Repertorium van Nederlandse zendings- en missie-archieven 1800-1960

Contact

Maatschappij tot bevordering van het Godsdienstig Onderwijs onder de slaven en kleurlingen in de Kolonie Suriname

Naam	Maatschappij tot bevordering van het Godsdienstig Onderwijs onder de slaven en kleurlingen in de Kolonie Suriname
Naamsvarianten	Haagsche Maatschappij De Maatschappij tot uitbreiding van het Christendom onder de Slaven en verdere heidensche Bevolking dezer Kolonie Haagse Maatschappij
Periode	1828-1880
Denominatie	Interdenominationeel
Org	Zending

Geschiedenis
Geografie
Niet-archivalische bronnen
Het archief
Totaal

Korte geschiedenis	De Maatschappij tot bevordering van het Godsdienstig Onderwijs onder de slaven en kleurlingen in de Kolonie Suriname werd opgericht in 1828. Tot 1867 ontplooide zij de meeste activiteiten. Men zamelde vooral geld in voor de Hernhutter zending, daarnaast bemiddelde de maatschappij bij de openstelling van plantages voor de zending. In 1880 werd de maatschappij voor het laatst vermeld; niet bekend is of zij ooit is opgeheven.
Organisatie	De maatschappij bestond uit departementen, onderafdelingen en commissies van correspondentie. Het belangrijkste departement was Amsterdam. Het Nederlandse hoofdbestuur was gevestigd in Den Haag, het Surinaamse hoofdbestuur in Paramaribo. Tot 1831 waren er ook afdelingen in Antwerpen en Brussel. De organisatie werkte nauw samen met het Zeister Zendingsgenootschap (ZZG). Er werden strikte afspraken gemaakt over de werkverdeling. De Haagsche Maatschappij had geen zeggenschap over het zendingswerk, maar steunde het werk slechts financieel.
Doelstelling	Art. 1 Het doel dezer Maatschappij is de bevordering van het Godsdienstig onderwijs in de kolonie Suriname, meer bijzonder onder de aldaar bestaande Zwarte bevolking, waar toe zoowel de negerslaven als Vrijnegers als de kleurlingen, hetzij dezelve in den slavenstand verkeren, hetzij dezelve zijn gemanumissieerd of ook vrijgeboren geacht worden te behooren. Art. 2 De Maatschappij stelt zich de bereiking van dit doel bij uitsluiting voor door de hier reeds bestaande instelling der Moravische broedergemeente, langs de meest doelmatige middelen en wegen uit te breiden en te versterken. (Reglement 1828)
Taken en activiteiten	Geldwerving Informatievoorziening en propaganda

Continenten	Latijns Amerika
Lokatie	Nederland

Selectie uit de literatuur

Titel	Hernhutter zending en Haagsche Maatschappij 1828-1867
Auteur	K.A. Zeefuik
Paginering	192
Uitgever	Utrecht:
Jaar van uitgave	1973

Periodieken

Titel	Handelingen van de Maatschappĳ ter Bevordering van het Godsdienstig Onderwĳs onder de Slaven en Verdere Heidensche Bevolking, in de Kolonie Suriname, Afdeeling 's-GravenhageHandelingen van de Maatschappĳ ter Bevordering van het Godsdienstig Onderwĳs onder de Inlandse Bevolking in de Kolonie Suriname
Paginering	1 (1831) - 49 (1879)
Uitgever	's Gravenhage
Jaar van uitgave	1831-1879

Meer over het archief

Beschrijving archief	Het in 1967 door de Evangelische Broedergemeente te Zeist aangekochte archief bevat de volledige notulenboeken tot 1867. De rest van het archief is zeer onvolledig en bestaat uit wat briefwisseling en fotokopieën van verschillende stukken uit het originele archief. Het archief van het departement Haarlem bevat de correspondentie tot 1880. Notulen ontbreken. In het archief berusten verder diverse documenten m.b.t. het werk van de Haagsche Maatschappij die niet in het algemene archief zijn opgenomen.
Bewaarplaats	Het Utrechts Archief, Utrecht
Periode archief	1828-1867
Openbaarheid	openbaar
Omvang	Inventarisnummers 1204-1208 en 1324-h
Toegang soort	Inventaris met inleiding
Toegang titel	Hoogstraten, C.G.W.M. van, Inventaris van het zendingsgenootschap der evangelische broedergemeente te Zeist (Zeister Zendingsgenootschap) 1793-1962, Toegangsnummer 48
Subarchief van	Zeisterzendingsgenootschap
Bijzondere relevantie	Toon Verberg 1204-1206. Notulen, ingekomen en minuten van uitgegane brieven, rekeningen, statistische gegevens, kranteverslagen, afschriften van legaten etc. van de Maatschappij ter bevordering van het godsdienstig onderwijs onder de slaven en verdere bevolking van de kolonie Suriname te 's‑Gravenhage (Haagsche Maatschappij), 18291867, met agenda's per band. 3 banden N.B. Deze banden zijn in 1967 door de Evangelische Broedergemeente te Zeist aangekocht. 1204. 1829‑1835 1205. 1835‑1852 1206. 1853‑1867 1208. Ontwerpen van wet tot afschaffing der slavernij in Suriname en op de Antillen, alsmede de begeleidende stukken, ingediend bij de Tweede Kamer, zittingsperiode 1858‑1862. 1 pak 1324h. Afschriften van archivalia betreffende diverse onderwerpen (o.a. Christoph Kersten, Wilhelm Treu) en fotokopieën van stukken uit het archief van de Maatschappij ter bevordering van het godsdienstig onderwijs onder de slaven, (20^e eeuw). 1 omslag

