Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 14 oktober 1636

ZITTING A

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 17 september tot 16 oktober 1636.

Dinsdag 14 oktober 1636 voornoen

282. M. Gehoort het geproponeerde van de heeren van Delfft belanghende de vorder proceduren van zeeckere acht predicanten, bij de leste synode van Zuydt-Hollandt gecommitteert om de kercke van Delffshaven te bedienen ter tijden ende wijlen een ordinaris predicant aldaer zal weesen beroepen, ende hoedatte zelve nyettegenstaende de leste resolutie alhier genomen, bij dewelcke de classe van Schielant die sorge bevoolen wordt ende 't versoeck van de synode affgeslaegen, effenwel tegens den 15en deeses alhier in Den Haghe zeeckere vergaderinge uytgeschreeven hebben, daerop zij de classe van Delfflandt citeren volgens haere synodale maght om eenige uytten haeren alhier te committeren om beneffens haer te resolveren wat in conformité van de resolutie van de synode vorder te doen zal staen.

Ende daerbij meede geleesen weesende de missive zelff bij de gemelte 8 predicanten aen de classe van Delfft geschreeven, bij dewelcke zij haer aenmaetighen de maght om gelijcke convocatie te mogen doen, worde bij de heeren Edelen geoordelt dat deese zaecken te verre gingen, dat de synodus geen maght hadde om nae haer scheyden anderen maght te geeven om kerckelijcke convocatiën tegens de resolutie van de vergaderinge, sonder overstaen van personen uytte regeringe, te doen. Meenden daeromme dat men van weegen de vergaderinge de deputatis van 't synodus mette classe van Delfflandt ende Schielant soude aenschrijven van nyet te compareren ten gesetten daeghe, alsso van de vergaderinge nyet vallen zal, ende vorders de gedeputeerden alhier aengeseyt dat zij hebben te vertrecken ende de classe van Delfflandt mette sorge de kercke van Delffshaven laeten bewerden ende metten eersten procureren datter een ordinaris predicant magh werden beroepen. Meest alle andere leeden haer hiermeede conformerende, uytgeseyt de heeren van Leyden ende noch eenige andere, is daeromme in diervoeghen oock geconcludeert geworden, sonder dat eenighe disputen over gemoveert zijn geweest.

P. De heeren van Delft hebben wederom geclaecht dat de resolutie aengaende de kerck van Delffshaven alsnoch door de gedeputeerde van 't synode van Suyt-Hollant niet wort naegecomen, maer dat se daertegen een vergaderinge hebben geleyt tegen den 15en october in de Groote Kerck van Den Hage. Volgens den brieff van den 8en dito, die mee voorgelesen is, onderteyckent bij de 8 gedeputeerden van 't synodus, addresserende aen Henrico Arnoldi, omme terstont te openen ende te communiceeren met de classe van Delfflant ende eenige uyt het midden van haer te committeeren omme te handelen over de droeve staet van de kercke van Delffshaven, als sijnde met synodale macht geauthoriseert omme de saecke te vervolgen, totdat de resolutie van 't synode uytgewrecht ende saecke tot een goede uytcoomste gebracht sal sijn, beschuldigende de predicanten van de classe van Delfflant dat se naelatich sijn de voorss. resolutie te volgen ende de magistraten van Delff dat se bij de heeren Staten hebben te wege gebracht dat haer remonstrantie niet gelesen is geworden, tot merckelijcke verachtinge van de synode, daeruyt geschapen is een droeve scheuringe te volgen, daervan sij ontschuldich willen sijn. Versoecken mitsdien de heren van Delf dat voorgaende resolutie alsnoch effect mach sorteeren.

Waerop bij meerderheyt van stemmen is verstaen dat geschreven sal werden aen de gedeputeerden van de synode, alsmede aen de classe van Delfflant ende Schielant dat se de voorss. vergaderinge sullen naelaten ende de resolutie van Haer Ed. Groot Mo. effect laeten sorteeren.

