Repertorium van Nederlandse zendings- en missie-archieven 1800-1960

 
English | Nederlands

Franciscanessen van Dongen

Naam Franciscanessen van Dongen
Naamsvarianten
  • Recollectinen-Penitenten van de Reforme van Limburg (pr)
  • Congregatie van de Religieuzen Penitenten-Recollectinen (PR) van de Reguliere derde Orde van de H. Franciscus van Assisi
  • Zusters Franciscanessen Penitenten-Recollectinen (PR) van de Reforme van Limburg
  • Zusters Franciscanessen van Dongen
Periode 1796-2011
Denominatie rooms-katholiek
Org Missie

Korte geschiedenis

De Penitenten-Recolettinen

Uit de stichting van Franciscus van Assisi ontstonden al in de middeleeuwen diverse groepen kloosters doordat de meningen over hoe streng de regel moest worden toegepast verschilden. Een van deze op strenge onderhouding gerichte bewegingen was die van de Zusters Penitenten-Recolettinen. Onderdeel daarvan was een groep kloosters die in 1623 ontstond en de naam kreeg van Reform van Limburg. Deze zusters leiden een contemplatief bestaan in een slotklooster. Uit de Reform van Limburg zijn na 1795 voortgekomen: de Franciscanessen van Oirschot (1797) en de Franciscanessen van Dongen (1801). Uit deze twee congregaties ontstonden door afsplitsingen weer veel nieuwe congregaties.  We onderscheiden twee families. De eerste ontstond uit de Franciscanessen van Oirschot: de Franciscanessen van Oisterwijk (1844) en de Franciscanessen van Gemert (1848). De aanvankelijke zelfstandige communiteiten in Oisterwijk en Gemert werden in 1891 weer ondergeschikt aan het moederhuis te Oirschot. De tweede familie ontstond uit de Franciscanessen van Dongen: de Franciscanessen van Etten (1820), de Franciscanessen van Roosendaal (1832) en de Franciscanessen van Oudenbosch (1838). Uiteindelijk ontstonden in het kleine bisdom Breda acht zustercongregaties die tot deze groep behoorden, en wel de congregaties van: Dongen, Etten-Leur, Roosendaal, Oudenbosch, Bergen op Zoom (voortgekomen uit Bredase gasthuiszusters), Roosendaal en twee in Breda (de zusters van Mater Dei [Moeder van God] die gespecialiseerd waren in ziekenhuiszorg en het St. Elisabethgesticht voortgekomen uit de zusters van Mater Dei. Buiten het bisdom Breda ontstonden de congregaties in Bennebroek (eveneens afgescheiden van de gasthuiszusters van Breda) en Veghel.

 

De congregatie

De eerste leden van de congregatie waren zusters uit België, waar na de annexatie bij Frankrijk in 1795 bijna alle kloosters werden opgeheven, zelfs de kloosters die zich bezig hielden met onderwijs en gezondheidszorg. De congregatie specialiseerde zich in het onderwijs.

 

De missie

Ned.-Indië

Vanaf 1923 waren de zusters actief in de gebieden waar de Kapucijnen missioneerden. Het begin was een dringend verzoek van pater Mathaeus de Wolf ofm cap in Medan om er een school te openen. Sinds 1956 werkten de zusters ook op Java. In Medan gaven zij lager- en nijverheidsonderwijs voor jongens en meisjes, in andere delen van Sumatra lager-, fröbel- en nijverheidsonderwijs met internaat en noviciaat, in Bandjarmasin op Borneo lager- en fröbelonderwijs en op in Pati op Midden-Java (vanaf 1956)  eveneens meisjesonderwijs en een noviciaat.

 

Alle informatie is, tenzij anders vermeld geput uit: Katholieke Encyclopaedie 1935, lemma 'Franciscanessen', Van Woesik, 64, Willemsen, I, par. 2-22, Pius-almanak 1960/61, 432 en Sponselee-De Meester, "Alles voor Allen".

