Repertorium van Nederlandse zendings- en missie-archieven 1800-1960

 
English | Nederlands

Montfortanen (SMM)

Naam Montfortanen (SMM)
Naamsvarianten
  • Missionarissen van het Gezelschap van Maria
  • Missionarii Societatis Mariae (MSM)
  • Gezelschap van Maria
  • Societas Mariae Montfortensis (smm)
  • Congregatie van het Gezelschap van Maria
  • Compagnie de Marie
  • Paters Montfortanen (SMM)
Periode 1715-2011
Denominatie rooms-katholiek
Org Missie

Korte geschiedenis

De congregatie

De congregatie is gesticht in Frankrijk in 1715 door de nabij Rennes (Bretagne) geboren Franse edelman Louis-Marie Grignion de Montfort (1673-1716). Op het moment dat hij overleed hadden zich enkele leken en priesters bij hem aangesloten en uit deze groep ontwikkelde zich in 1722 het Gezelschap van Maria. Ook daarna bestond de congregatie uit priesters en lekenbroeders. De hoofdzetel van de congregatie is St. Laurent-sur-Sèvre (Vendée, Frankrijk). Tijdens de Franse Revolutie stierf de congregatie en de nauw met deze verbonden congregatie van de Dochters der Wijsheid bijna uit. De eerste vestiging in Nederland kwam in 1881 in Schimmert (provincie Limburg) tot stand, omdat de paters om politieke redenen uit Frankrijk wegtrokken. Kenmerkend voor de orde is de devotie voor Maria en de gehoorzaamheid aan de paus.

 

De missie

De congregatie begon met missionering buiten Frankrijk in 1871 met de uitzending van drie missionarissen naar Haïti. In 1887 vertrok de eerste Nederlandse missionaris naar dat gebied . De missie in Mozambique viel vanaf 1922 onder de verantwoordelijkheid van de Nederlandse provincie. Daaraan werd toegevoegd het district Lomani in Belgisch Congo vanaf 1933.  Dit gebied viel overigens onder het gezag van het apostolisch vicariaat van Lisala dat was toebedeeld aan de Missionarissen van Scheut. Een ander missiegebied waar vanaf 1903 Nederlandse Montfortanen werkten was Canada. Toen in 1927 Canadese collega's dit missiegebied overnamen hadden er in totaal zeventien Nederlandse Montfortanen onder de Indianen in Vancouver gewerkt . Buiten het bestek van de gids vallen de missies in Denemarken (vanaf 1901) en IJsland (vanaf 1903).

 

Alle informatie is, tenzij anders vermeld, geput uit: Van Woesik, 30-31, Willemsen, I, par. 1-23, bezoekverslag KAN 1998, Pius-almanak 1960/61, 416-417, Schoffeleers, Montfortanen en Derix, Brengers van de boodschap, 240 en 269

Organisatie

De congregatie bestaat uit priester-missionarissen en lekenbroeders. Sinds 1905 is er een Nederlandse provincie, waartoe behalve de vestigingen in Nederland ook de huizen en scholen in België, Portugal, Duitsland, Oostenrijk en de missies in onder meer Mozambique, Belgisch Congo en het aartsbisdom Blantyre (Malawi; voorheen genaamd Nyassaland) behoorden. De provincie werd bestuurd door de provinciaal-overste, bijgestaan door vier raadsleden. Rond 1930 telde de congregatie over de hele wereld ongeveer 400 leden, dus een kleine maar wel vitale congregatie. In 1993 telde de Nederlandse provincie 182 leden van wie er 41 buiten Europa woonden. De rechtspersoon was het sinds 1929 erkende Gezelschap van Maria te Schimmert. Het generalaat bevindt zich in Rome.

 

Alle informatie is, tenzij anders vermeld, geput uit: Van Woesik, 30-31, Pius-almanak 1960/61, 326-327 en Schoffeleers, Montfortanen.

Doelstelling

Het eerste doel van de congregatie was heiliging der leden en op een ondergeschikte plaats kwam het apostolaat. Missiewerk -in binnen- en buitenlandse missies- en pastoraal werk behoorden dus wel tot de doelstellingen. Voor het liefdewerk was er het Genootschap van den H. Jozef.

