Repertorium van Nederlandse zendings- en missie-archieven 1800-1960

 
English | Nederlands

Nederlands Volkenkundig Missie Museum

Naam Nederlands Volkenkundig Missie Museum
Periode 1932-2010
Denominatie rooms-katholiek
Org Missie

Korte geschiedenis

Het museum

Het museum werd in 1932 opgericht en gefinancierd door de gemeente Tilburg en de Priestermissiebond. Rond 1960 werd geklaagd over een gebrek aan een goede ruimte waardoor het museum niet van de grond kwam. De bedoeling was, volgens prof. A. Mulders, om met medewerking van de congregaties een landelijke collectie te vormen. Desalniettemin werden in deze periode veel wisseltentoonstellingen gehouden. In 1987 besloot het gemeentebestuur van Tilburg om het museum niet langer financieel te steunen. De collectie werd toen overgedragen aan de Katholieke Universiteit Nijmegen en ondergebracht bij het Instituut voor Sociale en Culturele Antropologie. Op de universiteit bestond reeds een volkenkundig museum ontstaan door de samenvoeging van enige volkenkundige collecties. De belangrijkste is de collectie Bijens, een in 1912 overleden onderofficier van het KNIL die een collectie aanlegde van objecten. Verder waren in het Nijmeegs Volkenkundig Museum ondergebracht de collecties van de Minderbroeders-Kapucijnen, de kleine collectie van de Jezuieten en de collectie van de Augustijnen (Eindhoven).  In 2004 werd besloten om het museum op te heffen omdat het niet langer bruikbaar zou zijn voor onderwijsdoeleinden en het in standhouden niet langer werd beschouwd als een kerntaak van de universiteit. De collectie wordt nu verdeeld over andere volkenkundige musea. Als alles volgens plan verloopt zou de liquidatie eind 2010 voltooid zijn. De collectie Bijens wordt mogelijk ondergebracht in het Museum Bronbeek (Velp bij Arnhem). Indien een goed beheer kan worden gegarandeerd, wordt de collectie van de kapucijnen teruggestuurd naar Sumatra. (mededeling directeur Fer Hoekstra januari 2010)

 

De collectie

De collectie telt ongeveer 11.000 objecten, is goed gedocumenteerd en was in januari 2010 ondergebracht in een voor dit doel gebouwd kelderdepot. Directeur-conservator was en is Fer Hoekstra. De verzameling bestaat naar schatting voor 60% uit voorwerpen uit Indonesië waaronder ook Nieuw Guinea. Verder zijn er objecten uit Afrika, China, Thailand, Japan, Latijns-Amerika, Suriname en Noord-Amerika. Van de hele collectie zijn digitale foto's gemaakt die zijn te raadplegen op de site: www.svcn.nl. De stamboekkaarten van de voorwerpen gaan mee met de voorwerpen naar de nieuwe eigenaar. (mededeling directeur Fer Hoekstra januari 2010).

 

Organisatie

De Stichting Nederlands Volkenkundig Missiemuseum werd op 16 februari 1932 opgericht. In 1959 bestond het bestuur ervan uit drie vertegenwoordigers van de gemeente Tilburg, drie van de Priestermissiebond en een afgevaardigde van de Verenigde Missionarissen. Conservator tot aan zijn dood in 1958 was H. Geurtjens msc, opgevolgd door pater Van Trigt sma die ook conservator was van het museum van de Société Mission Africaine in Cadier en Keer (provincie Limburg). De laatste directeur was Netty van Pesch. De gemeente Tilburg nam 90% van de kosten, de Priestermissiebond 10% voor haar rekening. Na de overbrenging naar Nijmegen maakte het museum deel uit van de universiteit. In 1979 werd het ondergebracht in een nieuw gebouw op de campus en kreeg het de naam van Nijmeegs Volkenkundig Museum. De voorwerpen van het voormalig missiemuseum waren in 2010 eigendom van Missio, de rechtsopvolger van het Nationaal Bureau Pauselijke Missiewerken. (persbericht Kath. Universiteit Nijmegen 16 december 2004 en mededelingen Fer Hoekstra 29 januari 2010).

Doelstelling

Vorming van een landelijke collectie van objecten die het werk van de missie illustreren.

