Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 2 december 1637

ZITTING F

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 2 tot 22 december 1637

Woensdag 2 december 1637 voor- en nanoen

1. Is geleesen zeecker schrifftelijcke deductie bij den Raedt van State ingestelt behelsende de reedenen bij Haere Ed. op verleeden saterdagh mondelinge in de vergaderinge gedaen, waeromme de 50 compagniën van 125 coppen ende de vordere troepen uyttet Fransse subsidie betaelt nyet en connen werden affgedanckt, te weeten omdatte andere provintiën daertoe nyet connen verstaen ende dat één provintie alleen geen affdanckinghe doen can, om welcke reedenen voor deesen zelffs bij deese provintie Vrieslandt geparst is weer aen te neemen zeeckere acht compagniën bij haer gelicentieert; maer dat sulcx bij eenparicheyt geschieden moet, daer anders ongeloofflijcke inconveniënten ende misverstanden daeruyt souden ontstaen die de ruïne van den Staet nootwendigh souden moeten nae hun sleepen; datte lasten in ’t stuck van oorloge nyet altijdt tegens ’t incomen connen geëgualeert worden, maer dat aldaer de occasiën de wet setten ende dat in allen gevalle de zeeckerheyt van den Staet moet voor de menage ghaen; dat oock onse voorsaeten nyet anders hebben gegaen, maer nae de noot alles hebben bijgeset, selffs doen tijde alsser noch Oost- noch Westindische Compagnie in ’t landt was ende alle de middelen t’eenemael uytgeput, daer ter contrariën het landt jegenwoordigh bij Godt de Heere noch wel geseeghent is; dat wij onse zaecken op geen defensive connen laeten aencomen sonder den heelen Staet te abandonneren, maer dat men als viant in posture is, met maght hem moet stuyten ende als hij in ongeleegentheyt is, zelffs moet van hem tasten ende alsso den dienst van ’t landt behartighen, dat wij affdanckende geen goedt volck in noot weer connen krijghen, ende dat oock in sulcken cas de defensive wel costelijcker vallen als de offensive zelff; datte provintiën oock van ’t bewaeren van haere frontieren met behoorlijck guarnisoen moeten weesen verseeckert off dat men van haer totte gemeene lasten geen contributiën heefft te verwachten; dat oock deur naederen van de keyserse so in Eemderlant als Westphalen ende elders ende het wijcken van de Hessise ende het apparent accorderen van de Sweedse, de reedenen hoe langer hoe importanter werden om deese troepen aen te houden; dat ons den inval in de Veluwe stadigh behoort voor oogen te staen ende allomme doen opwaecken; datte resolutie van den 3en februarii nae den dienst van ’t landt moet werden geëlargeert ende geen 16.000 a 17.000 man teffens affgedanckt, daerdeur men onbequaem gemaeckt soude worden om een behoorlijck leeger in ’t velt te brenghen ende aen Zijn Ma.t van Vranckrijck woordt te houden, wiens haet mitsdien op ons halsen souden haelen ende aen denzelven occasie geeven om met Spagnen apart te handelen ende alsso in een eeuwigh oorloghe ons zelven doen vervallen; dat oock Spagnen ende den keyser onse slappicheyt siende met meerder force ons sullen op ’t lijff vallen ende geen hoope is van oyt tot eenige vreede te geraecken ende andere reedenen meer, waeromme zij oordelen dat best weesen soude dat in deesen met correspondentie werde geghaen; ende mette provintie in conferentie getreeden hoe deese zaecke best zal connen werden gevonden met contentement van de gemeene provintiën ende met advijs van Zijn Hoogheyt ende dat daervan rapport gedaen zijnde alsdan op alles naerder resolutie soude mogen werden genomen.