Taken en activiteiten
  • Uitzending van zendingswerkers en missionarissen
Continenten
  • Latijns Amerika
  • Afrika
  • Azië
Lokatie
  • Mozambique
  • Bisdom Pemba (Porto Amélia)
Selectie uit de literatuur
Titel
  • Montfortanen in de Lage Landen : "een klein en arm gezelschap", 1881-2006 / Jan Mathijs Schoffeleers
Auteur
  • Jan-Mathijs Schoffeleers (1928-)
Paginering
  • 416 p
Uitgever
  • Oirschot : Provincialaat Montfortanen
Jaar van uitgave
  • [2006]

Titel
  • Archiefbrieven 1871-1905 : zo ontstand de Nederlandse provincie van de Montfortanen : een uitdagende benadering van harde feiten / Joseph Gundry
Auteur
  • Joseph Gundry (-1994) ; Gerard Schrama
Paginering
  • 342, [15] p
Uitgever
  • Oirschot : Montfortaans archief
Jaar van uitgave
  • 1998

Titel
  • De missionaire opleiding van Nederlandse missionarissen : een onderzoek naar de missionaire voorbereiding in de periode 1930-1975 van de priester-missionarissen van de witte paters, millhillers, spiritijnen, montfortanen en kapucijnen die vanuit Nederland naar Oost-Afrika werden uitgezonden / door A.H. de Jong
Auteur
  • Albert Herman de Jong (1943-)
Reeks
  • Kerk en theologie in context, ISSN 0922-9086 ; dl. 29
Paginering
  • XI, 109 p
Uitgever
  • Kampen : Kok
Jaar van uitgave
  • 1995

Titel
  • De geschiedenis van de Nederlandse Provincie van de Montfortanen
Uitgever
  • Oirschot : Provincialaat Montfortanen
Jaar van uitgave
  • 1994-...

Titel
  • Montfort, apostolisch missionaris
Auteur
  • Osch s.m.m., Jo van
Uitgever
  • Provincialaat Montfortanen
Jaar van uitgave
  • [1982]

Titel
  • Oeuvres complètes de saint Louis-Marie Grignion de Montfort
Uitgever
  • Éditions du Seuil
Jaar van uitgave
  • 1966

Titel
  • Montfortanen in Zair̈e, 1933-1993 / H Tielemans
Auteur
  • H. Tielemans
Paginering
  • 310 p
Uitgever
  • [S.l. : s.n.]
Jaar van uitgave
  • [1994]


Bronnenpublicatie
Titel
  • Louis-Marie Grignion de Montfort. Brieven
Uitgever
  • Montfortaanse Provincialaten: Oirschot en Leuven


Periodieken
Titel
  • Onze missionarissen en missiehuizen / Gezelschap van Maria
Paginering
  • Jrg. 1 (1909) - jrg. 11 (1919)
Uitgever
  • Oirschot [etc.] : Paters Montfortanen
Jaar van uitgave
  • 1909-1919

Titel
  • Onze missionarissen : maandschrift voor Maria-vereering en missie-actie / Paters Montfortanen
Paginering
  • Jrg. 12 (1920) - jrg. 26 (1934)
Uitgever
  • Hoensbroek : Paters Montfortanen
Jaar van uitgave
  • 1920-1934

Titel
  • Schepter en kruis : Maria's schepter... volksorgaan voor Nederland van de Montfortaansche Mariadevotie ...en Jezus' kruis, volksorgaan voor Nederland van het Montfortaansche missieleven
Paginering
  • Jrg. 1, nr. 1 (jan. 1935) - jrg. 8, nr. 3 (dec. 1945/46)
Uitgever
  • Hoensbroek : Paters Montfortanen
Jaar van uitgave
  • 1935-1946

Titel
  • Alles voor allen : Montfortaans missietijdschrift / Paters Montfortanen
Paginering
  • Jrg. 1, nr. 1 (jan. 1947) - jrg. 4, nr. 4 (dec. 1950)
Uitgever
  • Oirschot : Paters Montfortanen
Jaar van uitgave
  • 1947-1950

Titel
  • Montfortaans contactblad / Missieprocure Montfortanen
Uitgever
  • Voorschoten : Missieprocure Montfortanen
Jaar van uitgave
  • 1970-...

