Repertorium van Nederlandse zendings- en missie-archieven 1800-1960

 
English | Nederlands

Vereeniging ter bevordering van het Christelijk leven en onderling hulpbetoon

Naam Vereeniging ter bevordering van het Christelijk leven en onderling hulpbetoon
Periode 1893-1936
Denominatie Interdenominationeel
Org Zending

Korte geschiedenis

De vereniging werd opgericht door Johannes 'Pa' van der Steur (1865-1942). Van der Steur was in 1892 als zendeling van de baptistengemeente te Haarlem naar Java vertrokken. Hij werd ondersteund door onder andere mw. van Randwijck-van Hogendorp. Vanaf 1893 ving hij kinderen op, voornamelijk verwekt bij Indische vrouwen door Nederlandse militairen. In totaal heeft Pa van der Steur, samen met zijn vrouw Anna Maria 'Moe' van der Steur zo'n 7000 kinderen opgevangen.

Daartoe was te Magelang een opvoedingsgesticht en een werkinrichting gevestigd, Huize Oranje Nassau geheten. In Soekaboemi was een opvoedingshuis voor Indo-Europese meisjes en in Gambong Waloh was een landbouwkolonie gevestigd met 20 Indo-Europese jongens.

Organisatie

De vereniging had in de begintijd een Commissie van Uitvoering te Magelang en een Raad van Advies met verspreid wonende leden. Later werd een bestuur gevormd, waarvan Joh. Van der Steur als directeur van de inrichtingen ook lid was. Tevens was hij penningmeester.  In 1936 wordt de vereniging omgezet in een stichting, waarin ook de Protestantsche Kerk van Nederlands-Indie een aandeel had. De bestuursleden werden vanaf toen benoemd door het kerkbestuur van de Protestantse Kerk in Nederlands-Indie.

Doelstelling

- De Vereeniging heeft ten doel het Christelijk leven der Militairen in Nederlands Oost-Indië te bevorderen, en weduwen en weezen van overleden militairen zooveel mogelijk hulp en bijstand te verleenen. Het doel der Vereeniging zal worden bereikt door: a. Den minderen militairen het gemis van familieleven te vergoeden door oprichting van militaire Tehuizen, en een Christelijke zin op te wekken, door verspreiding van christelijke lectuur, het houden van vergaderingen, enz.

b. Door kinderen, weezen, halfweezen, verlaten en verwaarloosde kinderen op te voeden en weduwen te ondersteunen. c. De publieke opinie te bewerken ten voordeele van reinheid van zeden en tot bevordering van het huwelijk (1893).

- Deze vereeniging heeft ten doel weezen, verlatenen, verwaarsloosde en hulpbehoevende kinderen van Europ. afkomst, christelijk op te voeden en arme Europeanen door het verschaffen van arbeid te ondersteunen en alzoo het voortwoekerende pauperisme tegen te gaan (1936).

Taken en activiteiten
  • Ontwikkelingswerk (Landbouw/Technische opleiding etc.)
  • Onderwijs (hieronder ook kweekscholen)
  • Ondersteuning
Continenten
  • Azië
Lokatie
  • Nederlands Indië
  • Java
  • Magelang
  • Soekaboemi
  • Gambong Waloh
Selectie uit de literatuur
Titel
  • Pa Van der Steur : vader van 7000 kinderen / C.H.G.H. Brakkee
Auteur
  • C.H.G.H. Brakkee
Paginering
  • 104 p
Uitgever
  • Apeldoorn : Stichting Bond van oud-Steurtjes (BOS)
Jaar van uitgave
  • [1996]

Titel
  • Papa Johan van der Steur en zijn werk te Magelang / causerie door P.J.M. SmithPapa van der Steur en zijn Oranje-Nassau-GestichtPapa van der Steur
Auteur
  • P.J.M. Smith
Paginering
  • 46 p
Uitgever
  • [S.l. : s.n.]
Jaar van uitgave
  • [1927]

Titel
  • 100 tahun pekerjaan Pa van Der Steur di Indonesia = 100 years of Pa van der Steur's work in Indonesia / Yayasan Pa van der Steur100 years of Pa van der Steur's work in Indonesia
Paginering
  • XIV, 45, [8] p
Uitgever
  • Jakarta : Yayasan tsb.
Jaar van uitgave
  • 1994

