Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 17 oktober 1637

ZITTING E

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 15 september tot 17 oktober 1637

Zaterdag 17 oktober 1637 voornoen

178. Die van Amsterdam claeghende datte goederen van haer ingeseetenen uyt Engelant binnen Rotterdam gebracht om vorder vervoert te worden, aldaer bij den schout deur instigatie van den courtmaster werden gearresteert onder pretext van zeecker placcaet van ’t jaer 1632 ter Generaliteyt, tegens het goedvinden van deese vergaderinge gearresteert, dat effenwel in deesen nyet applicabel, willende de coopluyden deeser landen perssen om bij eede te verclaeren dat zij die goederen voor haer eygen provisie ende nyet voor Engelssen hier te lande hebbben doen coopen ende overvoeren, dat t’eenemael buyten reeden is ende telckens bij de leeden van de vergaderinge teghengesproocken, nyet draeghelijcken dan voor Engelssen zelve, die in Engelant wonen ende nyemant anders versochten daeromme; dat dit arrest bij de vergaderinge affgedaen ende de goederen moghten werden ontslaegen gelijck op gelijcke saecke in martio 1635 is goedtgevonden.

De heeren van Rotterdam verclaerende haer geen partije te stellen, is nae deliberatie verstaen dat gelijcke brieven als voor deesen aen den officier van Rotterdam sullen werden geschreeven, bij dewelcke denzelven zal worden gelast ’t arrest opte goederen van eenen Johan Victorijn gedaen, costeloos ende schadeloos aff te doen ende hem te wachten van in toecomenden dies meer te pleeghen off dat nae behooren daertegens zal werden voorsien.

179. Daernae bij den heeren van Amsterdam geproponeert zijnde datt voor ’t scheyden de directeurs van de custscheepen gelt most worden behandight off ten minsten zeeckerheyt gegeeven daermeede zij dezelve scheepen weeder van alles voor eenen tijdt souden connen voorsien ende eenige beesten doen slaghten om goedt vleys te hebben, sonder welcks geen apperentie is dat yemant ergens een handt toe uytsteecken zal, ende alle de scheepen aen landt blijven leggen ende alsso de zeevaert genochsaem geabandonneert, is nae deliberatie verstaen datte vorige directeurs deur de magistraten met eernst sullen versocht worden omme voor noch een corten tijdt te willen in haer dienst gecontinueert met vaste beloffte dat haer de nodighe penningen sullen worden verschafft.

180. D’zelve urgerende dat deur gedeputeerden op gisteren gestelt Zijn Hoogheyt moght werden vermaent dat Jan Eversz. in Zelant over het nyeuwe gros commandeur moght werden gemaeckt, terwijl bij Zijn Hoogheyt opte electie van een lieutenant-admirael werdt geresolveert, is ’tzelve nae deliberatie bij alle leeden goedtgevonden, voornaemelijcken so Sijn Hoogheyt eenigen tijdt van beraedt belangende ’t stellen van een lieutenant-admirael noch soude willen neemen.

181. Van gelijcke dat de heeren Staten van Zelant verwittight moghen werden van ’t scheyden en weeder bijeencomen van deese vergaderinge, opdat belanghende ’t stuck van ’t last- ende veylgelt ende de te vergheeven ampten in den Hoogen Raede geen vergeeffse besendinge herwaertaen in doen, is ’tzelve meede goedtgevonden ende den secretaris daertoe gelast.

182. Alsmeede dat vanweegen de vergaderinge volgens de resolutie ingestelt ende affgesonden sullen worden de brieven aen de bailliu ende schout van Texssel ende Vlielandt met last om de pachters ende cherchers van de convoien aldaer opte stromen van Hollandt impiëterende, bij de cop te vatten ende dezelve tegens te procederen als nae behooren; hetwelck meede eenparich goedtgevonden ende den secretaris last toe gegeeven is.

183. Die van Rotterdam urgeerden meede datte matroosen van Dorp de belooffde betaelinge magh worden gedaen, opdat haeren directeur Maerten Herpertsz. de injurie ende ’t gewelt van ’tzelve volck van zijn lijff ende goederen magh worden affgeweert ende in zijn plaetse andere gecommitteert, alsso nyet beweeght can worden hem weeder in sodanigen periculeusen functie te begheeven, is verstaen datt totte penningen ordre zal worden gestelt ende dat Sijn Hoogheyt zal worden versocht 2 à 3 compagniën binnen Rotterdam te schicken, opdat de belhaemels mogen werden gestrafft ende geapprehendeert.