Titel
  • Wijzer : Montfortaans infoblad
Paginering
  • Jrg. 1, nr. 1 (apr. 1991) - ...
Uitgever
  • Oirschot : Paters Montfortanen
Jaar van uitgave
  • 1991-...
Interviews

22 interviews, en wel de nrs.:

12

77

103

141

172

217

257

284

286

312

329

344

395

479

481

570

720

799

824

875

876

901

 

Meer over het archief
Beschrijving archief

Het archief van de Nederlandse provincie wordt nog beheerd door het provincialaat in Oirschot (provincie Noord-Brabant). Het bestaat uit het bestuursarchief, materiaal uit en over de huizen en de missies en de bibliotheek met tijdschriften van de congregatie en publicaties van/over de leden. Het bestuursarchief valt weer onder te verdelen in stukken over de provinciale kapittels, vergaderstukken van het bestuur, en verder stukken over: werkzaamheden, contacten met instellingen binnen en buiten de congregatie. De stukken over de missie bestaan voor een aanzienlijk deel uit boeken en andere publicaties geschreven niet alleen in het Nederlands, maar ook in het Engels, Portugees en inheemse talen. België hoorde tot 1966 bij de Nederlandse provincie en is pas na die tijd afzonderlijk gaan archiveren. In het boek van Schoffeleers uit 2006 over de geschiedenis van de congregatie wordt op p. 408-409 een groot aantal titels opgesomd van boeken waarvan er maar één (het werk van J. Gundry) voorkomt in de NCC. Volgens Schoffeleers is door secretarissen, archivarissen en missieprocuratoren veel materiaal uit het archief intern uitgegeven. De lijst bevat 23 titels over de missie. Het Generalaat is thans gevestigd in Rome. Dit archief is niet onderzocht. De Nederlandse archieven gaan op termijn naar het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven.

 

Alle informatie is, tenzij anders vermeld, geput uit: bezoekverslag KAN 1998 en Schoffeleers, Montfortanen.

Bewaarplaats Provincialaat [2002]: Montfortlaan 12, PB 27 – 5688 ZG Oirschot, 0499.572404
Periode archief 1881-2010
Omvang ca 100 meter
Toegang soort
  • Inventaris met inleiding
Toegang titel KAN P24a
Audio-visueel materiaal

Enige fotoalbums


Bewaarplaats Generalaat, Viale dei Monfortani 65 - 00135 ROMA, tel. 06-30.52.332
Websites

www.montfortanen-nederland.nl

 

Bronnen met verslaglegging

Verwezen wordt naar de inventarisnummers in de KAN-inventaris P24a van 2006,

 

 

Kapittels

 

27-33. Kapittels van de Nederlandse provincie, 1921-1958

 

175. Notulen provinciale raad met daarin verslagen provinciale kapittels 1905-1927

 

5/1-2 Generale kapittels, 1931 en 1958.

 

 

Dagboeken en memoires

 

622. Dagboek van pater Henricus S. Merkx (smm), 1923-1936

NB: pater Merkx woonde en werkte van 1932 tot 1977 in Malawi. het dagboek werd in 1986 in de sacristie van de kerk van Njuli gevonden.

 

623. Dagboek met reisverslag van pater Johannes H. castermans (smm) naar Nzama (Malawi), 26 december 1926 - 17 maart 1927

NB: pater Castermans woonde en werkte van 1927 tot 1928 in Nzama. Daarna verbleef hij tot aan zijn dood in 1951 bij de melaatsenkolonie in Utale.

 

 

Kronieken

 

658. Kroniek over de missie in Malawi (?), 10 juni 1913 - 24 juli 1924.

 

701. Kroniek van de missie in Chikwawa, 1918-1962.

NB: Engels, Frans en Nederlands.

 

680-682. Kroniek van Nzama (Malawi), onvolledig, 1907-1924.

 

 

Visitatieverslagen

 

624. Visitaties in het aartsbisdom Blantyre (Malawi), 1951-1959

NB: in het Frans en Nederlands.

 

 

 

 

 

Archivalie elders

In het Katholiek Documentatie Centrum in Nijmegen is de in de Verzameling Losse Archivalia het volgende stuk te vinden:

 

LARC 6407. Beschrijving van 50 jaar missiewerk in Moçambique door pater B. van Overdijk SMM onder de titel ‘Mariri, 1947-1997’.1997,

1 omslag.