283. M. Is geleesen de instructie die Jan Sijmonsz. Blauhulck gegeeven soude werden volgens 't advijs van Zijn Ex.tie ende de geassumeerde heeren, bij dewelcke hem generale last ende maght gegeeven wordt om zijn residentie vooreerst te neemen tot Helvoetsluys, so haest van de 22 scheepen, 5 jachten ende 5 fregatten eenige sullen invallen, om dezelve aff te vraegen de reedenen waerom incomen ende datelijcken sorge te draeghen dat deur de directeurs schoon gemaeckt ende van vivres ende allerley behoefften op 't spoedichste weder mogen werden voorsien, kennisse van de vivres te neemen off die goedt sijn off nyet, daermeede den admirael, capiteynen ende matroosen contentement sullen moeten neemen ende t'sijnen vermaene daetelijcken sonder dilay in zee moeten ghaen; dat hij het volck meede zal mogen monsteren, de onbequaeme personen casseren ende die aen landt moetwille bedrijven deur den admirael doen corrigeren of zelffs deur den provoost-generael in apprehensie stellen zal om gestrafft te worden daer 't behoort; datten admirael, vice-admirael ende matrosen nae zijn commandement haer sullen moeten reguleren op peene van cassatie ende arbitraire correctie ende diergelijcke poincten meer, werdende hem voor 't houden van een clerck op Hellevoetsluys, mitsgaders voor sijn reys ende teercosten toegeleyt 's jaers 1.600 £.

De geassumeerde heeren voeghden hierbij dat zij op 't versoeck [van Zijn] Ex.tie deese instructie hadden ingestelt in conformité van de resolutie, hier ter vergaderinge genomen; dat Zijn Ex.tie die naederhandt eenigemaeten gecorrigeert ende voorts haer weer toegesonden hadde omme aen den voors. Blauhulck, hiertoe bij hem geëligeert ende versocht, behandight te worden, op wiens naeme hij oock alreede commissie hadde doen instellen, segelen ende hem behandigen.

Hierop gedelibereert weesende is goedtgevonden datte leeden copie van deese instructie zal worden meedegegheeven, om die met haer principalen te communiceren ende dat hierentusschen de zaecke zijn voortgangh neemen zal, als nyet wesende in sijn geheel.

P. D'heer van Noortwijck, Cats ende Beaumont hebben openinge gedaen van de instructie aen Jan Sijmonsz. Blauhulck gegeven, namentlijcken dat sulcx is gedaen uyt crachte van de resolutie van Haer Ho. Mo. ende van Haer Ed. Groot Mo. voor desen genomen op de 22 schepen met 5 jachten ende 5 fregatten voor 't extraordinaris convoy, welcke instructie gecommuniceert ende bij Sijn Ex.cie gecorrigeert is, daernae bij Haer Ho. Mo. mede alsoo goedtgevonden, daeraen de directeurs van Amsterdam oock een sonderling goedt behagen nemen, verhoopende dat sulcx groote vrucht sal doen, gemerckt Blauhulck maer sal letten dat de beraemde ordre in conformité van Sijn Ex.cie ende geassumeerde heeren intentie wel wort naegecomen, die hij telckens van alles sal adverteren bij verbael ende inventaris als andersints, ende dat yeder gehouden sal wesen, soowel vice-admirael als andere officieren ende maetroosen, sonder tegenseggen te volgen, waervooren Blauhulck als equipagem.r sal toegevoecht werden 1.600 ƒ 's jaers voor sijn tractement, reys, teercosten, mitsgaders sijn clercq, die hij gestadich op Hellevoetsluys sal moeten onderhouden, in voegen dat de directeurs in 't minste in haer gesach niet en worden vercort. Verscheyden leeden hebben hiervan versocht copie omme met haer principalen te communiceeren ende is 't noot haer consideratiën daertegen te seggen.

284. M. De burghermeesteren van Haerlem proponerende dat zij vermits 't overlijden van de S.t Jans heeren becomen hebben 't recht van de commanderije S.t Jans huys ende goederen, daeronder sorterende, ende mitsdien oock ge[wor]den zijn patronen van Heemskercke, recht hebbende om tottet vaecerende predickampt zeecker bequaem persoon den classe te presenteren, alsso tusschen den classe van Noord-Hollant ende den heer van Renesse hierover proces communicatoir voor deese vergaderinge gevoert wordt, ende dat haer geen van beyden de zaecke raeckt. Versoecken dattet zelve proces van de handt geweesen ende dat zij verclaert mogen werden ver[i] patroni, ende bij 't zelve recht gemaincteneert werden.

