
Jaar van uitgave	1997

Titel	Acta der Particuliere Synode van de Gereformeerde Kerken in Noord-HollandActa van de Particuliere Synode van de Gereformeerde Kerken in Noord-HollandActa van de Particuliere Synoden van de Gereformeerde Kerken in Noord-HollandActa der buitengewone Particuliere Synode van de Geref. Kerken in Noord-Holland, 1945
Paginering	1917-1970
Uitgever	[S.l.] : [s.n.]
Jaar van uitgave	[ca. 1917-1970]

Periodieken

Titel	Noord-Hollandsch kerkblad : weekblad voor de Gereformeerde Kerken in Noord-Holland
Uitgever	Amsterdam : [s.n.]
Jaar van uitgave	1918-1941

Titel	Amsterdamsche kerkbode : officieel orgaan van de Nederduitsche Gereformeerde Kerk (doleerende)
Paginering	Jrg. 1 (1887) - jrg. 55 (20 juli 1941) ; [n.r.,] jrg. 1, nr. 1 (1946) - jrg. 7, nr. 58 (7 maart 1953)
Uitgever	Amsterdam : Maatsch. tot Expl. v.d. Amst.crt. Lokaal De Brakke Grond
Jaar van uitgave	1887-1953

Titel	Het zendingsblad van de Gereformeerde Kerken in Nederland (Heidenbode en Mosterdzaad) / red.: H. Dĳkstra ... [et al.]
Auteur	Harmen Dĳkstra (1851-1922)
Paginering	Jrg. 1, no. 1 (jan. 1903) - jrg. 65 (1967)
Uitgever	Leiden : Donner
Jaar van uitgave	1903-1967

Titel	Amsterdams kerkblad : officieel orgaan van de Gereformeerde Kerken in Amsterdam
Paginering	Jrg. 1, nr. 1 (14 maart 1953) - 197X?
Uitgever	Amsterdam : S.J.P. Bakker
Jaar van uitgave	1953-197X?

Het archief

Meer over het archief

Beschrijving archief	Het archief is goed geordend met een verdeling in stukken van algemene aard (notulen van diverse commissie uit de kerk van Amsterdam, correspondentie, ingekomen en uitgegane stukken en jaarverslagen) en stukken over bijzondere onderwerpen (organisatie, financiën en zendingswerk). In het archief is het zendingswerk per plaats geordend. Daarnaast bevinden zich dossiers over afzonderlijke zendingswerkers in het archief en worden activiteiten op het gebied van onderwijs en gezondheidszorg beschreven. Tenslotte bevat het archief enkele gedeponeerde archieven (met name kinderzendingsverenigingen en onderwijsverenigingen op het gebied van zending).
Bewaarplaats	Het Utrechts Archief, Utrecht
Periode archief	1887-1972
Openbaarheid	beperkt
Opmerkingen openbaarheid	Voor stukken jonger dan 50 jaar is toestemming van de archiefvormer vereist.
Omvang	Inv. nrs. 1-158
Toegang soort	Inventaris met inleiding
Toegang titel	: Inventaris van het archief van zendende kerken, Toegangsnr. 357
Bijzondere relevantie	1-2 registers van notulen van de Commissie voor de Zending 1898-1905 3-11 notulen van de Commissie van advies, vanaf 1954 Commissie van samenwerking Zending: 80-85 Djokjakarta 86-88 Magelang 89 Solo 95-115 Stukken betreffende afzonderlijke zendingwerkers. Suborganisatie Kinderzending Vereniging (in de) wijken 6 en 7 te Amsterdam (De vereniging, uitgaande van de Gereformeerde Kerk van Amsterdam en de met haar samenwerkende Gereformeerde Kerken in de provincie Noord-Holland had als voornaamste aktiviteit het bijeenbrengen van gelden voor de Zending op scholen, door middel van collectebusjes. 150 Notulen van 1919-1938

Archivalie elders

Verwijzing naar andere archiefvormers

Informatiewaarde

Interressant archief