Organisatie

In 1845 werd de congregatie door Paus Gregorius XVI erkend en verrijkt met de privileges die hoorden bij de Derde Orde van St Franciscus van Assisi. De gunsten werden in 1891 door paus Leo XIII bekrachtigd en uitgebreid. De bisschop van Breda was de geestelijke bestuurder. De provincie werd bestuurd door oversten. Het generalaat bevindt zich in Nederland.  De rechtspersoonlijkheid berust bij  Gesticht van Opvoeding en Onderwijs.

 

Alle informatie is, tenzij anders vermeld, geput uit: Van Woesik, 64 en Pius-almanak 1960/61, 363.
Doelstelling

De congregatie had naast heiliging van de leden tot doel de medemens van nut te zijn door liefdewerken als opvoeding, onderwijs en verpleging. Daarnaast waren missie en contemplatief leven doelstellingen.
Taken en activiteiten
  • Onderwijs (hieronder ook kweekscholen)
  • Gezondheidszorg
  • Opleiding van (inheemse) werkkrachten (Te denken valt aan zendelingen, missionarissen, assistenten enz.)
  • Uitzending van zendingswerkers en missionarissen
Continenten
  • Azië
Lokatie
  • Nederlands Indië
  • Aartsbisdom Medan, Sumatra
  • Bisdom Banjarmasin, Borneo (Kalimantan)
  • Java
Selectie uit de literatuur
Titel
  • Twee eeuwen Zusters Franciscanessen in Dongen / Els Smulders ; [foto's: Archief Klooster ... et al.]
Auteur
  • Els Smulders
Paginering
  • 55 p
Uitgever
  • Dongen : Dongha museum [etc.]
Jaar van uitgave
  • 2001
Titel
  • Een verborgen schat : de spiritualiteit van de Franciscanessen van Dongen, Etten en Roosendaal / Judith de Raat
Auteur
  • Judith de Raat (1967-)
Reeks
  • Herbronning, ISSN 1386-5846 ; 6
Paginering
  • 151 p
Uitgever
  • Nijmegen : Titus Brandsma InstituutNijmegen : Valkhof Pers
Jaar van uitgave
  • cop. 2000
Titel
  • Van "contemplatief convent" tot actieve "onderwijs-congregatie"
Paginering
  • 152 p
Uitgever
  • Dongen : [s.n.]
Jaar van uitgave
  • [1951]
Periodieken
Titel
  • Radar
Uitgever
  • Dongen : Franciscanessen van Dongen
Jaar van uitgave
  • 1969-...
Interviews

Geen interviews.
Meer over het archief
Beschrijving archief

Het archief is nog in eigen beheer en bevindt zich in Dongen. Het bestaat uit het zogenaamde Gerlacharchief, het archief Algemene Oversten, het archief Jubilea Congregatie (CJ) en het archief Kerkelijke bescheiden betreffende bisdommen (KB). Hier zullen nog aan worden toegevoegd: informatie over Missie Algemeen (V A); Sumatra (IV S); Kalimantan (IV K) en Java (IV J).  Inventarisatie door de Stichting Kloosterarchieven Nederland is gaande. Meer informatie over het archief kan gevonden worden in oudere lijsten.
Bewaarplaats Dongen
Openbaarheid beperkt
Toegang soort
  • Inventaris met inleiding
Opmerkingen toegang soort plaatsingslijsten, inventaris KAN
Toegang titel KAN A31a
Bijzondere relevantie
Toon
Verberg

Franciscanessen van Dongen (KAN inv.A31a) – selectie

G = ‘Gerlacharchief’

AO = ‘Algemene Oversten’

CJ = ‘Jubilea Congregatie’

KB = ‘Kerkelijke bescheiden betreffende Bisdommen’

 

NB. De inventarisering is nog gaande. In de inventaris is (ook na controle van de met ca. 40% gegroeide inventaris in 2007) nog niets opgenomen onder de hoofden: V A (Missie Algemeen), IV S (Sumatra), IV K (Kalimantan) en IV J (Java).