 

Verwijzing naar andere archiefvormers
Opmerkingen

 

 

website: www.montfort.org

e-mail: smmcuria@montfort.org

Informatiewaarde Interressant archief

Geschiedenis

Korte geschiedenis

De congregatie

De congregatie is gesticht in Frankrijk in 1715 door de nabij Rennes (Bretagne) geboren Franse edelman Louis-Marie Grignion de Montfort (1673-1716). Op het moment dat hij overleed hadden zich enkele leken en priesters bij hem aangesloten en uit deze groep ontwikkelde zich in 1722 het Gezelschap van Maria. Ook daarna bestond de congregatie uit priesters en lekenbroeders. De hoofdzetel van de congregatie is St. Laurent-sur-Sèvre (Vendée, Frankrijk). Tijdens de Franse Revolutie stierf de congregatie en de nauw met deze verbonden congregatie van de Dochters der Wijsheid bijna uit. De eerste vestiging in Nederland kwam in 1881 in Schimmert (provincie Limburg) tot stand, omdat de paters om politieke redenen uit Frankrijk wegtrokken. Kenmerkend voor de orde is de devotie voor Maria en de gehoorzaamheid aan de paus.

 

De missie

De congregatie begon met missionering buiten Frankrijk in 1871 met de uitzending van drie missionarissen naar Haïti. In 1887 vertrok de eerste Nederlandse missionaris naar dat gebied . De missie in Mozambique viel vanaf 1922 onder de verantwoordelijkheid van de Nederlandse provincie. Daaraan werd toegevoegd het district Lomani in Belgisch Congo vanaf 1933.  Dit gebied viel overigens onder het gezag van het apostolisch vicariaat van Lisala dat was toebedeeld aan de Missionarissen van Scheut. Een ander missiegebied waar vanaf 1903 Nederlandse Montfortanen werkten was Canada. Toen in 1927 Canadese collega's dit missiegebied overnamen hadden er in totaal zeventien Nederlandse Montfortanen onder de Indianen in Vancouver gewerkt . Buiten het bestek van de gids vallen de missies in Denemarken (vanaf 1901) en IJsland (vanaf 1903).

 

Alle informatie is, tenzij anders vermeld, geput uit: Van Woesik, 30-31, Willemsen, I, par. 1-23, bezoekverslag KAN 1998, Pius-almanak 1960/61, 416-417, Schoffeleers, Montfortanen en Derix, Brengers van de boodschap, 240 en 269

Organisatie

De congregatie bestaat uit priester-missionarissen en lekenbroeders. Sinds 1905 is er een Nederlandse provincie, waartoe behalve de vestigingen in Nederland ook de huizen en scholen in België, Portugal, Duitsland, Oostenrijk en de missies in onder meer Mozambique, Belgisch Congo en het aartsbisdom Blantyre (Malawi; voorheen genaamd Nyassaland) behoorden. De provincie werd bestuurd door de provinciaal-overste, bijgestaan door vier raadsleden. Rond 1930 telde de congregatie over de hele wereld ongeveer 400 leden, dus een kleine maar wel vitale congregatie. In 1993 telde de Nederlandse provincie 182 leden van wie er 41 buiten Europa woonden. De rechtspersoon was het sinds 1929 erkende Gezelschap van Maria te Schimmert. Het generalaat bevindt zich in Rome.

 

Alle informatie is, tenzij anders vermeld, geput uit: Van Woesik, 30-31, Pius-almanak 1960/61, 326-327 en Schoffeleers, Montfortanen.

Doelstelling

Het eerste doel van de congregatie was heiliging der leden en op een ondergeschikte plaats kwam het apostolaat. Missiewerk -in binnen- en buitenlandse missies- en pastoraal werk behoorden dus wel tot de doelstellingen. Voor het liefdewerk was er het Genootschap van den H. Jozef.

