Norbertijnen (OPraem)
| Naam | Norbertijnen (OPraem) |
| Naamsvarianten |
|
| Periode | 1120-2011 |
| Denominatie | rooms-katholiek |
| Org | Missie |
| Korte geschiedenis | De orde De orde is gesticht in Prémontré (Frankrijk) in 1120 door Norbertus van Gennep (1080-1134), toen Norbertus en zijn volgelingen bestaande uit zowel priesters als leken zich daar op verzoek van de plaatselijke bisschop vestigden. De orde was al vóór 1127 in Nederland (Middelburg) gevestigd en ontving pauselijke goedkeuring in 1126. De abdij van Berne bij Heusden werd gesticht in 1134. Na grote moeilijkheden tijdens de Reformatie en de daaropvolgende periode weken de bewoners van Berne uit naar 's-Hertogenbosch en andere dorpen, zodat de abdijgemeenschap een verborgen bestaan leidde. In 1857 werd de abdij van Berne in Heeswijk (provincie Noord-Brabant) opnieuw gesticht. De abdij had priesters en kleine aantallen broeders.(website www.abdijvanberne.nl/geschiedenis geraadpleegd op 8 oktober 2009).
De missie Aanvankelijk gaf de abdij de voorkeur aan een missie op Java. Het plan was om daar een seminarie voor priesters op te richten waaraan dan later zoals al eerder in de Ver. Staten was gebeurd, een klooster zou worden toegevoegd. Kardinaal Van Rossum hield de eerste aanvraag uit 1921 echter tegen, waarna de zaak ging slepen. Ondertussen waren er dringende verzoeken binnengekomen van de aartsbisschop van Madras, waaronder Jabalpur viel, om missionarissen.
India Jabalpur, een stad die thans meer dan één miljoen inwoners telt, is gelegen in Centraal India en was al in de koloniale tijd een centrum van administratie. In 1923 beloofde de abt van Berne de aartsbisschop om drie van zijn priesters te sturen die de al aanwezige missionarissen van Mill Hill zouden gaan assisteren. Met de afscheiding van het bisdom Allahabad en Nagpur kreeg Berne in 1929 van de congregatie De Propaganda Fide een eigen uitgestrekt missiegebied rond Jabalpur toegewezen. In de periode 1923-1952 werden in totaal 50 leden van de abdij van Berne naar dit gebied uitgezonden. Na 1952 remde de regering van India permanente vestiging van buitenlanders af. In 1958 werkten er nog 22 Nederlandse priesters en 3 Nederlandse broeders, in de jaren daarna nam het aantal Nederlandse missionarissen echter sterk af ten gunste van Indiase priesters en broeders. In 1958 werkten er in het bisdom 100 zusters. (Van Stratum, 30). In 1998 was bijna de gehele clerus van dit bisdom inheems en werd de kerk nauwelijks meer als een vreemd element ervaren. In 1930 waren er in het bisdom Jabalpur ongeveer 3.200 katholieken, in 1958 was dit gestegen tot 8.400. In 1993 was 0,35% van de bevolking van het bisdom katholiek. In 1962 werd het al in de jaren twintig beraamde plan om een klooster te stichten verwezenlijkt met de oprichting van een priorij in Jamtara (nabij Jabalpur). die in 1984 zelfstandig werd. Reeds in de jaren twintig werd samengewerkt met de zusters van J.M.J. (Van Stratum, De vijftig van Berne, archief abdij, inv. nr. 635).
Verenigde Staten In 1807-1808 is de abt van Berne even van plan geweest zijn hele abdij te verplaatsen naar Baltimore. In 1893 vroeg de bisschop van Green Bay de abdij om assistentie in de zielzorg onder Franse en Belgische immigranten. Dit leidde tot de stichting van een priorij in West de Pere (Wisconsin) met daaraan verbonden, evenals in Heeswijk, een gymnasium. Bernardus Pennings (1861-1955) werd de eerste overste. In 1925 kreeg De Pere de status van abdij (de naam luidde St. Norbert Abbey). De paters missioneerden onder de daar in reservaten wonende Indiaanse stammen en onder protestanten. Het missiewerk strekte zich uit tot in de staten Illinois, Michigan, Montana en zelfs Louisiana waar men missioneerde onder de zwarte en de Mexicaanse bevolking . Het aantal Nederlandse leden nam na 1914 gestaag af. Na de Eerste Wereldoorlog vertrokken er geen Nederlandse leden meer vanuit Berne, maar tot die tijd hadden de Norbertijnen van Heeswijk 26 leden naar Wisconsin gestuurd. Nog in 1960 waren hier Nederlandse Norbertijnen actief.
