Repertorium van Nederlandse zendings- en missie-archieven 1800-1960

Missietentoonstellingen waren een geliefd middel om de missie te propageren. De eerste algemene missietentoonstelling werd gehouden in Breda in 1919. Daarop volgde er vele. Tussen 1945 en 1951 werden er 34 door 729.640 mensen bezochte tentoonstellingen gehouden die een batig saldo opleverden van f 577.123 (= 262.014 euro). Om de tentoonstellingen te coördineren richtten de orden en congregaties de stichting Vereenigde Missionarissen (VM) op in 1920 (Willemsen (2005), 31-53, met name 39). Vanaf 1950 mochten vrouwelijke religieuzen ook meedoen en geleidelijk kregen zij meer de ruimte om hun rol in het missiewerk voor het voetlicht te brengen. De stukken in het KDC behoren waarschijnlijk tot het archief van de Verenigde Missionarissen. De Piusalmanakken van 1954 en 1958 noemen geen organisatie met de naam AMATE, maar wel de Verenigde Missionarissen die belast was met de organisatie van missietentoonstellingen.

De missietentoonstellingen werden vanaf het begin grondig georganiseerd.  In het archief van de Sociëteit der Afrikaanse Missiën bevindt zich een als vertrouwelijk gekwalificeerd voorschrift uit vermoedelijk 1927 (inv. nr. 691). Het priesterlijk decorum moest worden hooggehouden, de standhouders moesten rekening houden met niet-katholieken, en verkoop van artikelen was beperkt tot één stand. De bisschoppen vaardigden in 1921 en 1928 regels uit aangaande missietentoonstellingen of missieweken. Zo mochten deze niet gecombineerd worden met een fancy fair en deze activiteiten behoefden de goedkeuring van het Diocesaan Missie-Comité. In de scholen mochten geen missiebusjes worden geplaatst en kinderen mochten niet in dienst worden genomen om te collecteren. (uit brochure van C. van Dijck pr., Parochiale Missie-Comités (z.pl., 1939) aanwezig in het archief van het bisdom 's-Hertogenbosch). In het Kath. Documentatiecentrum, Collectie LARC nr.  2182, bevinden zich richtlijnen die voorschrijven hoe een missietentoonstelling behoorde te worden georganiseerd. De richtlijnen zijn waarschijnlijk rond 1960 opgesteld door of met medewerking van het Nationaal Bureau Pauselijke Missiewerken. Voor elke tentoonstelling diende er een hoofdcomité te zijn, waarvan de directeur van het diocesaan missiecomité en een vertegenwoordiger van de Verenigde Missionarissen lid moesten zijn. Verder bestond een hoofdcomité uit een voorzitter, een of twee secretarissen, een penningmeester en de voorzitters van de subcomités. Uit het hoofdcomité werd een dagelijks bestuur gevormd. Het uitvoerende werk werd verricht door subcomités voor pers en propaganda, scholen, jeugdbeweging en sport, ontvangst, huisvesting voor missionarissen, attracties, buffetten, loterij en deelnemende parochies. De (hoofd)zelatricen kregen een belangrijke rol in de organisatie toebedeeld. Uit deze richtlijnen mag worden afgeleid dat AMATE geen organisatie in juridische zin was, maar beter beschouwd kan worden als een formule. Het woord AMATE betekent in het Latijn overigens ook 'bemint' (elkaar). (Ex Caritate, 497)

Het organiseren van tentoonstellingen teneinde het katholieke kerkvolk en anderen ontvankelijk te maken voor het belang van de missie. Er werd tevens gestreefd naar batige saldi die weer aan de missie ten goede kwamen

• Europa

• Nederland

In het archief van de Sociëteit der Afrikaanse Missiën (SMA), nieuwe inv. nr. 691:

Als vertrouwelijk gekwalificeerde richtlijnen voor het organiseren van missietentoonstellingen, 1927.

Gedrukt; auteur onbekend.

In het Katholiek Documentatie Centrum bevinden zich in de Verzameling Losse Archivalia de volgende stukken:

LARC 2182. Richtlijnen en instructies voor de opbouw van een Missie-tentoonstelling. z.j.

Gezien 19 april 2010:

stencil 14 pagina's

indeling:

1. algemene richtlijnen

2. algemene aanwijzingen en instructies voor de subcomités

3. de Pauselijke Missiegenootschappen

4. instructies voor het tentoonstellingscomité

5. instructies subcomité voor pers en propaganda

6. instructies subcomité voor de scholen

7. instructies voor de priester die zorgt voor de kerkelijke diensten

8. instructies subcomité jeugdbeweging en sport

9. instructies subcomité van ontvangst

10. richtlijnen contactcomité der deelnemende parochies

11. richtlijnen parochiële comités

12. instructies comit;e voor de loterij

13. instructies subcomité attracties

14. beschrijving fancy fair Amate

LARC 3951. Financieel overzicht van de missietentoonstelling gehouden te Eindhoven in 1950. circa 1950, 1 stuk.

• Vereenigde Missionarissen
• Pauselijke Missiewerken