 

 

algemeen

 

G107. Brief van mgr. J. van Hooydonk, apostolisch administrator van het vicariaat Breda, aan de overste bij gelegenheid van het nieuwe jaar, tevens over het inwonen van mevr. Oosting en een verzoek om een zuster voor werkzaamheden te Curaçao. 1849. 1 stuk

 

G220. Brief van mgr. P. Hopmans, bisschop van Breda, over het feit dat bij aanname geen zekerheid gegeven kan worden dat men mettertijd wordt uitgezonden naar de missie. 1923. 1 stuk

 

KB62. Correspondentie tussen de algemeen overste in Dongen en mgr. P. Hopmans over [o.m.] het vertrek van 2 zusters naar de missie. 1932. 4 stukken

 

AO.9-20. Brief van het Pauselijk Liefdewerk van de H. Apostel Petrus betreffende een nieuwe beschermeling: Tehas Tsiuen Yore uit het bisdom Weihwei (N. China) , geb. 12 maart 1925. 1947.

 

AO.9-27. Brief van het Pauselijk Liefdewerk van de H. Apostel Petrus met de toewijzing van een nieuwe beschermeling: Henri Ekota (priesterstudent) met portret en brief van de betrokkene. 1949. 3 stukken

AO.9-34. Brief (met vertaling) en foto van H. Ekota via Pauselijk Liefdewerk van de H. Apostel Petrus. 1953. 3 stukken

 

Indonesië

 

G222. Brief van mgr. P. Hopmans, bisschop van Breda, aan mère Bertille van Helvoort, over de schoolkwestie te Steenbergen en het bouwen van een tweede stichting te Medan. 1924. 1 stuk

 

KB50. Brief van mgr. P. Hopmans aan mère Isabella over de aanname van een 2e niet-gesubsidieerde school in Indonesië en de op te richten huizen in Driesprong en Dorst. 1929. 1 stuk

 

KB59. Correspondentie tussen de provinciale overste van Aerdenhout, zr. Ida, de overste in Dongen en       mgr. Hopmans over een lening t.b.v. het zusterhuis in Tandjong Balei en over de wijkverpleging in Dorst. 1931. 2 stukken

 

KB70. Correspondentie tussen mère Isabella en mgr. Hopmans over o.a. […]een kapel in Kaban Jahe. 1934. 6 stukken

 

KB135            . Correspondentie tussen mère Isabella en mgr. Hopmans over [o.m.] berichten van de missiestatie in Medan. 1945. 4 stukken

 

KB137. Correspondentie tussen mère Isabella en mgr. Hopmans over [onder meer] thuiskomst van 6 zusters uit Banjermasin. 1946. 6 stukken

 

KB141. Correspondentie tussen mère Isabella, zr. Francisco Felten en mgr. Hopmans over [o.m.] de uitzending van zusters naar Nederlands Indië. 1947. 5 stukken

 

KB147. Correspondentie tussen mère Isabella en mgr. Hopmans over [o.m.] het vertrek van zusters naar Medan. 1947. 6 stukken

 

KB155. Correspondentie tussen mère Isabella en mgr. Hopmans over o.a. […] de reis van zusters naar Banjamasin. 1949. 3 stukken

 

KB169. Brief van mère Isabella aan mgr. Baeten over [o.m.] de missie. 1953. 1 stuk

 

KB153. Schrijven van de Sacra Congregatio de Propagande Fide nr. 3087/30. z.j. 1 stuk

 

GA322            . Liederen bij het vertrek van de eerste missiezusters naar Medan. 1923. 1 omslag

 

GA323. Aantekeningen van de missiereis door Theresia Ruijgrok, vicares, en zr. Eligia de Wolf. 1926. 1 stuk

 

CJ.4. Brief van Mgr. Joannes Groen, bisschop van Banjarmasin, b.g.v. het 150-jarig bestaan van de Congregatie. 1951. 1 stuk
Verwijzing naar andere archiefvormers
Opmerkingen

De archieven gaan op termijn naar Klooster St. Aegten, Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven.