Brazilië Rond 1960 was er het plan om een missie te openen in Brazilië maar dit werd door het kapittel van Berne afgestemd. Wel zijn enkele Norbertijnen in Brazilië werkzaam geweest. De Pius-almanak van 1958 maakt melding van vier priesters in Brazilië (archief abdij van Berne inv. nr. 476 brief van de bisschop van Jabalpur aan pater Lucas van Helvert 19 febr. 1964). In 1958 waren er ook enkele Nederlandse Norbertijnen werkzaam in het bisdom Brisbane in Australië.
Alle informatie is, tenzij anders vermeld, geput uit: Van Woesik, 31-32, Willemsen, I, par. 1-24, Pius-almanak 1960/61, 328 en 418, Van Stratum, De vijftig, Derix, Brengers van de boodschap, 248-251 en archief abdij, inv. nr. 635.
|
| Organisatie | De orde Aanvankelijk werd de orde bestuurd vanuit Prémontré dat leiding gaf aan een aantal priorijen. Later kregen de abdijen en andere vestigingen meer autonomie. Het hoogste gezag lag bij het generaal-kapittel en de abt-generaal. De orde bestaat uit min of meer op zich zelf staande abdijen, priorijen en proosdijen. Er was een onderverdeling in circarieën of kreitsen en de abdij van Berne behoorde sinds 1884 tot de circarie van Brabant. In Nederland bestaan thans de vestigingen in Heeswijk (de abdij van Berne), de daaruit gestichte priorij 'de Essenburgh' bij Harderwijk en enige kleinere gemeenschappen. Het generalaat bevindt zich in Rome.
De missie De abdij van De Pere in Wisconsin is sinds 1924 zelfstandig, in India is Jamtara de hoofdvestiging. Jabalpur werd in 1932 een apostolische prefectuur, in 1954 gevolgd door een verheffing tot bisdom. Tot 1946 waren de functies van bisschop en 'superior' (missieoverste) in één persoon, mgr. Dubbelman, verenigd. Sedertdien waren ze gescheiden.
Superioren in India waren: Constantius G. Bazelmans 1923-1933 Ignatius C. Dubbelman 1933-1946 Athanasius W. van Oosterhout 1946-1963
Apostolisch-vicaris, daarna bisschop waren: Ignatius C. Dubbelman 1933-1966 (apostolisch vicaris tot 1954, daarna bisschop)
Alle informatie is geput uit: Van Woesik, 31-32, Pius-almanak 1960/61, 327-328 en van Stratum, De vijftig. |
| Doelstelling | Tot de doelstelling van de orde behoorde apostolische werkzaamheden in overeenstemming met of op basis van monastische zelfheiliging. De doelstellingen kunnen dan ook omschreven worden als contemplatief leven, pastoraal werk en missiewerk. |
| Taken en activiteiten |
|
| Continenten |
|
| Lokatie |
|
| Selectie uit de literatuur |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bronnenpublicatie |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Periodieken |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Interviews | 5 interviews en wel de nrs.:
205 408 610 660 671
|
| Meer over het archief |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Websites | website: www.premontre.org |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bronnen met verslaglegging | Archief abdij van Berne in Heeswijk Brieven 'Amerikaanse brieven' vanuit de abdij West de Pere (Wisconsin) aan de abdij van berne, 1893-1935, 361 stuks (inv. nrs. 1-4 en 696) Correspondentie van abt. Haselager met West de Norbertijnen in Noord-Amerika, 1959-1984 (inv. nr. VIIP8) Correspondentie van de abt met Jabalpur, 1920-1961 (inv. nrs. 452-461) Brieven aan abt Stöcker vanuit India, 1930-1939 (inv. nr. 1252) Correspondentie van Paul Gevers onder meer als prior met Jabalpur, 1946-1963 (inv. nr. 629) Ingekomen brieven van mgr. Dubbelman, bisschop van Jabalpur, 1959-1964 (inv. nr. 476) Ingekomen brieven van B.J. Lamers uit Jabalpur, 1944-1958 (inv. nr. 480) Ingekomen brieven uit Brazilië, 1946-1968 (inv. nrs. VIIO15 en 1251)