Hierop gedelibereert zijnde, worde 'tzelve voor een notificatie aenghenomen ende verstaen datte voorn. partijen copye van deese requeste in handen sal worden gestelt, om tegens de naeste vergaderinge daertegens te seggen dat haer geraeden duncken zal.

P. Burgemeesteren ende regierders van Haerlem te kennen gevende dat haer competeert als ius patronaetschap hebbende de gifte van de kerck van Heemskercken ende tot haren kennisse gecomen is dat tusschen de heer van Assendelft ende classe van Haerlem proces is ontstaen ter saecke voorss., die nochtans geen van beyden eenich recht hebben. Versoecken daeromme dat 't voorss. proces mach worden te niet gedaen ende sij remonstranten bij haer recht gemaincteneert.

Is aengenomen voor notificatie aen de vergaderinge dat die van Haerlem haer als een derde bekent maecken in 't proces communicatoir, ende dat dubbelt van de remonstrantie sal worden gesonden aen de heer van Assendelft ende classe van Haerlem omme tegen de naeste vergadering daerop te seggen sulcx sij geraden sullen vinden.

285. M. Daernae in resumptie gebracht zijnde het 2e point van 't haertsteedegelt, worde 'tzelve alsnoch bij de heeren van Delfft, Leyden ende Schiedam gedifficulteert, welcke leeden aengemaent zijn om met alle middelen haer principalen tot naerder consent te beweeghen.

P. Bij resomptie in deliberatie sijnde geleyt het IIe poinct van de beschrijvinge omme de affectatie der middelen voor de militie gaende te houden middelen te willen consenteeren, ende specialijcken het haertstedegelt soo 'tselve voor desen is uytgeschreven geweest.

De heeren van Delft, Leyden ende Schiedam hebben swaricheyt gemaeckt, ende is bij de heeren van Medenblick gesustineert dat dit gevoechelijcken op den voet van de verpondinge gevonden soude connen werden, daerin sij haer vrijheyt begeerden te houden.

286. M. Het 3e point van 't hooffgelt worde bij de meeste leeden als nyet practicabel geëxcuseert. Hoorn consenteerde daerinne overal d[ie]gheene die in den 200en penning bekent zijn. Amsterdam eximeerde alleen de dienstboden die heeregelt moeten betaelen. Dan is om de discrepantie geen conclusie in gevallen.

P. Item het IIIe poinct van de beschrijvinge omme te consenteeren in een hooftgelt van 3 sts. ter maent op yeder hooft van 12 jaren ende daerboven latende voor die van aelmoessen leven. Veel leeden hebben hierinne als al te beswaerlijcken ende niet wel practicabel, gelijck uyt de voorgaende reyse gebleecken is, swaericheyt gemaeckt.

287. M. De heeren Committeerde Raden binnenstaende claeghden zeer over 't Noorderquartier dat zij nyet alleen de penningen van de comptoiren aen de gerepartieerde troepen van haer quartier voldoen, maer daertoe meede gebruycken ende in 't leeger senden de penningen van genegotieerde 1.500.000 geprocedeert, die expresselijcken tot betaelinge van de extraordinaris troepen zijn ingewillight. Versochten dat daerinne moght werden voorsien ende die van 't Noorderquartier aengeschreeven de penningen uyt de negotiatie procederende herwaertaen in handen van de ontfanger Mirop over te senden, om volgens de resolutie geïmploieert te mogen worden.

Dan de steeden van 't Noorderquartier allegerende dat dit apparentelijcken een abuys van Committeerde Raden alhier soude zijn ende dat anders uytte staet van de restanten uyt ons quartier verwacht soude blijken, is goedtgevonden 'tzelve antwoordt alvooren aff te wachten.

