Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 5 december 1637

ZITTING F

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 2 tot 22 december 1637

Vrijdag 4 december voor- en nanoen en Zaterdag 5 december 1637 voornoen

9. De heeren van Dordrecht, Haerlem ende Goude ghaven te kennen dat ter occasie van ’t vernyeuwen van zeecker sluysjen ende ’t leggen van een verlaet bij den schout ende ambachtsbewaerders van Arlanderveen versocht, zeecker proces tusschen haer ende den bailliu mitsgaders dijckgraeff ende hooghe heemraeden van Rijnlandt ontstaen was voor den Provintialen Raede, daermee partijen vooreerst obediërende, daernae van den Hoogen Rade mandament van complaincte hadden geobtineert sonder dat haer alvoren copye van de requeste volgens de resolutie van ’t jaer van 1591 was toegesonden ende oversulcx tegens de resolutie ende tot prejuditie van de gerechticheeden van de steeden; versoeckende daeromme bij dezelve resolutie gemaincteneert te worden ende datter proceduren van den Hoogen Rade verclaert moghten werden nul ende van onwaerden ende ’tzelve vanweegen de vergaderinge haer aengeschreeven. De heeren Edelen haer hiertegens opposerende ende sustinerende datt deese resolutie nyet en conde strecken tot nadeel van geprivilegeerde collegen, zijn daerover verscheyden contestatiën ende disputen gevallen ende is de conclusie in de hae[st] blijven steecken.

10. Sijn binnengestaen de gedeputeerden van den synode van Zuydhollandt en de classe van der Goude ende hebben geclaeght over het deportement van den predicant Isacus Abbema inordentenlijcken bij den magistraet van der Goude ende buyten behoorlijcke reedenen gedaen, bij welcke proceduren sij oock in haer kerckelijck recht haer bij de resolutie van ’t jaer 1579, 1591 ende 1624 gegeeven, merckelijcken werden geprejudiceert ende oock onbequaem gemaeckt om te executeren de ordre van de stadt van der Goude bij gebeurten te bedienen, haer bij de synode gegeeven, tot grooten ondienst van de gemeente van der Gouw; versochten daeromme gemaincteneert te worden bij ’t recht haer bij de gemelte resolutiën gegheeven ende datten predicant Abbema bij provisie soude mogen werden gerestabilieert ende in zijn dienst gecontinueert ter tijden ende wijlen toe bij naerder ondersoeck van zaecken bij den synode anders soude moghen weesen verstaen.

Den predicant Abbema meede binnenstaende heeft van gelijcken zijn clachten over de magistraten van der Goude gedaen ende verhaelt hoe dat hij indicta causa ende ongehoort sonder sulcx verdient te hebben van zijn dienst was gemoveert, presenterende hem ter purge voor den geestelijcken offte wereltlijcken rechter ende dat hij bij provisie in zijn dienst moght werden gerestabilieert, leeverende over haere schrifftelijcke versoecken tenzelven eynde gedaan, waeruyt bij den heeren van der Goude copye versocht weesende om ’tzelve met haer principalen te communiceren ende dat hierentussen de zaecke moght werden gelaeten in state so die is.

Is nae deliberatie dezelve heeren deese copye toegestaen mits dat zij binnen acht daegen daerop mondelinge offte schrifftelijcken sullen moeten antwoorden.

11. De heeren Committeerde Raden binnenstaende deduceerden in ’t lange ende breede de swaricheeden daer ’t gemeene landt in steeckt vermits de oude grove ende ongeloofflijcke schulden die so hoogh geclommen zijn dat zij noch geaffecteerde noch ongeaffecteerde soldaeten langer connen betaelen, die beyde even hoogh krijten ende dreygen datter noch voor de lasten te lande voor de leegerwaegens, leegerschippers, militaire tractamenten ende diergelijcke ontallijcke meer, noch voor de lasten te water voor de Admiraliteyten, directeurs ende andere diergelijcke yet ten besten is ende noch veel min yet te verwachten voor de groote schulden daerinne het landt vervallen is; sodatte zaecken als desperaet ende in extremiteyten staen ende dat daerenboven eerstdaeghs de vordere militie offte de renten op ’t comptoir van Mirop onbetaelt zullen moeten werden gelaeten, waeruyt nyet anders als irreparabile ongevallen zijn te verwachten, die nyet anders als met prompt furnissement van ghelt connen voorgecomen werden; versoeckende daerom de leeden deese zaecke nae haer gewichte te willen apprehenderen ende dat haer ghelt magh werden verschafft eer het te laet ende geconclameert is.

Hierop gedelibereert zijnde verclaerden verscheyden leeden dattet nyet vreemt was als men eens so veel lasten wilden aenhouden als men betaelen can, dat men in sulcke extremiteyten vervalt die al eenige jaeren voorheenen genochsaem gepropheteert zijn ende om effenwel de verhaelde ende gevreesde swaricheeden eenighsints tegemoet te ghaen, ordelden nodigh te zijn dat men aen d’eene candt de lasten menageerde ende verminderde ende aen d’ander candt nyeuwe middelen inwillighde soo veele mogelijcken is ende voorts alle oude restanten innede om daeruyt de meeste claegers eenigh contentement te doen. Dan verscheyden leeden nae huys ghaende is verstaen dat alle de leeden haer tegens de naeste weecke naerder sullen doen lasten op de middelen om alsdan daerinne naerder resolutie te mogen neemen ende de heeren Committeerde Raden eenigh contentement te doen, in welcker voegen oock geconcludeert is geworden.