 

De missiestatie Bandjermasin is beschreven in het tijdschrift Kerk, School en Ziekenhuis uitgegeven door H. Bergmans en Cie, Tilburg, jaargang 11.

 

Geschiedenis

Korte geschiedenis

De Penitenten-Recolettinen

Uit de stichting van Franciscus van Assisi ontstonden al in de middeleeuwen diverse groepen kloosters doordat de meningen over hoe streng de regel moest worden toegepast verschilden. Een van deze op strenge onderhouding gerichte bewegingen was die van de Zusters Penitenten-Recolettinen. Onderdeel daarvan was een groep kloosters die in 1623 ontstond en de naam kreeg van Reform van Limburg. Deze zusters leiden een contemplatief bestaan in een slotklooster. Uit de Reform van Limburg zijn na 1795 voortgekomen: de Franciscanessen van Oirschot (1797) en de Franciscanessen van Dongen (1801). Uit deze twee congregaties ontstonden door afsplitsingen weer veel nieuwe congregaties.  We onderscheiden twee families. De eerste ontstond uit de Franciscanessen van Oirschot: de Franciscanessen van Oisterwijk (1844) en de Franciscanessen van Gemert (1848). De aanvankelijke zelfstandige communiteiten in Oisterwijk en Gemert werden in 1891 weer ondergeschikt aan het moederhuis te Oirschot. De tweede familie ontstond uit de Franciscanessen van Dongen: de Franciscanessen van Etten (1820), de Franciscanessen van Roosendaal (1832) en de Franciscanessen van Oudenbosch (1838). Uiteindelijk ontstonden in het kleine bisdom Breda acht zustercongregaties die tot deze groep behoorden, en wel de congregaties van: Dongen, Etten-Leur, Roosendaal, Oudenbosch, Bergen op Zoom (voortgekomen uit Bredase gasthuiszusters), Roosendaal en twee in Breda (de zusters van Mater Dei [Moeder van God] die gespecialiseerd waren in ziekenhuiszorg en het St. Elisabethgesticht voortgekomen uit de zusters van Mater Dei. Buiten het bisdom Breda ontstonden de congregaties in Bennebroek (eveneens afgescheiden van de gasthuiszusters van Breda) en Veghel.

 

De congregatie

De eerste leden van de congregatie waren zusters uit België, waar na de annexatie bij Frankrijk in 1795 bijna alle kloosters werden opgeheven, zelfs de kloosters die zich bezig hielden met onderwijs en gezondheidszorg. De congregatie specialiseerde zich in het onderwijs.

 

De missie

Ned.-Indië

Vanaf 1923 waren de zusters actief in de gebieden waar de Kapucijnen missioneerden. Het begin was een dringend verzoek van pater Mathaeus de Wolf ofm cap in Medan om er een school te openen. Sinds 1956 werkten de zusters ook op Java. In Medan gaven zij lager- en nijverheidsonderwijs voor jongens en meisjes, in andere delen van Sumatra lager-, fröbel- en nijverheidsonderwijs met internaat en noviciaat, in Bandjarmasin op Borneo lager- en fröbelonderwijs en op in Pati op Midden-Java (vanaf 1956)  eveneens meisjesonderwijs en een noviciaat.

 

Alle informatie is, tenzij anders vermeld geput uit: Katholieke Encyclopaedie 1935, lemma 'Franciscanessen', Van Woesik, 64, Willemsen, I, par. 2-22, Pius-almanak 1960/61, 432 en Sponselee-De Meester, "Alles voor Allen".

Organisatie

In 1845 werd de congregatie door Paus Gregorius XVI erkend en verrijkt met de privileges die hoorden bij de Derde Orde van St Franciscus van Assisi. De gunsten werden in 1891 door paus Leo XIII bekrachtigd en uitgebreid. De bisschop van Breda was de geestelijke bestuurder. De provincie werd bestuurd door oversten. Het generalaat bevindt zich in Nederland.  De rechtspersoonlijkheid berust bij  Gesticht van Opvoeding en Onderwijs.