P. De heeren Gecommitteerde Raden hebben voorgedragen dat sij voor desen sijn aengemaent omme perfecte staet over te leveren van de restanten ende defecten van de comptoiren, 'twelcke sij tot noch toe niet hebben connen doen door de absentie van seecker commis off clercq op 't comptoir van Mirop. Clagen voorts dat de heeren Committeerde Raden van het Noorderquartier de penningen van negociatie gebruycken tot betalinge van soldaten in 't leeger, alwaer sij al twee maenden hebben betaelt, daermede haer comptoiren dan met penningen blijven voorsien ende de Gecommitteerde Raden alhier in ongelegentheyt werden gestelt, 'twelck niet behoort te geschieden.

Is goedtgevonden aff te wachten de staet van de Noorderquartier om dan naerder te letten wat daerop sal dienen gedaen te worden.

Dinsdag 14 oktober 1636 nanoen

288. M. Den grave van Hanauw versoeckende subsidie van 50.000 rijcxdaelders om de stadt Hanauw van vivres, munitie ende andere behoefften tegens een belegh offte blockeringe te mogen voorsien, tenmintsten dat als in de zaecke van de landgraeff van Hessen daervooren credijt soude mogen werden verstreckt, worde ter occasie van deesen verhaelt dat ter Generaliteyt de resolutie in faveur van de landgraeff van Hessen genoomen, was verandert ende in plaetse van credijt verstrecken goedtgevonden was dat uytte contributiën Gulick ende Cleeffse landen affgeparst, die tot betaelinge van de fortificatiewerckers gedestineert waeren, de geconsenteerde 80.000 £ hem souden werden verstreckt.

Verscheyden leeden naemen dit zeer qualijcken, omdat deese fortificatiewerckers meest Hollandse personen zijn, die solange daernae gehongert hebben ende bij voortgangh van deese resolutie de vergaderinge weeder teffens opten hals sullen comen, sodat eyntelijcken geresolveert is dat dit versoeck zal worden opgehouden totdat bij ons gedeputeerden ter Generaliteyt reeckenschap zal zijn gegeeven waerom van de genomen resolutie aldaer affgeweecken is.

P. De heer raetpensionaris Cats heeft de vergaderinge voorgedragen dat hem van wegen mijnvrou de princesse ende oock van Sijn Genade de lantgraeff van Hanau opnieus is gerecommandeert dat Sijn Genade doch mach worden gesubsidieert, ende gevraecht sijn[de] wat eygentlijcken Sijn Genade intentie was, versochte credijt tot 50.000 rijcxdaelders voor hem te willen verstrecken op gelijcke voet als voor de lantgraeff van Hessen geconsenteert is.

Daerop gedelibereert sijnde hebben de leeden alle eenpaerlijcken verclaert soo ter saeke van staet als van relig[i]e wel genegen te sijn Sijn Genade te helpen, maer geconsidereert d'schaersheyt van de finantie 'tselve moeten excuseeren, te meer omdat voor de lantgraeff van Hessen mede maer credijt soude verstreckt worden, daer men nu verstaet dat hij betaelt is uyt de contributiën van de landen van Gulick ende Cleeff, daerop goedtgevonden is dat de gedeputeerden van de Generaliteyt rekenschap sullen geven.

289. M. Daernae geresumeert zijnde het 4e point van 't zoutgelt ende geghoede tot 1.000 £ meede onder de capitalisten te brenghen tot beneficie van 'tzelve middel, de verhooginge de leeden nyet smaeckelijck vindende, van gelijcken het 5e point om het zoudt aen den Staet te brenghen volgens 't concept, bleeven de leeden bij haer voorghaende difficulteyten, 't een en 't ander nyet geraeden noch practicabel vindende, ende sonderlinge meede nyet het brengen van 't zoudt aen den Staet; dat deese landen die de commercie mettet zoudt drijven ende nyet alleen haelen met scheepen van allen canten, maer oock sieden ende weer met groote quantiteyten vercoopen ende versenden nae alle gewesten van de werelt, 'twelck sodanigen reglement nyet lijden can, waeromme oock geen resolutie op is genoomen.