Titel
  • Johannes van der Steur : een Haarlemse diamant in de gordel van smaragd / Poldi Carlos
Auteur
  • Poldi Carlos (1938-)
Paginering
  • 247 p
Uitgever
  • [Gouda] : Saueressig
Jaar van uitgave
  • [1998]


Bronnenpublicatie
Titel
  • Na 25 jaren : herinneringen uit mijn leven en werk en wordingsgeschiedenis van het gesticht "Oranje Nassau" Magelang / door Joh. van der Steur
Auteur
  • Johannes van der Steur (1865-1945)
Paginering
  • 92 p
Uitgever
  • Magelang : Maresch
Jaar van uitgave
  • 1917

Titel
  • Brieven van Pa Joh. van der Steur / Johannes van der Steur
Auteur
  • Johannes van der Steur
Paginering
  • 61 p
Uitgever
  • [S.l. : s.n.]
Jaar van uitgave
  • 19XX
Meer over het archief
Beschrijving archief

Een deel van het archief berust bij de Jajasan Pa van der Steur te Jakarta. De collectie op het KITLV is op microfilm gezet en sinds 2009 beschikbaar. Het archief bestaat uit drie delen:

  1. een klapper, een boek met in beginsel alle namen, per letter gerangschikt, van de in het gesticht opgenomen pupillen, met verwijzing naar

een nummer in één der stamboeken.

  2. 23 stamboeken, waarin per pupil formele gegevens staan vermeld, zoals geboortedatum, namen van de ouders voorzover bekend, datum opname in het gesticht, etc.

  3. dossiers per pupil, waarin brieven, rapporten, formele verzoeken om echtverklaring of gelijkstelling, etc.

De kwaliteit van het oorspronkelijke archief is matig. Veel bleek al te zijn vergaan of bijna vergaan of is aangetast door ongedierte of vocht. Daardoor zijn de gegevens op de films ook vaak slecht te lezen en vaak niet te kopiëren. Verder is van slechts een beperkt deel van de pupillen een dossier aanwezig. De toegankelijkheid is ook nog niet optimaal. In overleg met het KITLV wordt dit probleem aangepakt.

 

Daarnaast bevind zich in het Archief van het bestuur over de Protestantse Kerk in Nederlands-Indie ook een deel van het archief van de vereniging. (in beheer van het Arsip Nasional te Jakarta). Dit is opgenomen als gedeponeerd archief en bevat onder meer de statuten uit 1933, de subsidie van de vereniging door de Staat, enkele verslagen en concepten van persoonlijke brieven van Joh. van der Steur en de notulen van de vergaderingen van de vereniging uit de perioden 1930-1942 en 1949-1954.

 

Bewaarplaats Kon. Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV), Leiden
Periode archief 1894-ca.1944
Openbaarheid beperkt
Opmerkingen openbaarheid

N.B. Inzage na schriftelijke toestemming van en overleg met hoofd Collecties.

Omvang 3 klappers, 23 boeken en diverse dossiers (op 30 microfilms)
Toegang soort
  • Inventaris met inleiding
Toegang titel KITLV-inventaris 222 Microfilms van het archief van de Yayasan Pa van der Steur, Jakarta; pupillenarchief Oranje Nassau Gesticht, Magelang. 1893-1955.

Bewaarplaats Arsip Nasional te Jakarta
Periode archief 1898-1954
Openbaarheid openbaar
Omvang 10 omslagen, 2 brochures, 2 schriften
Toegang soort
  • Inventaris met inleiding
Toegang titel H.E. Niemeijer, Arsip pengurus Gereja Protestan di Hindia-Belanda/Indonesia (GPI) 1844 - ±1950 : dengan daftar dokumen-dokumen tentang masa pendudukan Jepang (1942-1945) = Het archief van het bestuur over de Protestantse Kerk in Nederlands-Indië/Indonesië (PKNI) 1844 - ±1950
Subarchief van

Archief van het bestuur over de Protestantse Kerk in Nederlands-Indië/Indonesië (PKNI) 1844 - ±1950

Bijzondere relevantie
Toon

Verberg

Geen

Audio-visueel materiaal

Geen

Websites

www.pavandersteur.org.

Archivalie elders
  1. Commissie van Bijstand in Nederland van de Vereeniging ter bevordering van het Christelijk leven en onderling hulpbetoon
Verwijzing naar andere archiefvormers
Opmerkingen

Er is een film gemaakt over het werk van Pa van der Steur in 2001 door Hans Plas, uitgeven door Indo-Film (ca. 30 minuten).