184. Van gelijcken dat aen ’t volck van de capiteyn Diemen die den ontfanger in zijn huys zijn ingevallen ende ’tzelve dreygen te ruïneren satisfactie magh worden gedaen van sodanige somme van 10.000 £ als sij meede opten ontfanger geassigneert zijn, daertoe dezelve mits de affectatie ende cort van de militie geen overige penningen hebbende, is verstaen de heeren Committeerde Raden te authoriseren om hiertoe de handt te bieden ende uytte eerste penningen dezelve contentement te doen.

185. Van gelijcken dat aen de schuldenaers ende crediteuren aen de Admiraliteyten over ’t leeveren van scheepen ende andere behoefften, verdiende gagen ende anders contentement magh worden gedaen opten voet als in reguarde van de solliciteurs bij de andere leeden goedgevonden is, is verstaen dat alvooren staet van de schulden sal worden gemaeckt ende overgeleevert ende dan op gelet.

186. Van gelijcken dat haer Admiraliteyten die noch 500.000 £ opte quote van Hollandt in de subsidiën ten affteren zijn een reedelijcke somme op reekeninge magh worden gefurneert ten eynde zij beneffens andere leeden convoy voor haer scheepen mogen krijghen, daer sij alsnu eenige maenden nae gewacht hebben, sonder voor haer paerdescheepen nyettegenstaende meenichfuldige instantiën eenige te hebben connen becomen, versoecken dattet zelve in behoorlijcke achtinge magh worden genomen off vinden haer gelast geen middelen meer toe te staen. Is goedtgevonden dit uyt te stellen totte naeste vergaderinge om alsdan nae behooren inne voorsien te worden.

187. Den pensionaris Catz proponeerde meede datte directeurs van de Mase bij hem geweest hadden, hem overleeverende een lijste van de belhaemels die de leste commotie opte betaelinge binnen Rotterdam hebben gemaeckt ende versoeckende dat daertegens exemplariter moght werden voorsien, haer hierentusschen excuserende van de commissie sonder daerinne te connen continueren, maer recommandeerden meede dat gelt moght werden verschafft tot betaelinge van de 15 stuyvers die ijder matroos opte scheepen in Goerede daeghelijcx tegens ouder gewoonte is beloofft bij den heeren commissarisen, opdat dezelve affgedanckt ende de zaecke weeder moght worden gebracht opte gewoonlijcke ordre ende voet.

Is goedtgevonden dewijl de heeren van Rotterdam haer becommert vinden eenige apprehensie van belhaemels, veelmeer straffe te doen sonder de stercke handt in haer stadt te hebben, dat daerom Zijn Hoogheyt sal werden versocht eenige compagniën daerbinnen te schicken. Werdende ’t vorder versoeck de heeren Committeerde Raden ten besten gerecommandeert.

188. Ter occasie van deesen meede in deliberatie geleyt zijnde het 20e point spreeckende van de continuatie offte discontinuatie van de directeurs opte custscheepen, waeren de leeden daerop eens dat men dezelve gelt behoorde te verschaffen ende dan te versoecken voor nogh een corten tijdt te willen continueren. Dan belanghende de ordre zelff off men weder voor een jaer dezelve behoorde inne te ghaen off te veranderen, waeren de leeden [niet eens], off tenmintsten meenden datte scheepen vuyl sijnde opte gewoone plaetsen ende collegen behooren thuys te comen om gevictalieert ende schoongemaeckt te worden; sodat goedtgevonden de deliberatie op deesen uyt te stellen totte naeste vergaderinge als Zijn Hoogheyt zal weesen thuysgecomen, om met hem daerover naerder te spreecken.

189. Ende alsso op gisteren tottet inschrijven van last opte geëyschte negotiatie van 300.000 £ de novo resolutie genomen is daermeede de heeren Committeerde Raden geen contentement connen neemen, maer daerinne zeecker moeten ghaen ende daeromme versoecken datte leeden tenmintsten op ’t behaegen in willen toestaen, off anderssints andere gelijcke somme haer aenwijsen, worde bij veele leeden om de noots wille op ’t behaegen daerinne geconsenteert, doch andere haer verclaerende om de contrarie last haer so verre nyet te connen elargeren, is goedtgevonden dat alle dezelve leeden van nu aff binnen 8 daeghen haer naerder last sullen inschrijven off dat haer stilswijgen gehouden zal werden voor consent; ende dat daerop datelijck de uytschrijvinge zal werden gedaen.