Taken en activiteiten
  • Uitzending van zendingswerkers en missionarissen

Geografie

Continenten
  • Latijns Amerika
  • Afrika
  • Azië
Lokatie
  • Mozambique
  • Bisdom Pemba (Porto Amélia)

Niet-archivalische bronnen

Selectie uit de literatuur
Titel
  • Montfortanen in de Lage Landen : "een klein en arm gezelschap", 1881-2006 / Jan Mathijs Schoffeleers
Auteur
  • Jan-Mathijs Schoffeleers (1928-)
Paginering
  • 416 p
Uitgever
  • Oirschot : Provincialaat Montfortanen
Jaar van uitgave
  • [2006]

Titel
  • Archiefbrieven 1871-1905 : zo ontstand de Nederlandse provincie van de Montfortanen : een uitdagende benadering van harde feiten / Joseph Gundry
Auteur
  • Joseph Gundry (-1994) ; Gerard Schrama
Paginering
  • 342, [15] p
Uitgever
  • Oirschot : Montfortaans archief
Jaar van uitgave
  • 1998

Titel
  • De missionaire opleiding van Nederlandse missionarissen : een onderzoek naar de missionaire voorbereiding in de periode 1930-1975 van de priester-missionarissen van de witte paters, millhillers, spiritijnen, montfortanen en kapucijnen die vanuit Nederland naar Oost-Afrika werden uitgezonden / door A.H. de Jong
Auteur
  • Albert Herman de Jong (1943-)
Reeks
  • Kerk en theologie in context, ISSN 0922-9086 ; dl. 29
Paginering
  • XI, 109 p
Uitgever
  • Kampen : Kok
Jaar van uitgave
  • 1995

Titel
  • De geschiedenis van de Nederlandse Provincie van de Montfortanen
Uitgever
  • Oirschot : Provincialaat Montfortanen
Jaar van uitgave
  • 1994-...

Titel
  • Montfort, apostolisch missionaris
Auteur
  • Osch s.m.m., Jo van
Uitgever
  • Provincialaat Montfortanen
Jaar van uitgave
  • [1982]

Titel
  • Oeuvres complètes de saint Louis-Marie Grignion de Montfort
Uitgever
  • Éditions du Seuil
Jaar van uitgave
  • 1966

Titel
  • Montfortanen in Zair̈e, 1933-1993 / H Tielemans
Auteur
  • H. Tielemans
Paginering
  • 310 p
Uitgever
  • [S.l. : s.n.]
Jaar van uitgave
  • [1994]


Bronnenpublicatie
Titel
  • Louis-Marie Grignion de Montfort. Brieven
Uitgever
  • Montfortaanse Provincialaten: Oirschot en Leuven


Periodieken
Titel
  • Onze missionarissen en missiehuizen / Gezelschap van Maria
Paginering
  • Jrg. 1 (1909) - jrg. 11 (1919)
Uitgever
  • Oirschot [etc.] : Paters Montfortanen
Jaar van uitgave
  • 1909-1919

Titel
  • Onze missionarissen : maandschrift voor Maria-vereering en missie-actie / Paters Montfortanen
Paginering
  • Jrg. 12 (1920) - jrg. 26 (1934)
Uitgever
  • Hoensbroek : Paters Montfortanen
Jaar van uitgave
  • 1920-1934

Titel
  • Schepter en kruis : Maria's schepter... volksorgaan voor Nederland van de Montfortaansche Mariadevotie ...en Jezus' kruis, volksorgaan voor Nederland van het Montfortaansche missieleven
Paginering
  • Jrg. 1, nr. 1 (jan. 1935) - jrg. 8, nr. 3 (dec. 1945/46)
Uitgever
  • Hoensbroek : Paters Montfortanen
Jaar van uitgave
  • 1935-1946

Titel
  • Alles voor allen : Montfortaans missietijdschrift / Paters Montfortanen
Paginering
  • Jrg. 1, nr. 1 (jan. 1947) - jrg. 4, nr. 4 (dec. 1950)
Uitgever
  • Oirschot : Paters Montfortanen
Jaar van uitgave
  • 1947-1950

Titel
  • Montfortaans contactblad / Missieprocure Montfortanen
Uitgever
  • Voorschoten : Missieprocure Montfortanen
Jaar van uitgave
  • 1970-...