 

Alle informatie is, tenzij anders vermeld, geput uit: Van Woesik, 64 en Pius-almanak 1960/61, 363.
Doelstelling

De congregatie had naast heiliging van de leden tot doel de medemens van nut te zijn door liefdewerken als opvoeding, onderwijs en verpleging. Daarnaast waren missie en contemplatief leven doelstellingen.
Taken en activiteiten
  • Onderwijs (hieronder ook kweekscholen)
  • Gezondheidszorg
  • Opleiding van (inheemse) werkkrachten (Te denken valt aan zendelingen, missionarissen, assistenten enz.)
  • Uitzending van zendingswerkers en missionarissen

Geografie

Continenten
  • Azië
Lokatie
  • Nederlands Indië
  • Aartsbisdom Medan, Sumatra
  • Bisdom Banjarmasin, Borneo (Kalimantan)
  • Java

Niet-archivalische bronnen

Selectie uit de literatuur
Titel
  • Twee eeuwen Zusters Franciscanessen in Dongen / Els Smulders ; [foto's: Archief Klooster ... et al.]
Auteur
  • Els Smulders
Paginering
  • 55 p
Uitgever
  • Dongen : Dongha museum [etc.]
Jaar van uitgave
  • 2001
Titel
  • Een verborgen schat : de spiritualiteit van de Franciscanessen van Dongen, Etten en Roosendaal / Judith de Raat
Auteur
  • Judith de Raat (1967-)
Reeks
  • Herbronning, ISSN 1386-5846 ; 6
Paginering
  • 151 p
Uitgever
  • Nijmegen : Titus Brandsma InstituutNijmegen : Valkhof Pers
Jaar van uitgave
  • cop. 2000
Titel
  • Van "contemplatief convent" tot actieve "onderwijs-congregatie"
Paginering
  • 152 p
Uitgever
  • Dongen : [s.n.]
Jaar van uitgave
  • [1951]
Periodieken
Titel
  • Radar
Uitgever
  • Dongen : Franciscanessen van Dongen
Jaar van uitgave
  • 1969-...
Interviews

Geen interviews.

Het archief

Meer over het archief
Beschrijving archief

Het archief is nog in eigen beheer en bevindt zich in Dongen. Het bestaat uit het zogenaamde Gerlacharchief, het archief Algemene Oversten, het archief Jubilea Congregatie (CJ) en het archief Kerkelijke bescheiden betreffende bisdommen (KB). Hier zullen nog aan worden toegevoegd: informatie over Missie Algemeen (V A); Sumatra (IV S); Kalimantan (IV K) en Java (IV J).  Inventarisatie door de Stichting Kloosterarchieven Nederland is gaande. Meer informatie over het archief kan gevonden worden in oudere lijsten.
Bewaarplaats Dongen
Openbaarheid beperkt
Toegang soort
  • Inventaris met inleiding
Opmerkingen toegang soort plaatsingslijsten, inventaris KAN
Toegang titel KAN A31a
Bijzondere relevantie

Franciscanessen van Dongen (KAN inv.A31a) – selectie

G = ‘Gerlacharchief’

AO = ‘Algemene Oversten’

CJ = ‘Jubilea Congregatie’

KB = ‘Kerkelijke bescheiden betreffende Bisdommen’

 

NB. De inventarisering is nog gaande. In de inventaris is (ook na controle van de met ca. 40% gegroeide inventaris in 2007) nog niets opgenomen onder de hoofden: V A (Missie Algemeen), IV S (Sumatra), IV K (Kalimantan) en IV J (Java).