190. Is effter geleesen de geëxtendeerde resolutie in de zaecke van’t verlaeten van de admirael Dorp ende ’t voorslagh van andere personen om daeruyt eene anderen geëligeert te worden, mettetgunt daeraen dependeert, ende is nae deliberatie daermeede geconformeert ende verstaen datte gedeputeerden denzelven voorslagh beneffens andere saeken vooren gementionneert Zijn Hoogheyt sullen voordraeghen teneynde mette eerste gelegentheyt eenen nyeuwen lieutenant-admirael ende vice-admirael daeruyt magh werden geëligeert, werdende bij de gedeputeerden van ’t Zuyderquartier voornaemelijck gerecommandeert tot lieutenant-admirael Maerten Herpertsz. ende tot vice-admirael Witte Wittertsz., ende in plaetse van de heeren van Hoorn die vertrocken waeren, is om deese resolutie uyt te voeren gecommitteert de stadt van Enckhuysen, die ’tzelve hebben aengenomen.

191. Is meede geleesen den voorslagh van de resolutie so die geëxtendeert was nae de opinie van de meeste leeden op ’t 18e point van ’t weeren van de stouticheeden der catholijcken, mitsgaders opten requeste van de gedeputeerden van den synode van Zuydt- ende Noordhollandt noopende ’t versochte redres in houwelijcxe saecken ende tegens de grove sonden, daerinne de heeren Edelen nyet conden goedtvinden datte landdrosten ten plattenlande so breede authoriteyt soude werden gegheeven; andere leeden wilden daervan refereren, ’twelck meede eyntelijck goedgevonden is, werdende hierentussen de zaecke in bedencken gehouden.

192. De gesaementlijcke vrouwen van capiteyn Juynbol tot Rotterdam 27 maenden ten affteren zijnde ende veele van derzelver vrouwen in de craem sullende vallen, van dewelcke oock de huyshuuren gedisputeert worden, sulcx dat van coude ende honger geschapen zijn te verghaen ten waere met barmhertige ooghen moghten werden aengesien ende versoeckende daeromme dat uyt compassie tenmintsten 4 Ã 5 maenden haer souden moghen werden gepresteert. Is goedtgevonden deese zaecke ten besten aen de heeren Committeerde Raden te recommanderen omme uytte eerst incomende penningen daerinne eenige voorsieninge te doen.

193. Het 17e point om te consenteren in de verpondinge voor ’t jaer 1637 ende daerop goedt te vinden de anticipatie van ’tzelve middel, worde bij de heeren van Leyden de oude verpondinge geconsenteert, doch het geredresseerde geëxcuseert tottet affdoen van de doleantiën; Amsterdam conde oock in ’t redres toestaen, mits datte huysen van de godtshuysen sowel als de landen exemptie souden genyeten; meest alle andere conden om den noots wille in ’t middel zelff consenteren, maer nyet in de anticipatie om de affectatie wille; sodat eyntelijck geconcludeert is dat op ’t gemoveerde van Amsterdam de resolutie zal worden naegesien ende dat vorders de difficulterende leeden werden versocht alle debvoiren bij haer principalen te willen aenwenden ten eynde so het consent als de anticipatie van ’t zelve middel magh werden gedraeghen.

194. De heere Joachimi versoeckende dat opte propositie van den agent Boswel doch eenige antwoorde moght werden gegheeven, opdat hij in Engelandt comende Zijn Ma.t tenmintsten eenigh contentement gheeven magh, weesende buyten alle fatsoen dat men nae so meenichfuldige instantiën van den agent Boswel so traegh in deese zaecke gebleeven is, effen alleens off ons aen de gunste van die croon nyet niet allen geleegen was, daer wij effenwel ’t meeste quaet van hebben te verwachten ende geen cleyn vordel als ten besten van deesen Staet geaffectionneert is.

Is nae deliberatie bij alle leeden goedtgevonden ende geresolveert dat in conformité van het leste concept ter Generaliteyt geapprobeert, antwoordt aen de voors. agent Boswel zal werden gegheeven als bij ’twelcke bestaende maer in effecte in verbis curialibus offte complimenten deese landen geen prejuditie met allen werdt gegheeven. Die van Amsterdam alleen singulier sijnde ende willende alvooren van de substantie van de tractaten wat naerder onderricht zijn, is verstaen dat haeren last metten eersten souden inschrijven. Ende is hiermeede de vergaderinge gedimitteert ende gescheyden.

Finis