Bewaarplaats	Het Utrechts Archief, Utrecht
Periode archief	1833-1880
Openbaarheid	openbaar
Omvang	Inventarisnummers 376-385
Toegang soort	Inventaris met inleiding
Toegang titel	Archief van evangelische broedergemeente (ebg): gemeenten buiten zeist, Toegangsnummer 25.
Subarchief van	Het archief van het departement Haarlem van de maatschappij ter bevordering van het godsdienstig onderwijs onder de slaven in de kolonie Suriname (de Haagsche maatschappij) is een subarchief van het Archief van de evangelische broedergemeente (ebg): gemeenten buiten zeist, Toegangsnummer 25.
Bijzondere relevantie	Toon Verberg 381 Voordracht van M.T. Lammens voor de afdeling Paramaribo van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen over de mogelijke tewerkstelling van Europese arbeiders in Suriname op 2 februari 1819. Afschrift 382. Aansporing ter bevordering van het Godsdienstig Onderwijs der Slaven en Kleurlingen op Plantaadjen, bijzonder gericht aan Eigenaren van Plantaadjen in de kolonie Suriname en aan andere Weldenkende Christenen, brochure door G.P.C. van Breugel, Haarlem, 1834 383 Nieuw Arrondissements-Blad voor Haarlem, de Zaanlanden en omliggende gemeenten, 18 september 1860, met artikel over de Haagsche Maatschappij door G.P.C. van Breugel 384. Verslag omtrent de uitvoering der wet houdende opheffing der slavernij in de kolonie Suriname, van de minister van koloniën, 1864 385 Suriname, brochure uitgegeven door de Haagsche Maatschappij, 1875

Verwijzing naar andere archiefvormers

Vereniging Zendingsgenootschap der Evangelische Broedergemeente te Zeist

Opmerkingen

Naast geldwerving en zendingspropaganda bestond de voornaamste activiteit van de Haagsche Maatschappij uit het bemiddelen bij de openstelling van plantages voor de zending.

Informatiewaarde

Groot

Geschiedenis

Korte geschiedenis	De Maatschappij tot bevordering van het Godsdienstig Onderwijs onder de slaven en kleurlingen in de Kolonie Suriname werd opgericht in 1828. Tot 1867 ontplooide zij de meeste activiteiten. Men zamelde vooral geld in voor de Hernhutter zending, daarnaast bemiddelde de maatschappij bij de openstelling van plantages voor de zending. In 1880 werd de maatschappij voor het laatst vermeld; niet bekend is of zij ooit is opgeheven.
Organisatie	De maatschappij bestond uit departementen, onderafdelingen en commissies van correspondentie. Het belangrijkste departement was Amsterdam. Het Nederlandse hoofdbestuur was gevestigd in Den Haag, het Surinaamse hoofdbestuur in Paramaribo. Tot 1831 waren er ook afdelingen in Antwerpen en Brussel. De organisatie werkte nauw samen met het Zeister Zendingsgenootschap (ZZG). Er werden strikte afspraken gemaakt over de werkverdeling. De Haagsche Maatschappij had geen zeggenschap over het zendingswerk, maar steunde het werk slechts financieel.
Doelstelling	Art. 1 Het doel dezer Maatschappij is de bevordering van het Godsdienstig onderwijs in de kolonie Suriname, meer bijzonder onder de aldaar bestaande Zwarte bevolking, waar toe zoowel de negerslaven als Vrijnegers als de kleurlingen, hetzij dezelve in den slavenstand verkeren, hetzij dezelve zijn gemanumissieerd of ook vrijgeboren geacht worden te behooren. Art. 2 De Maatschappij stelt zich de bereiking van dit doel bij uitsluiting voor door de hier reeds bestaande instelling der Moravische broedergemeente, langs de meest doelmatige middelen en wegen uit te breiden en te versterken. (Reglement 1828)
Taken en activiteiten	Geldwerving Informatievoorziening en propaganda

Geografie

Continenten	Latijns Amerika
Lokatie	Nederland

Niet-archivalische bronnen