12. Gehoort het rapport van den heer Van der Mijle uytten naeme van de andere leeden totte naerder conferentie over den Poolschen thol gecommitteert ende geleesen weesende het schrifftelijck antwoordt bij dezelve ingestelt, ’tgunt men den ambassadeur van Polen alhier extraordinarie affgesonden zal moghen toevoeghen, is daermeede bij alle leeden geconformeert ende verstaen dewijl het invoeren van deesen thol expresselijck strijdt tegens de beloffte ende brieven van de coningh opte pacificatie tusschen hem ende Sweeden gemaeckt ende datte commerciën van de Oostzee daerdoor ten hooghsten souden werden geïnteresseert ende noch daerenboven oock verscheyden misverstanden tussen Polen ende Sweeden ende andere potentaten staen te verwachten, deurdien de Oostzee altijdt vrij is geweest ende bij nyemant oyt ex iure dominii yet op gepretendeert, dat daeromme Zijn Ma.t zal werden versocht de gemeene zaecke ten besten van dit voorneemen te willen desisteren; ende so de provintiën goedtvinden dat oock eenige besendinge van hier derwertaen nodigh is; dat daervan gerapporteert zijnde naerder op zal werden gedelibereert.

13. Cornelis Wijnsz. pachter van Rotterdam claeghende datte magistraten weygeren de backers den eedt aff te neemen dat zij nyet sullen sluyken volgens de ordonnantiën off toe te staen dat in derzelver huysen het meel werde gepeylt, strijdende tegens de ordonnantiën ende versoeckende dat daerinne naerder ordre moght werden gestelt opdat zij geen reedenen mogen hebben van doleren, verclaerden de heeren van Rotterdam hierbij daerinne weygerigh te zijn, omdat sulcx binnen de steeden van Dordrecht, Haerlem, Leyden ende Amsterdam nyet en werdt gepractiseert, ’tzelve met verscheyden attestatiën docerende, presenterende de ordonnantiën te voldoen als andere souden voorghaen.

Hierop gedelibereert zijnde verclaerden verscheyden leeden ’tzelve in den haren opentlijck gepractiseert te worden, andere seyden geen swaerigheden te maecken om ’tzelve meede te practiseren, sodat eyntelijck geresolveert ende bij de leeden aengenomen is te doceren ende arte in forma binnen 14 daegen uyt te brenghen datten eedt van de backers in den haren is gepasseert ende datte recherche offte peyl werdt toegestaen.

14. De gemeene solliciteurs van de compagnieën ruyteren ende knechten hemelshoogh claeghende over ’t groot ongelijck dat men haer aendoet, mits haer de resolutie nyet en werdt gepresteert ende dat zij over haer schulden hierentussen bij haer crediteuren werden geëxecuteert, versoeckende ootmoedighlijcken dat alsnoch de resolutie zijn voortgangh neemen moght om nyet t’eenemael voor heur goede diensten geruïneert te worden. Verclaerden de heeren van Rotterdam en wij ’tzelve te connen goedvinden, mits dat alvooren tot betaelinge van de Admiraliteyten haere schulden meede ordre van betaelinge moght weesen gestelt. Doch is nae deliberatie geconcludeert datte supplianten deese resolutie zal werden gepresteert ende dat op ’t betaelen van de schulden aen de Admiraliteyten meede eerstdaeghs prompte ordre zal werden gestelt.

15. Den capiteyn Roobol, commandeur op Oudt Lillo ende Blauwgaeren, 12 ordonnantiën becomen hebbende sonder eenige betaelinge ende versoeckende tenmintsten 3 ordonnantiën volgens de resolutie hem voldaen te werden, is goedgevonden effter de heeren Committeerde Raden te lasten om alsnoch sorge te draeghen dat uytte gereetste penningen moghe werden voldaen, also men verstaet dat deur de quaede betaelinge ’t heele fort pericule loopt.

16. Opte notificatie uytte Generaliteyt datte provintiën souden voorhebben op ’t aenhouden van de militie ende 50 compagnieën naerder te resolveren, is nae deliberatie verstaen datte gedeputeerden van deese provintie haer dienthalven nyet en sullen laeten engageren voor ende alleer daertoe becomen te hebben ordre ende naerder resolutie van deese vergaderinge hoe haer dienthalven te draeghen.

17. Den heer van Noordwijck notificeert dat volgens de resolutie van deese vergaderinge ter Generaliteyt brieven goedtgevonden zijn te schrijven aen die van Zelandt om geen particuliere wisselinge toe te staen ende teffens naerder bericht te doen wat in deesen magh zijn gepasseert.