 

 

algemeen

 

G107. Brief van mgr. J. van Hooydonk, apostolisch administrator van het vicariaat Breda, aan de overste bij gelegenheid van het nieuwe jaar, tevens over het inwonen van mevr. Oosting en een verzoek om een zuster voor werkzaamheden te Curaçao. 1849. 1 stuk

 

G220. Brief van mgr. P. Hopmans, bisschop van Breda, over het feit dat bij aanname geen zekerheid gegeven kan worden dat men mettertijd wordt uitgezonden naar de missie. 1923. 1 stuk

 

KB62. Correspondentie tussen de algemeen overste in Dongen en mgr. P. Hopmans over [o.m.] het vertrek van 2 zusters naar de missie. 1932. 4 stukken

 

AO.9-20. Brief van het Pauselijk Liefdewerk van de H. Apostel Petrus betreffende een nieuwe beschermeling: Tehas Tsiuen Yore uit het bisdom Weihwei (N. China) , geb. 12 maart 1925. 1947.

 

AO.9-27. Brief van het Pauselijk Liefdewerk van de H. Apostel Petrus met de toewijzing van een nieuwe beschermeling: Henri Ekota (priesterstudent) met portret en brief van de betrokkene. 1949. 3 stukken

AO.9-34. Brief (met vertaling) en foto van H. Ekota via Pauselijk Liefdewerk van de H. Apostel Petrus. 1953. 3 stukken

 

Indonesië

 

G222. Brief van mgr. P. Hopmans, bisschop van Breda, aan mère Bertille van Helvoort, over de schoolkwestie te Steenbergen en het bouwen van een tweede stichting te Medan. 1924. 1 stuk

 

KB50. Brief van mgr. P. Hopmans aan mère Isabella over de aanname van een 2e niet-gesubsidieerde school in Indonesië en de op te richten huizen in Driesprong en Dorst. 1929. 1 stuk

 

KB59. Correspondentie tussen de provinciale overste van Aerdenhout, zr. Ida, de overste in Dongen en       mgr. Hopmans over een lening t.b.v. het zusterhuis in Tandjong Balei en over de wijkverpleging in Dorst. 1931. 2 stukken

 

KB70. Correspondentie tussen mère Isabella en mgr. Hopmans over o.a. […]een kapel in Kaban Jahe. 1934. 6 stukken

 

KB135            . Correspondentie tussen mère Isabella en mgr. Hopmans over [o.m.] berichten van de missiestatie in Medan. 1945. 4 stukken

 

KB137. Correspondentie tussen mère Isabella en mgr. Hopmans over [onder meer] thuiskomst van 6 zusters uit Banjermasin. 1946. 6 stukken

 

KB141. Correspondentie tussen mère Isabella, zr. Francisco Felten en mgr. Hopmans over [o.m.] de uitzending van zusters naar Nederlands Indië. 1947. 5 stukken

 

KB147. Correspondentie tussen mère Isabella en mgr. Hopmans over [o.m.] het vertrek van zusters naar Medan. 1947. 6 stukken

 

KB155. Correspondentie tussen mère Isabella en mgr. Hopmans over o.a. […] de reis van zusters naar Banjamasin. 1949. 3 stukken

 

KB169. Brief van mère Isabella aan mgr. Baeten over [o.m.] de missie. 1953. 1 stuk

 

KB153. Schrijven van de Sacra Congregatio de Propagande Fide nr. 3087/30. z.j. 1 stuk

 

GA322            . Liederen bij het vertrek van de eerste missiezusters naar Medan. 1923. 1 omslag

 

GA323. Aantekeningen van de missiereis door Theresia Ruijgrok, vicares, en zr. Eligia de Wolf. 1926. 1 stuk

 

CJ.4. Brief van Mgr. Joannes Groen, bisschop van Banjarmasin, b.g.v. het 150-jarig bestaan van de Congregatie. 1951. 1 stuk
Verwijzing naar andere archiefvormers
Opmerkingen

De archieven gaan op termijn naar Klooster St. Aegten, Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven.

 

De missiestatie Bandjermasin is beschreven in het tijdschrift Kerk, School en Ziekenhuis uitgegeven door H. Bergmans en Cie, Tilburg, jaargang 11.