Hierop gedelibereert zijnde, versochten de heeren Edelen copye van deese deductie om de reedenen naerder te examineren ende dat hierentussen de vorige leeden uytte vergaderinge gecommitteert om te delibereren in wat voeghen den heelen Staet in verzeeckertheyt te houden onder anderen oock op deese zaecke sullen letten ende dienen van hun advijs wat middelen souden connen worden gevonden om de lasten tot verseekertheyt van de staet noodigh te draeghen. Die van Haerlem seyden dat deese deductie van den Raedt van State dezelve reedenen begrijpt die verleeden jaer bij haer zijn geallegeert; dat doenmaels daerop volcomentlijcken is gelet ende den 3en february lestleeden daerop gevolght een resolutie dat de 50 compagniën noch voor 6 maenden souden werden aengehouden ende nae die tijdt verlaeten ende datte resterende troepen van den Staet affgeweesen ende uyttet Fransche subsidie souden werden aengehouden so lange dat duurt; dat die resolutie alsnu behoort plaetse te ghrijpen, te meer dewijl het landt mettet stadigh negotiëren noch veel meer verafftert is ende van veel arger conditie, sonder dat eenigh ghelt aengeweesen wort offte oock langer uytte gemeente te becomen is, jae in ’t mintste geen hoope tottet becomen van sodanighen grooten cort van 7 à 8 millioenen als boven de 3 staten van oorloghe totte vordere lasten van nooden is ende nyet leedigh gestaen can worden; dat zij nyet en connen verstaen dat hierover eenighe communicatie mette andere provintiën van nooden is off dat de reedenen van deesen Staet tot haer preuve sullen werden gestelt, maer verclaerden gelast te zijn op geen pointen van middelen te adviseren so langhe deese 50 compagnieën nyet en souden weesen affgedanckt.

Die van Amsterdam verclaerden dezelve last te hebben ende de 50 compagnieën nae de expiratie van de 6 maenden voor gecasseert te houden, de communicatiën metten provintiën ondienstich te oordelen ende prejudiciabel voor de gerechticheyt van deese provintie; conden meede op geen andere pointen van middelen adviseren voor solange deese affschaffinge nyet vastgestelt zoude zijn; meenen dat wel betaelende de reste geen volck minder sullen hebben, schoon deese affgedanckt werden. Alckmaer, Edam, Monnickedam ende wij verclaerden meede gelast te zijn bij de resolutie van den 3en february te persisteren ende opte cassatie te insisteren. Die van Leyden, Rotterdam, Schiedam ende eenige andere conden verstaen tot een naerder conferentie mette provintiën. Andere ende ’t meerendeel conformeerden haer mette Edelen, sodat in dier voegen eyntelijck meede geconcludeert is geworden; te weeten datte leeden die ’t begheeren copye van de deductie sal volghen ende dat hierentussen bij vorige deputeerden zal werden gebesogneert watte doen totte meeste verzeeckertheyt van ’t landt ende waer te vinden de middelen daertoe van noode. Doch die van Haerlem ende Amsterdam daertegens veele contestatiën maeckende ende Catz daerentegens verclaerende nyet anders te connen concluderen, oock bij Zijn Hoogheyt versocht te zijn dat met circumspectie in deesen ende nyet precipitantelijck moght werden geghaen, de heeren Staten verseeckerende so deese 16.000 man verlaeten werden dat boven 25 compagnieën tot een leeger nyet overschieten boven de besettinge ende dat buyten alle twijffel 3 à 4 van de importantste frontieren in een jaer quijt sullen sijn so dit voorneemen werdt gevolght, dat daerom de vergaderinge op alles wel verdaght wilde zijn; is nae verscheyden haperingen bij deese conclusie gebleeven.

2. Is daernae geleesen zeeckeren voorslagh optte nyeuwe intentie bij dewelcke den inventeur verclaerde ’t ghemeene landt 40 tonnen gout jaerlijcx te connen doen proffiteren met contentement van de heele ghemeente, welck middel oock strecken soude totte weeringe van allerhande vagabonden en beedelaers ende meede tot voorcominge van alle crijtende sonden daerover bij de predicanten lange is geclaecht; versoeckende commissarisen voor dewelcke hij van alles naerder openinge soude mogen doen, mits toesegginge hebbende van zeeckere recompense, beloovende oock daernae openinge te doen van noch een ander middel dat dryemael soveel proffitabel weesen soude. Hierop gedelibereert zijnde verstonden de leeden dat maer een ijdel voorgheeven was. Effenwel wierde goedgevonden den pensionaris Catz te authoriseren om den suppliant eens naerder te spreecken en te verstaen wat van de zaecke is ende daervan rapport te doen.

3. Noch zijn geleesen verscheyden requesten ende particuliere zaecken daerinne nae geleegentheyt gedisponeert is, nyet waerdigh omme notitie van gehouden te worden.