Geschiedenis

Korte geschiedenis

De vereniging werd opgericht door Johannes 'Pa' van der Steur (1865-1942). Van der Steur was in 1892 als zendeling van de baptistengemeente te Haarlem naar Java vertrokken. Hij werd ondersteund door onder andere mw. van Randwijck-van Hogendorp. Vanaf 1893 ving hij kinderen op, voornamelijk verwekt bij Indische vrouwen door Nederlandse militairen. In totaal heeft Pa van der Steur, samen met zijn vrouw Anna Maria 'Moe' van der Steur zo'n 7000 kinderen opgevangen.

Daartoe was te Magelang een opvoedingsgesticht en een werkinrichting gevestigd, Huize Oranje Nassau geheten. In Soekaboemi was een opvoedingshuis voor Indo-Europese meisjes en in Gambong Waloh was een landbouwkolonie gevestigd met 20 Indo-Europese jongens.

Organisatie

De vereniging had in de begintijd een Commissie van Uitvoering te Magelang en een Raad van Advies met verspreid wonende leden. Later werd een bestuur gevormd, waarvan Joh. Van der Steur als directeur van de inrichtingen ook lid was. Tevens was hij penningmeester.  In 1936 wordt de vereniging omgezet in een stichting, waarin ook de Protestantsche Kerk van Nederlands-Indie een aandeel had. De bestuursleden werden vanaf toen benoemd door het kerkbestuur van de Protestantse Kerk in Nederlands-Indie.

Doelstelling

- De Vereeniging heeft ten doel het Christelijk leven der Militairen in Nederlands Oost-Indië te bevorderen, en weduwen en weezen van overleden militairen zooveel mogelijk hulp en bijstand te verleenen. Het doel der Vereeniging zal worden bereikt door: a. Den minderen militairen het gemis van familieleven te vergoeden door oprichting van militaire Tehuizen, en een Christelijke zin op te wekken, door verspreiding van christelijke lectuur, het houden van vergaderingen, enz.

b. Door kinderen, weezen, halfweezen, verlaten en verwaarloosde kinderen op te voeden en weduwen te ondersteunen. c. De publieke opinie te bewerken ten voordeele van reinheid van zeden en tot bevordering van het huwelijk (1893).

- Deze vereeniging heeft ten doel weezen, verlatenen, verwaarsloosde en hulpbehoevende kinderen van Europ. afkomst, christelijk op te voeden en arme Europeanen door het verschaffen van arbeid te ondersteunen en alzoo het voortwoekerende pauperisme tegen te gaan (1936).

Taken en activiteiten
  • Ontwikkelingswerk (Landbouw/Technische opleiding etc.)
  • Onderwijs (hieronder ook kweekscholen)
  • Ondersteuning

Geografie

Continenten
  • Azië
Lokatie
  • Nederlands Indië
  • Java
  • Magelang
  • Soekaboemi
  • Gambong Waloh

Niet-archivalische bronnen

Selectie uit de literatuur
Titel
  • Pa Van der Steur : vader van 7000 kinderen / C.H.G.H. Brakkee
Auteur
  • C.H.G.H. Brakkee
Paginering
  • 104 p
Uitgever
  • Apeldoorn : Stichting Bond van oud-Steurtjes (BOS)
Jaar van uitgave
  • [1996]

Titel
  • Papa Johan van der Steur en zijn werk te Magelang / causerie door P.J.M. SmithPapa van der Steur en zijn Oranje-Nassau-GestichtPapa van der Steur
Auteur
  • P.J.M. Smith
Paginering
  • 46 p
Uitgever
  • [S.l. : s.n.]
Jaar van uitgave
  • [1927]

Titel
  • 100 tahun pekerjaan Pa van Der Steur di Indonesia = 100 years of Pa van der Steur's work in Indonesia / Yayasan Pa van der Steur100 years of Pa van der Steur's work in Indonesia
Paginering
  • XIV, 45, [8] p
Uitgever
  • Jakarta : Yayasan tsb.
Jaar van uitgave
  • 1994

Titel
  • Johannes van der Steur : een Haarlemse diamant in de gordel van smaragd / Poldi Carlos
Auteur
  • Poldi Carlos (1938-)
Paginering
  • 247 p
Uitgever
  • [Gouda] : Saueressig
Jaar van uitgave
  • [1998]