Dagboeken Dagboek van pater Lucas Frans van Helvert over zijn eerste jaren in Jabalpur, 1936-1938 (inv. nr. 474) (79 p.; Nederlands en Engels door elkaar; voor de schrijver zie onder memoires)
Memoires Memoires van pater Lucas Frans van Helvert, opgetekend na het overlijden van zijn broer Wim, eveneens Norbertijn, in 1982, bestrijken de periode 1932-1972 (inv. nr. 475) (De schrijver werd geboren in Dinther in 1910 en overleed in 1999; in 1935 eeuwige gelofte als Norbertijn gevolgd door priesterwijding en uitzending naar Jabalpur in India; vertrek naar India op 22 oktober 1936; 1936-1948 werkzaam op diverse staties; 1948-1965 stadspastoraat in Jabalpur; 1965-1971 schoolproject in Mumbai (Bombay); tussendoor nog vijf jaar missieprocurator in Philadelphia; definitieve terugkeer naar Nederland in 1971; de memoires vangen aan met een beschouwing over zijn leven en de motieven om de missie in te gaan; daarna jeugd, school en intrede in de orde)
Visitatieverslagen West de Pere, 1906 (inv. nr. 1028) Jabalpur, 1932-1980 (inv. nr. 518 en 925)
Periodieke verslagen Jabalpur, meerjaarlijkse verslagen en statistische overzichten, 1935-1984 (inv. nr. 505)
Andere series die van belang zijn Bulletin 'Inter nos' uitgegeven door het bisdom Jabalpur, 1934-1987 (inv. nr. 507).
Archief bisdom Jabalpur in Jabalpur Diocesan Council, 1933-1975 (5 files) Priests, meetings, retreats and recollections, 1951-1971 (2 files) Registers of Letters, 1933-1970 (3 files)
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Opmerkingen | Een in 2007 verschenen geschiedenis van de abdij van Berne geschreven door Jean van Stratum besteedt geen aandacht aan het missiewerk en is daarom niet in het veld literatuur opgenomen.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Informatiewaarde | Interressant archief |
Geschiedenis
| Korte geschiedenis | De orde De orde is gesticht in Prémontré (Frankrijk) in 1120 door Norbertus van Gennep (1080-1134), toen Norbertus en zijn volgelingen bestaande uit zowel priesters als leken zich daar op verzoek van de plaatselijke bisschop vestigden. De orde was al vóór 1127 in Nederland (Middelburg) gevestigd en ontving pauselijke goedkeuring in 1126. De abdij van Berne bij Heusden werd gesticht in 1134. Na grote moeilijkheden tijdens de Reformatie en de daaropvolgende periode weken de bewoners van Berne uit naar 's-Hertogenbosch en andere dorpen, zodat de abdijgemeenschap een verborgen bestaan leidde. In 1857 werd de abdij van Berne in Heeswijk (provincie Noord-Brabant) opnieuw gesticht. De abdij had priesters en kleine aantallen broeders.(website www.abdijvanberne.nl/geschiedenis geraadpleegd op 8 oktober 2009).
De missie Aanvankelijk gaf de abdij de voorkeur aan een missie op Java. Het plan was om daar een seminarie voor priesters op te richten waaraan dan later zoals al eerder in de Ver. Staten was gebeurd, een klooster zou worden toegevoegd. Kardinaal Van Rossum hield de eerste aanvraag uit 1921 echter tegen, waarna de zaak ging slepen. Ondertussen waren er dringende verzoeken binnengekomen van de aartsbisschop van Madras, waaronder Jabalpur viel, om missionarissen.
