Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 2 oktober 1636

ZITTING A

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 17 september tot 16 oktober 1636.

Donderdag 2 oktober 1636 voor- en nanoen

159. M. Zijn geleesen drye attestatiën op 't versoeck van de Staten-Generael bij de heren van Amsterdam beleyt van verscheyden schipperen lest uyt Portugael ende Spagnen overgecomen, die de vloote van Dorp ontrent drye à vier mijlen van Oosteynde op den lesten augusti tusschen 9 ende 10 uyren voornoen gerencontreert hebben, die verclaerden so den admirael zelff als andere uytte vloote verprayt te hebben, die haer vraeghden waer de Spaense vloote was off die oock binnen Duynkercke was gearriveert ende hoe sterck die moght zijn, daerop zij voor antwoordt hadden gegheeven 'tzelve nyet te weeten, maer so se nyet binnen waeren, dat se buyten twijffel alle daeghen incomen souden als weesende al voor haer t' zeyl geghaen, ende dat hij, admirael, met haer 26en wel soude connen destrueren; dat deese vloote van Dorp, alssoo 't een westelijcken windt ende goedt tije was, desselven daeghs 's avonts noch voor Duynkercken soude hebben connen weesen, doch dat sij voortseylende gehoort hebben datten admirael een schot geschooten heefft ende de witte vlagge affter aff laeten waeyen, waerop datelijcken alle de andere de marseylen hebben laeten loopen ende haere focken off opgeghijt off opte mars hebben laeten daelen ende haer boots uytsettende nae den admirael toe, drijvende alsoo voort solange als zij die beooghen conden, sonder haer debvoir te doen om voor Duynkercken te comen. Ende was, so sij verstonden, den viant daeghs daeraen tegens den avondt binnen Duynkercken gearriveert.

Is meede geleesen de missive van de admirael Dorp van de 27en september, van inhoude dat hij weder nae de cust gingh; dat al de scheepen van zijn vlote vuyl ende eenighe so leck waeren, dat noch seylen noch drijven conden, pompende 8.000 steecken in een etmael; dat zij oock meest t'eynde victualie waeren ende t'eynde de maent october alle uytter zee souden moeten opcomen om te revictualiëren.

Hierop gedelibereert worde verstaen dat deese stucken wel bewaert souden werden mettetgunt dat noch meer bij de leeden toucherende deese zaecke ende de quaede woorden ende bejeegeninge van de admirael aen de directeurs op zijn vertreck gegheeven, daerbij zal connen werden gebracht, bij gelegentheyt denzelven daerop gehoort ende alsdan geresolveert ende inne gedaen te worden dat men zal vinden te behooren; dat meede dezelve directeurs belanghende 't victaliëren naerder sullen werden gehoort, om alsdan den admirael daerop sodanige resolutie toe te senden als men noodigh achten zal.

P. De heeren gedeputeerden van Amsterdam hebben overgeleyt in handen van de heer Cats drie distincte cartificatiën van verscheyden schippers die verclaren dat se met een vloot van 19 scheepen comende van S.t Tubes den lesten augusti ontrent 9 à 10 off XI uyren op de hoochte van Oostende 4 à 5 mijlen in zee ontmoet sijn 21 oirlochschepen van 't lant, daerover geseyt wierde dat den admirael Dorp commandeerde, ende indien sij seylende gebleven waren, conden gemackelijcken mette suydweste wint noch dien avont voor Duynkercken gecomen hebben. Sommige van henluyden hebben den anderen verpreyt, vragende off se niet en wisten van de Spaensche vloot, onder anderen een van de admiraelsschip selffs. Hadden voor antwoort gegeven dat se meynden dat die al in was, off indien niet, dat se binnen een dach off 2 souden moeten comen, gemerckt d'selve al voor haer waren affgeseylt, ende dat d'halft van onse vloot machtich genoch was de Spaensche vloot te vernielen. Hebben voorts gesien dat de admirael Dorp een witte vlagge heeft laten weyen ende een schot geschoten met canon, daerop de scheepen haer marsseylen hebben laten loopen, eenige oock de fock op de mast gehaelt ende de scheepen alsoo laeten drijven sonder devoor te doen omme voort te geraken, voorts haer booten uytgeset ende daermede aen de admirael gevaren.

De heer Boreel verclaerde voorts bij monde daerbij bericht te sijn dat de Spaensche vloot 's anderen daechs 's avonts eerst ingecomen waren. Wierde bij anderen oock geseyt dat de directeurs van 't extraordinaris convoy haer, in Den Hage sijnde, oock bericht souden connen doen hoelange sij den admirael met sijn bijhebbende schepen hebben geprovideert ende hoe schandelijcken sijluyden van deselve sijn bejegent.