Titel
  • Wijzer : Montfortaans infoblad
Paginering
  • Jrg. 1, nr. 1 (apr. 1991) - ...
Uitgever
  • Oirschot : Paters Montfortanen
Jaar van uitgave
  • 1991-...
Interviews

22 interviews, en wel de nrs.:

12

77

103

141

172

217

257

284

286

312

329

344

395

479

481

570

720

799

824

875

876

901

 


Het archief

Meer over het archief
Beschrijving archief

Het archief van de Nederlandse provincie wordt nog beheerd door het provincialaat in Oirschot (provincie Noord-Brabant). Het bestaat uit het bestuursarchief, materiaal uit en over de huizen en de missies en de bibliotheek met tijdschriften van de congregatie en publicaties van/over de leden. Het bestuursarchief valt weer onder te verdelen in stukken over de provinciale kapittels, vergaderstukken van het bestuur, en verder stukken over: werkzaamheden, contacten met instellingen binnen en buiten de congregatie. De stukken over de missie bestaan voor een aanzienlijk deel uit boeken en andere publicaties geschreven niet alleen in het Nederlands, maar ook in het Engels, Portugees en inheemse talen. België hoorde tot 1966 bij de Nederlandse provincie en is pas na die tijd afzonderlijk gaan archiveren. In het boek van Schoffeleers uit 2006 over de geschiedenis van de congregatie wordt op p. 408-409 een groot aantal titels opgesomd van boeken waarvan er maar één (het werk van J. Gundry) voorkomt in de NCC. Volgens Schoffeleers is door secretarissen, archivarissen en missieprocuratoren veel materiaal uit het archief intern uitgegeven. De lijst bevat 23 titels over de missie. Het Generalaat is thans gevestigd in Rome. Dit archief is niet onderzocht. De Nederlandse archieven gaan op termijn naar het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven.

 

Alle informatie is, tenzij anders vermeld, geput uit: bezoekverslag KAN 1998 en Schoffeleers, Montfortanen.

Bewaarplaats Provincialaat [2002]: Montfortlaan 12, PB 27 – 5688 ZG Oirschot, 0499.572404
Periode archief 1881-2010
Omvang ca 100 meter
Toegang soort
  • Inventaris met inleiding
Toegang titel KAN P24a
Audio-visueel materiaal

Enige fotoalbums


Bewaarplaats Generalaat, Viale dei Monfortani 65 - 00135 ROMA, tel. 06-30.52.332
Websites

www.montfortanen-nederland.nl

 

Bronnen met verslaglegging

Verwezen wordt naar de inventarisnummers in de KAN-inventaris P24a van 2006,

 

 

Kapittels

 

27-33. Kapittels van de Nederlandse provincie, 1921-1958

 

175. Notulen provinciale raad met daarin verslagen provinciale kapittels 1905-1927

 

5/1-2 Generale kapittels, 1931 en 1958.

 

 

Dagboeken en memoires

 

622. Dagboek van pater Henricus S. Merkx (smm), 1923-1936

NB: pater Merkx woonde en werkte van 1932 tot 1977 in Malawi. het dagboek werd in 1986 in de sacristie van de kerk van Njuli gevonden.

 

623. Dagboek met reisverslag van pater Johannes H. castermans (smm) naar Nzama (Malawi), 26 december 1926 - 17 maart 1927

NB: pater Castermans woonde en werkte van 1927 tot 1928 in Nzama. Daarna verbleef hij tot aan zijn dood in 1951 bij de melaatsenkolonie in Utale.

 

 

Kronieken

 

658. Kroniek over de missie in Malawi (?), 10 juni 1913 - 24 juli 1924.

 

701. Kroniek van de missie in Chikwawa, 1918-1962.

NB: Engels, Frans en Nederlands.

 

680-682. Kroniek van Nzama (Malawi), onvolledig, 1907-1924.

 

 

Visitatieverslagen

 

624. Visitaties in het aartsbisdom Blantyre (Malawi), 1951-1959

NB: in het Frans en Nederlands.

 

 

 

 

 

Archivalie elders

In het Katholiek Documentatie Centrum in Nijmegen is de in de Verzameling Losse Archivalia het volgende stuk te vinden:

 

LARC 6407. Beschrijving van 50 jaar missiewerk in Moçambique door pater B. van Overdijk SMM onder de titel ‘Mariri, 1947-1997’.1997,

1 omslag.

 

Verwijzing naar andere archiefvormers
Opmerkingen

 

 

website: www.montfort.org

e-mail: smmcuria@montfort.org

Informatiewaarde Interressant archief