India Jabalpur, een stad die thans meer dan één miljoen inwoners telt, is gelegen in Centraal India en was al in de koloniale tijd een centrum van administratie. In 1923 beloofde de abt van Berne de aartsbisschop om drie van zijn priesters te sturen die de al aanwezige missionarissen van Mill Hill zouden gaan assisteren. Met de afscheiding van het bisdom Allahabad en Nagpur kreeg Berne in 1929 van de congregatie De Propaganda Fide een eigen uitgestrekt missiegebied rond Jabalpur toegewezen. In de periode 1923-1952 werden in totaal 50 leden van de abdij van Berne naar dit gebied uitgezonden. Na 1952 remde de regering van India permanente vestiging van buitenlanders af. In 1958 werkten er nog 22 Nederlandse priesters en 3 Nederlandse broeders, in de jaren daarna nam het aantal Nederlandse missionarissen echter sterk af ten gunste van Indiase priesters en broeders. In 1958 werkten er in het bisdom 100 zusters. (Van Stratum, 30). In 1998 was bijna de gehele clerus van dit bisdom inheems en werd de kerk nauwelijks meer als een vreemd element ervaren. In 1930 waren er in het bisdom Jabalpur ongeveer 3.200 katholieken, in 1958 was dit gestegen tot 8.400. In 1993 was 0,35% van de bevolking van het bisdom katholiek. In 1962 werd het al in de jaren twintig beraamde plan om een klooster te stichten verwezenlijkt met de oprichting van een priorij in Jamtara (nabij Jabalpur). die in 1984 zelfstandig werd. Reeds in de jaren twintig werd samengewerkt met de zusters van J.M.J. (Van Stratum, De vijftig van Berne, archief abdij, inv. nr. 635).
Verenigde Staten In 1807-1808 is de abt van Berne even van plan geweest zijn hele abdij te verplaatsen naar Baltimore. In 1893 vroeg de bisschop van Green Bay de abdij om assistentie in de zielzorg onder Franse en Belgische immigranten. Dit leidde tot de stichting van een priorij in West de Pere (Wisconsin) met daaraan verbonden, evenals in Heeswijk, een gymnasium. Bernardus Pennings (1861-1955) werd de eerste overste. In 1925 kreeg De Pere de status van abdij (de naam luidde St. Norbert Abbey). De paters missioneerden onder de daar in reservaten wonende Indiaanse stammen en onder protestanten. Het missiewerk strekte zich uit tot in de staten Illinois, Michigan, Montana en zelfs Louisiana waar men missioneerde onder de zwarte en de Mexicaanse bevolking . Het aantal Nederlandse leden nam na 1914 gestaag af. Na de Eerste Wereldoorlog vertrokken er geen Nederlandse leden meer vanuit Berne, maar tot die tijd hadden de Norbertijnen van Heeswijk 26 leden naar Wisconsin gestuurd. Nog in 1960 waren hier Nederlandse Norbertijnen actief.
Brazilië Rond 1960 was er het plan om een missie te openen in Brazilië maar dit werd door het kapittel van Berne afgestemd. Wel zijn enkele Norbertijnen in Brazilië werkzaam geweest. De Pius-almanak van 1958 maakt melding van vier priesters in Brazilië (archief abdij van Berne inv. nr. 476 brief van de bisschop van Jabalpur aan pater Lucas van Helvert 19 febr. 1964). In 1958 waren er ook enkele Nederlandse Norbertijnen werkzaam in het bisdom Brisbane in Australië.
Alle informatie is, tenzij anders vermeld, geput uit: Van Woesik, 31-32, Willemsen, I, par. 1-24, Pius-almanak 1960/61, 328 en 418, Van Stratum, De vijftig, Derix, Brengers van de boodschap, 248-251 en archief abdij, inv. nr. 635.
|
| Organisatie | De orde Aanvankelijk werd de orde bestuurd vanuit Prémontré dat leiding gaf aan een aantal priorijen. Later kregen de abdijen en andere vestigingen meer autonomie. Het hoogste gezag lag bij het generaal-kapittel en de abt-generaal. De orde bestaat uit min of meer op zich zelf staande abdijen, priorijen en proosdijen. Er was een onderverdeling in circarieën of kreitsen en de abdij van Berne behoorde sinds 1884 tot de circarie van Brabant. In Nederland bestaan thans de vestigingen in Heeswijk (de abdij van Berne), de daaruit gestichte priorij 'de Essenburgh' bij Harderwijk en enige kleinere gemeenschappen. Het generalaat bevindt zich in Rome.
De missie De abdij van De Pere in Wisconsin is sinds 1924 zelfstandig, in India is Jamtara de hoofdvestiging. Jabalpur werd in 1932 een apostolische prefectuur, in 1954 gevolgd door een verheffing tot bisdom. Tot 1946 waren de functies van bisschop en 'superior' (missieoverste) in één persoon, mgr. Dubbelman, verenigd. Sedertdien waren ze gescheiden.