Taken en activiteiten
  • (Wetenschappelijk) onderzoek
  • Informatievoorziening en propaganda
Continenten
  • Noord Amerika
  • Latijns Amerika
  • Afrika
  • Azië
  • Oceanië
Lokatie
  • Nederland
  • Tilburg
  • Nijmegen
Selectie uit de literatuur
Titel
  • Het Nederlands(ch) Volkenkundig (Missie-)Museum 1936-1986, een roomse erfenis
Auteur
  • Cees van Raak
In
  • Tilburg : tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur, ISSN 0168-8936
Paginering
  • vol. 21 (2003), afl. 3 (dec), pag. 90-98
Jaar van uitgave
  • 2003
Meer over het archief
Beschrijving archief

Het archief is vermoedelijk voor een groot deel verloren gegaan. Op de Radbouduniversiteit Nijmegen bevinden zich dossiers van tentoonstellingen gehouden in de periode ca. 1960-1987. Nog niet bekend was in januari 2010 waar deze dossiers zouden worden ondergebracht. Delen van het archief zouden zich op de Universiteit van Tilburg bevinden (mededeling Fer Hoekstra 29 januari 2010). In het Regionaal Archief Tilburg bevinden zich nog diverse stukken over het Tilburgse museum die echter behoren tot het archief van de gemeente Tilburg. Vermeldenswaard zijn:

 

Oprichtingsakte Stichting Nederlands Volkenkundig Missiemuseum 1932

(Collectie eigendomsbewijzen gemeente Tilburg, toegangsnummer 1060, inv. nr. 02583)

 

Overeenkomst tussen de gemeente Tilburg en de Stichting Missiemuseum over de instandhouding van het museum, 1932

(zelfde collectie, inv. nr. 02494)

 

In het archief van de secretarie van de gemeente Tilburg bevinden zich ook enige stukken

(toegangsnummer 871, dossiernrs. M 051/03 en M 051/05)

Bewaarplaats Radboud Universiteit, Nijmegen, Volkenkundige Collectie Radboud Universiteit
Periode archief ca. 1950-1987
Openbaarheid beperkt
Opmerkingen openbaarheid

Geïnteresseerden moeten een afspraak maken met Fer Hoekstra, de beheerder van de collectie

Omvang 2 laden in een dossierkast
Verwijzing naar andere archiefvormers
Opmerkingen

Het archief van dit museum is wegens zijn nationale karakter en de betekenis van de collectie in het repertorium opgenomen. Sommige voorwerpen vertonen een mengeling van inheemse en christelijke vormen en zijn daarom vanuit het oogpunt van de culturele interactie van belang. Veel congregaties hebben nog steeds eigen collecties, maar deze zijn niet afzonderlijk beschreven.

Informatiewaarde Gering

Geschiedenis

Korte geschiedenis

Het museum

Het museum werd in 1932 opgericht en gefinancierd door de gemeente Tilburg en de Priestermissiebond. Rond 1960 werd geklaagd over een gebrek aan een goede ruimte waardoor het museum niet van de grond kwam. De bedoeling was, volgens prof. A. Mulders, om met medewerking van de congregaties een landelijke collectie te vormen. Desalniettemin werden in deze periode veel wisseltentoonstellingen gehouden. In 1987 besloot het gemeentebestuur van Tilburg om het museum niet langer financieel te steunen. De collectie werd toen overgedragen aan de Katholieke Universiteit Nijmegen en ondergebracht bij het Instituut voor Sociale en Culturele Antropologie. Op de universiteit bestond reeds een volkenkundig museum ontstaan door de samenvoeging van enige volkenkundige collecties. De belangrijkste is de collectie Bijens, een in 1912 overleden onderofficier van het KNIL die een collectie aanlegde van objecten. Verder waren in het Nijmeegs Volkenkundig Museum ondergebracht de collecties van de Minderbroeders-Kapucijnen, de kleine collectie van de Jezuieten en de collectie van de Augustijnen (Eindhoven).  In 2004 werd besloten om het museum op te heffen omdat het niet langer bruikbaar zou zijn voor onderwijsdoeleinden en het in standhouden niet langer werd beschouwd als een kerntaak van de universiteit. De collectie wordt nu verdeeld over andere volkenkundige musea. Als alles volgens plan verloopt zou de liquidatie eind 2010 voltooid zijn. De collectie Bijens wordt mogelijk ondergebracht in het Museum Bronbeek (Velp bij Arnhem). Indien een goed beheer kan worden gegarandeerd, wordt de collectie van de kapucijnen teruggestuurd naar Sumatra. (mededeling directeur Fer Hoekstra januari 2010)

 

De collectie

De collectie telt ongeveer 11.000 objecten, is goed gedocumenteerd en was in januari 2010 ondergebracht in een voor dit doel gebouwd kelderdepot. Directeur-conservator was en is Fer Hoekstra. De verzameling bestaat naar schatting voor 60% uit voorwerpen uit Indonesië waaronder ook Nieuw Guinea. Verder zijn er objecten uit Afrika, China, Thailand, Japan, Latijns-Amerika, Suriname en Noord-Amerika. Van de hele collectie zijn digitale foto's gemaakt die zijn te raadplegen op de site: www.svcn.nl. De stamboekkaarten van de voorwerpen gaan mee met de voorwerpen naar de nieuwe eigenaar. (mededeling directeur Fer Hoekstra januari 2010).