Is goedtgevonden dat de voorss. certificatiën ende andere die noch meerder souden mogen werden beleyt, daertoe de leden versocht sijn, wel sullen worden bewaert omme bij gelegentheyt daervan gedient ende gedaen te worden nae behooren; dat oock de directeurs in de vergaderinge sullen werden gehoort hoe sij de scheepen van de admirael hebben geprovideert ende hoe daerover bejegent sijn, alsmede hoe men de scheepen best bij 3 à 4 teffens souden doen incomen ende revictualieeren omme soo haest doenlijcken weder see te kiesen ende de scheepen die in zee sijn mede victualie toe te brengen.

160. M. Effter geresumeert zijnde off men de affectatie van de comptoiren voor de militie in de drye staten van oorloge vastgestelt zijnde om het gebreck van eenige comptoiren, de betaelinge van leeninge nyet en soude connen voor noch een maent continueren ende daertoe goedtvinden een negotiatie van noch een millioen, meenden de Edelen dat men de ordonnantie opte gereede comptoiren soude connen doen depescheren aen de capiteyns ende belanghende de onvermogende comptoiren dat dezelve uyt een nyeuwe negotiatie bij leeninge souden moghen werden geassisteert.

Die van Dordrecht, Delfft, Goude, Rotterdam verstonden dat men deese continuatie van leeninge ende daertoe de negotiatie van noch een millioen soude moghen toestaen.

Die van Amsterdam en 't heele Noorderquartier meenden dat men datelijcken de ordonnantie opte comptoiren behoorde te depescheren ende de resolutie practiseren om Zijn Ex.tie te beeter contentement te doen ende oock te genyeten de vordelen van de monsteringe, die alreede met goeden dienst is beghonnen ende nyet te vervallen in veel meerder confusiën als men oyt tevooren inne is geweest. Meenden datte comptoiren --- buyten ordre haer penningen ende tegens de intentie van de resolutie --- weesen gediverteert. Conden daeromme tot geen nyeu --- verstaen. Wilden de restanten alvooren geïnnet hebben, ende --- van alles soude werden verwittight. De stemmen alsso --- gevonden datte leeden haer wat naerder souden bedencken --- merghen dit stuck soude werden geresumeert.

P. Is vorders bij resomptie wederom in deliberatie geleyt, alsoo op gisteren goedtgevonden is Sijn Ex.cie te schrijven, dat men verstaet de affectatie treyn te doen nemen, maer wat aengaet omme de ordonnantiën die verschijnen sullen op de comptoiren te depescheren ende uyt te geven opdat de officieren haer betalinge promptelijcken mogen becomen 'tselve is uytgestelt tot nu toe, daerop Sijn Ex.cie mede antwoort versoeckt.

De leden sijnde driederley van opinie: 1. houdende de resolutie ende affectatie vast, sustinerende dat anders de leste dwalinge arger sal wesen als de 1e ; 2. resolutie wel voor vast, maer den inganck 6 weecken verschuyven, ondertusschen bij leninge betalen uyt de comptoiren alle weecken; 3. tot de leningen ende anders van nieus 8 à 1.000.000 £ negocieeren, als bij de heeren Gecommitteerde Raden versocht, daertoe de leeden sijn ongelast vermits defecten. Sal morgen werden geresumeert als important.

161. M. Het 15e point om eenen impost opte zuyckeren ende siroopen te vinden conden alle leeden verstaen dattet soude connen draeghen. Dan vermits de heeren van Amsterdam sustineerden datten peyl nyet practicabel was, ende daeromme opten voet als 't leyt daerinne nyet te connen toestaen, is geen conclusie in gevallen.

P. Het 15e poinct van de beschrijvinge omme den impost van de suyckeren ende siroopen met diergelijcke dilicate waren te consenteeren. Meest alle de leeden hebben geconsenteert, doch de heeren van Amsterdam allene wel mogende lijden dat de twee voorss. speciën in naerder besoigne werden geëxamineert off daervan yets getrocken soude connen werden, maer andere delicate waren excuseerende als niet practicabel.

162. M. Het 16e point om het zoudt aen den Staedt te brengen volgens 't concept tot meerder beneficie van 'tzelve middel, worde bij alle negotiërende steeden als nyet practicabel in deesen Staet ende schaedelijcken voor de commerciën geëxcuseert. Andere verstaende dat men 't concept deur eenige leeden eens naerder soude doen examineren, is 'tzelve goedgevonden, werdende daertoe gecommitteert vijff van de voorsittende leeden van 't Zuyder- ende drye van 't Noorderquartier.

P. Voorts omme een goedt important middel ten dienste van de lande te mogen uytbrengen het sout te brengen aen de Staet, gelijck elders met groot voordel wert gedaen, ende tot dien eynde te willen aennemen 't concept daerbij overgesonden onder n.o 1.

Verscheyden leeden dit als niet practicabel difficulterende, andere niet vreempt daervan sijnde, is goedtgevonden in besoigne naerder te examineeren, daertoe gecommitteert sijn 5 voorsittende steden van 't Suytquartier ende 3 voorsittende van 't Noordquartier.