Bronnenpublicatie
Titel
  • Na 25 jaren : herinneringen uit mijn leven en werk en wordingsgeschiedenis van het gesticht "Oranje Nassau" Magelang / door Joh. van der Steur
Auteur
  • Johannes van der Steur (1865-1945)
Paginering
  • 92 p
Uitgever
  • Magelang : Maresch
Jaar van uitgave
  • 1917

Titel
  • Brieven van Pa Joh. van der Steur / Johannes van der Steur
Auteur
  • Johannes van der Steur
Paginering
  • 61 p
Uitgever
  • [S.l. : s.n.]
Jaar van uitgave
  • 19XX

Het archief

Meer over het archief
Beschrijving archief

Een deel van het archief berust bij de Jajasan Pa van der Steur te Jakarta. De collectie op het KITLV is op microfilm gezet en sinds 2009 beschikbaar. Het archief bestaat uit drie delen:

  1. een klapper, een boek met in beginsel alle namen, per letter gerangschikt, van de in het gesticht opgenomen pupillen, met verwijzing naar

een nummer in één der stamboeken.

  2. 23 stamboeken, waarin per pupil formele gegevens staan vermeld, zoals geboortedatum, namen van de ouders voorzover bekend, datum opname in het gesticht, etc.

  3. dossiers per pupil, waarin brieven, rapporten, formele verzoeken om echtverklaring of gelijkstelling, etc.

De kwaliteit van het oorspronkelijke archief is matig. Veel bleek al te zijn vergaan of bijna vergaan of is aangetast door ongedierte of vocht. Daardoor zijn de gegevens op de films ook vaak slecht te lezen en vaak niet te kopiëren. Verder is van slechts een beperkt deel van de pupillen een dossier aanwezig. De toegankelijkheid is ook nog niet optimaal. In overleg met het KITLV wordt dit probleem aangepakt.

 

Daarnaast bevind zich in het Archief van het bestuur over de Protestantse Kerk in Nederlands-Indie ook een deel van het archief van de vereniging. (in beheer van het Arsip Nasional te Jakarta). Dit is opgenomen als gedeponeerd archief en bevat onder meer de statuten uit 1933, de subsidie van de vereniging door de Staat, enkele verslagen en concepten van persoonlijke brieven van Joh. van der Steur en de notulen van de vergaderingen van de vereniging uit de perioden 1930-1942 en 1949-1954.

 

Bewaarplaats Kon. Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV), Leiden
Periode archief 1894-ca.1944
Openbaarheid beperkt
Opmerkingen openbaarheid

N.B. Inzage na schriftelijke toestemming van en overleg met hoofd Collecties.

Omvang 3 klappers, 23 boeken en diverse dossiers (op 30 microfilms)
Toegang soort
  • Inventaris met inleiding
Toegang titel KITLV-inventaris 222 Microfilms van het archief van de Yayasan Pa van der Steur, Jakarta; pupillenarchief Oranje Nassau Gesticht, Magelang. 1893-1955.

Bewaarplaats Arsip Nasional te Jakarta
Periode archief 1898-1954
Openbaarheid openbaar
Omvang 10 omslagen, 2 brochures, 2 schriften
Toegang soort
  • Inventaris met inleiding
Toegang titel H.E. Niemeijer, Arsip pengurus Gereja Protestan di Hindia-Belanda/Indonesia (GPI) 1844 - ±1950 : dengan daftar dokumen-dokumen tentang masa pendudukan Jepang (1942-1945) = Het archief van het bestuur over de Protestantse Kerk in Nederlands-Indië/Indonesië (PKNI) 1844 - ±1950
Subarchief van

Archief van het bestuur over de Protestantse Kerk in Nederlands-Indië/Indonesië (PKNI) 1844 - ±1950

Bijzondere relevantie

Geen

Audio-visueel materiaal

Geen

Websites

www.pavandersteur.org.

Archivalie elders
  1. Commissie van Bijstand in Nederland van de Vereeniging ter bevordering van het Christelijk leven en onderling hulpbetoon
Verwijzing naar andere archiefvormers
Opmerkingen

Er is een film gemaakt over het werk van Pa van der Steur in 2001 door Hans Plas, uitgeven door Indo-Film (ca. 30 minuten).