 

Organisatie

De Stichting Nederlands Volkenkundig Missiemuseum werd op 16 februari 1932 opgericht. In 1959 bestond het bestuur ervan uit drie vertegenwoordigers van de gemeente Tilburg, drie van de Priestermissiebond en een afgevaardigde van de Verenigde Missionarissen. Conservator tot aan zijn dood in 1958 was H. Geurtjens msc, opgevolgd door pater Van Trigt sma die ook conservator was van het museum van de Société Mission Africaine in Cadier en Keer (provincie Limburg). De laatste directeur was Netty van Pesch. De gemeente Tilburg nam 90% van de kosten, de Priestermissiebond 10% voor haar rekening. Na de overbrenging naar Nijmegen maakte het museum deel uit van de universiteit. In 1979 werd het ondergebracht in een nieuw gebouw op de campus en kreeg het de naam van Nijmeegs Volkenkundig Museum. De voorwerpen van het voormalig missiemuseum waren in 2010 eigendom van Missio, de rechtsopvolger van het Nationaal Bureau Pauselijke Missiewerken. (persbericht Kath. Universiteit Nijmegen 16 december 2004 en mededelingen Fer Hoekstra 29 januari 2010).

Doelstelling

Vorming van een landelijke collectie van objecten die het werk van de missie illustreren.

Taken en activiteiten
  • (Wetenschappelijk) onderzoek
  • Informatievoorziening en propaganda

Geografie

Continenten
  • Noord Amerika
  • Latijns Amerika
  • Afrika
  • Azië
  • Oceanië
Lokatie
  • Nederland
  • Tilburg
  • Nijmegen

Niet-archivalische bronnen

Selectie uit de literatuur
Titel
  • Het Nederlands(ch) Volkenkundig (Missie-)Museum 1936-1986, een roomse erfenis
Auteur
  • Cees van Raak
In
  • Tilburg : tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur, ISSN 0168-8936
Paginering
  • vol. 21 (2003), afl. 3 (dec), pag. 90-98
Jaar van uitgave
  • 2003

Het archief

Meer over het archief
Beschrijving archief

Het archief is vermoedelijk voor een groot deel verloren gegaan. Op de Radbouduniversiteit Nijmegen bevinden zich dossiers van tentoonstellingen gehouden in de periode ca. 1960-1987. Nog niet bekend was in januari 2010 waar deze dossiers zouden worden ondergebracht. Delen van het archief zouden zich op de Universiteit van Tilburg bevinden (mededeling Fer Hoekstra 29 januari 2010). In het Regionaal Archief Tilburg bevinden zich nog diverse stukken over het Tilburgse museum die echter behoren tot het archief van de gemeente Tilburg. Vermeldenswaard zijn:

 

Oprichtingsakte Stichting Nederlands Volkenkundig Missiemuseum 1932

(Collectie eigendomsbewijzen gemeente Tilburg, toegangsnummer 1060, inv. nr. 02583)

 

Overeenkomst tussen de gemeente Tilburg en de Stichting Missiemuseum over de instandhouding van het museum, 1932

(zelfde collectie, inv. nr. 02494)

 

In het archief van de secretarie van de gemeente Tilburg bevinden zich ook enige stukken

(toegangsnummer 871, dossiernrs. M 051/03 en M 051/05)

Bewaarplaats Radboud Universiteit, Nijmegen, Volkenkundige Collectie Radboud Universiteit
Periode archief ca. 1950-1987
Openbaarheid beperkt
Opmerkingen openbaarheid

Geïnteresseerden moeten een afspraak maken met Fer Hoekstra, de beheerder van de collectie

Omvang 2 laden in een dossierkast
Verwijzing naar andere archiefvormers
Opmerkingen

Het archief van dit museum is wegens zijn nationale karakter en de betekenis van de collectie in het repertorium opgenomen. Sommige voorwerpen vertonen een mengeling van inheemse en christelijke vormen en zijn daarom vanuit het oogpunt van de culturele interactie van belang. Veel congregaties hebben nog steeds eigen collecties, maar deze zijn niet afzonderlijk beschreven.

Informatiewaarde Gering