163. M. Het 17e point om een impost te vinden opte papieren volgens 't concept daerbij overgesonden, meenden verscheyden leeden dat dit concept alvooren naerder geëxamineert ende beschaefft soude moeten werden, 'twelck alsso meede goedgevonden is.

P. Van gelijcken het 17e poinct omme een impost te vinden op alderleye soorten van papieren ende diergelijcke volgende het concept daerbij overgesonden onder n.o 2, eenige leeden hierop noch niet gereet sijnde, onder anderen de heeren aengemaent last te willen becomen ende is daer opgehouden in resomptie.

164. M. De gedeputeerden van de Visscherije van Massluys versochten haer con[voyers] gefurneert te worden sodanige somme van 19.000 £, als haer noch is [re]stende, tot betalinge van de oorloghscheepen haer bij 't landt vergunt volgens de genomen resolutie. Die van de Groote Visscherije versochten meede betalinge van den 23.000 £, reste van 't subsidie, tottet maecken van 6 fregatten in plaetse van 3 groote scheepen, haer bij resolutie toegestaen, ende noch een somme van 56.000 £ tottet uytrusten van drye andere landtsscheepen, haer als vanoudts geaccordeert ende bij resolutie in martio lestleeden genoomen. Verstaen dat sonder dispute aen haer souden werden betaelt.

Hierop gedelibereert zijnde conde een ijder wel oordelen datte resolutiën daer legghende, de betaelinge nyet en conde werden geweygert. Meenden daeromme dat deese geallegeerde sommen meede bij de heeren Committeerde Raeden uytte restanten van de negotiatiën ende 200e penning behoort te worden betaelt ende is in dier voeghen oock geconcludeert geworden.

P. De gedeputeerden van Delft proponerende dat de Cleyne Visscherie van Maessluys toegeseyt is geweest 4 convoyers, daervan haer maer drie sijn gevolcht, dat nu verscheyden visschers gereet leggen om zee te nemen, maer connen convoyer Pieter Broeck, capiteyn, bij gebreck van gelt niet meer crijgen, daerdoor yeder dach groot interest comen te lijden. Versoecken voldoeninge van de 19.000 £ als reste van haer belooffde subsidie. De heeren van Delft hebben voorts versocht oock voldoeninge van de subsidie voor de Groote Visscherie van de 6 fregatten, 3 oirlochscheepen.

Is verstaen dat de heeren Gecommitteerde Raden dese luyden contentement sullen doen uyt de consenten van de voorgaende negociatiën, alsmede uyt de restanten van de 200e penning ende andersints, 'twelcke Gecommitteerde Raden verclaren onmogelijcken te sijn.

165. P. Wijders hebben d'heeren van Den Briel overgeleyt een requeste van de bailliu aldaer, te kennen gevende ende doende blijcken bij seeckere attestatie, daer annex, de groote moetwil die de maetroosen van 's lants oirlogsschepen op Helvoetsluys ende plattelant daer rontsom bedrijven, ontnemende met gewelt de huysluyden haer aerd- ende boomgewassen, mitsgaeders gansen, eynden, hoenderen ende diergelijcke, brekende de daken ende glasen van de huysen met troupen van 80 starck. Overvallen de luyden in de huysen, slaen ende steecken d'selve dat al te grouwelijcken is te seggen, dreygen haer huysen aen brant te steken, soodat die van Helvoetsluys genootsaeckt sijn geweest seecker mestooff te landvaert staende aff te breecken ende op een ander plaets tot meerder verseeckerheyt te transporteeren, soodat hochnodich is daertegen ordre te stellen, versoeckende oversulcx, alsoo hij met sijn 4 dienaers niet machtich en is 'tselve te weren, met noch 6 dienaers, te weten 3 te paerde ende 3 te voet, mach werden versien, refererende hem vorders tot de naerder kennisse die de directeurs daervan sullen connen geven.

Is goedtgevonden dat de capiteyn off commandeur in Den Briel garnisoen houdende, sal werden aengeschreven omme de heer bailliu met sooveel soldaten te assisteeren als hij sal achten van node te hebben, omme de voorss. moedwillen ende overlasten te weeren.

166. P. Burgemeesteren ende regierders van Rotterdam te kennen gevende dat sij sijn geprivilegeert met 2 jaerlijcke leermarckten, versoecken dat de dagen vandien mogen werden verleyt, de 1e van ... op daechs voor Heemelvaersdach van rou leer, ende daechs daernae van bereyd leer; d'ander van de 8 november op den 25en derselver maent van rou leer ende 's anderendaechs van bereyd leer, off soo 't aldan sondach soude mogen wesen, dan daechs daernae.

Eenige leeden hebben versocht copie omme te communiceeren daer 't behoort off de genoemde dagen haer marcten oock prejudiciabel sijn, daerop sij haer in de naeste weeck sullen verclaren. D'andere hebben geconsenteert.