P. Sijnde bij resomptie in deliberatie geleyt het 4e poinct van de beschrijvinge omme de capitaellisten in 't sout te vermeerderen, daerop de leeden sijnde divers, eenige consenterende soo 't leyt, andere 'tselve excuserende, ende in plaetse vandien consenterende dat den impost generalijcken oock over de capitaellisten sal mogen werden verhoocht, in voegen dat 'tselve bij resomptie is opgehouden. Gelijck mede het XVIe poinct van de beschrijvinge omme 't sout te brengen aen den Staet, gelijck elders met groot voordeel wort gedaen volgens 't concept overgesonden onder N.o V, veele leden verstaende dit alhier niet practicabel te wesen ende daeromme geëxcuseert is.

290. M. Noch zijn voorgeweest eenige particuliere zaecken van cleynen gewichte, daerinne nae geleegentheyt gedisponeert is.

291. P. Is gelesen een advijs van de 8e dito uyt Bruysel dat de Franchoysen starck te velde comen 42.000 te voet ende 12.000 te paerde, daervoor broot binnen Parijs gebacken tot haer onderhout; schijnen door te willen dringen tot in Henegouwen; dat de cardinael in Piecardiën swack van volck is ende duck de Feria van een regement ontbloot, voort discourerende na sijn opinie van de gelegentheyt der sake, dattet aldaer wel vreempt ende tot groote veranderinge mochte toevallen.

292. P. Ende aengaende de troupen van de baron van Charnacé, dat die niet en hebben te clagen, gemerckt d'selve soo wel als andere die gerepertieert sijn werden betaelt, is verstaen dat men sal blijven bij voorige ordre ende dese troupen buyten repertitie latende beneffens alle andere extraordinaris troupen, sullen betalen.

293. P. Op 't versoeck van Huyge Haring, notaris in Den Hage, omme voldoeninge van 6.357 gulden hem, soo hij seyt, competerende volgens 't accoort van de heeren Gecommitteerde Raden ter saecke van de goederen bij hem opgedaen, daervan de eygenaers buyten dese provincie sijn woonende etc., mits die in de 100e, 500e ende 200e penning niet getaxeert en sijn.

Gehoort wesende 't advijs van de heeren Gecommitteerde Raden dat veel inpertinentie in de voorss. requeste staen, ende sulcx hem behoort te contenteeren met ¼ van 'tgene ontfangen is, sonder dat hij sich weder sal hebben te moeyen, tenware Gecommitteerde Raden ander goedt mogten vinden. De leeden hebben haer geconformeert mettet advijs van de heeren Gecommitteerde Raden als op goede redenen sijnde gefondeert.

294. P. De ingelanden van Meester Claeslandt anno 1625 ingebroocken ende daernae met excessive costen weder bedijckt, daerdoor onmachtich haer achterstal in de 200e, 500e ende 1.000e penning als oock sittende onder contributie van Breda, versoecken gratie.

Is goedtgevonden hierop te hooren 't advijs van de heeren Gecommitteerde Raden om, 'tselve gehoort sijnde, daerop te disponeeren.

295. P. De ingelanden van de Cruyspolder versoecken mede ten aensien [van] den inbraeck annex Ooltgesplaet anno 1625 ende groote costen bij haer gedaen, 24 jaren vrijdom van de gesayde gemeeten ende verpondinge. Hierop mede te hooren 't advijs van de heeren Gecommitteerde Raden ende dan te disponeeren.

296. P. Bij resomptie op 't versoeck van m.r David de Pré, econimus off schafmeester van de beurssalen in 't Collegie tot Leyden, omme in plaetse van 6 sts. 9 penningen daechs voor yeder student te mogen hebben 10 sts. 15 penningen, gelijck die van het Franse Collegie geven, sulcx hier noch breeder is verhaelt.

De leeden al wederom sijnde diversiteyt van opinie, eenige off de curateuren van de Universiteyt willende authoriseeren hierinne te disponeeren, off ten minsten toestaen als voor desen op 8 sts., andere 'tselve als een jaerlijck tractement excuserende, ende noch anderen mogende wel lijden dat in de naeste beschrijvinge wort gebracht, is gebleven sonder conclusie.