Superioren in India waren: Constantius G. Bazelmans 1923-1933 Ignatius C. Dubbelman 1933-1946 Athanasius W. van Oosterhout 1946-1963
Apostolisch-vicaris, daarna bisschop waren: Ignatius C. Dubbelman 1933-1966 (apostolisch vicaris tot 1954, daarna bisschop)
Alle informatie is geput uit: Van Woesik, 31-32, Pius-almanak 1960/61, 327-328 en van Stratum, De vijftig. |
| Doelstelling | Tot de doelstelling van de orde behoorde apostolische werkzaamheden in overeenstemming met of op basis van monastische zelfheiliging. De doelstellingen kunnen dan ook omschreven worden als contemplatief leven, pastoraal werk en missiewerk. |
| Taken en activiteiten |
|
Geografie
| Continenten |
|
| Lokatie |
|
Niet-archivalische bronnen
| Selectie uit de literatuur |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bronnenpublicatie |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Periodieken |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Interviews | 5 interviews en wel de nrs.:
205 408 610 660 671
|
Het archief
| Meer over het archief |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Websites | website: www.premontre.org |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bronnen met verslaglegging | Archief abdij van Berne in Heeswijk Brieven 'Amerikaanse brieven' vanuit de abdij West de Pere (Wisconsin) aan de abdij van berne, 1893-1935, 361 stuks (inv. nrs. 1-4 en 696) Correspondentie van abt. Haselager met West de Norbertijnen in Noord-Amerika, 1959-1984 (inv. nr. VIIP8) Correspondentie van de abt met Jabalpur, 1920-1961 (inv. nrs. 452-461) Brieven aan abt Stöcker vanuit India, 1930-1939 (inv. nr. 1252) Correspondentie van Paul Gevers onder meer als prior met Jabalpur, 1946-1963 (inv. nr. 629) Ingekomen brieven van mgr. Dubbelman, bisschop van Jabalpur, 1959-1964 (inv. nr. 476) Ingekomen brieven van B.J. Lamers uit Jabalpur, 1944-1958 (inv. nr. 480) Ingekomen brieven uit Brazilië, 1946-1968 (inv. nrs. VIIO15 en 1251)
Dagboeken Dagboek van pater Lucas Frans van Helvert over zijn eerste jaren in Jabalpur, 1936-1938 (inv. nr. 474) (79 p.; Nederlands en Engels door elkaar; voor de schrijver zie onder memoires)
Memoires Memoires van pater Lucas Frans van Helvert, opgetekend na het overlijden van zijn broer Wim, eveneens Norbertijn, in 1982, bestrijken de periode 1932-1972 (inv. nr. 475) (De schrijver werd geboren in Dinther in 1910 en overleed in 1999; in 1935 eeuwige gelofte als Norbertijn gevolgd door priesterwijding en uitzending naar Jabalpur in India; vertrek naar India op 22 oktober 1936; 1936-1948 werkzaam op diverse staties; 1948-1965 stadspastoraat in Jabalpur; 1965-1971 schoolproject in Mumbai (Bombay); tussendoor nog vijf jaar missieprocurator in Philadelphia; definitieve terugkeer naar Nederland in 1971; de memoires vangen aan met een beschouwing over zijn leven en de motieven om de missie in te gaan; daarna jeugd, school en intrede in de orde)
Visitatieverslagen West de Pere, 1906 (inv. nr. 1028) Jabalpur, 1932-1980 (inv. nr. 518 en 925)
Periodieke verslagen Jabalpur, meerjaarlijkse verslagen en statistische overzichten, 1935-1984 (inv. nr. 505)
Andere series die van belang zijn Bulletin 'Inter nos' uitgegeven door het bisdom Jabalpur, 1934-1987 (inv. nr. 507).
Archief bisdom Jabalpur in Jabalpur Diocesan Council, 1933-1975 (5 files) Priests, meetings, retreats and recollections, 1951-1971 (2 files) Registers of Letters, 1933-1970 (3 files)
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Opmerkingen | Een in 2007 verschenen geschiedenis van de abdij van Berne geschreven door Jean van Stratum besteedt geen aandacht aan het missiewerk en is daarom niet in het veld literatuur opgenomen.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Informatiewaarde | Interressant archief |