Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 16 juli 1637

ZITTING D

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 8 juli tot 15 augustus 1637

Woensdag 15 juli voor- en nanoen en Donderdag 16 juli 1637 voornoen

39. Uytte Generaliteyt ingebraght zijnde datten prince Palatijn verleden vrijdagh overgecomen zijnde tegens elff uuren audiëntie ter Generaliteyt heefft versocht die hem toegestaen is, doch dewijl de vergaderinge swack is dat dienstigh geoordelt wordt dat uyt deese vergaderinge derwerts eenige moogen werden gecommitteert om de vergaderinge aensienlijcker te maecken, is ’tzelve mede goedgevonden ende zijn daertoe gecommitteert een van den heeren van Haerlem, Leyden, Amsterdam, Alckmaer ende Hoorn.

40. Zijn in ’t lange ende breede geleesen de stucken van ’t proces communicatoir opte questie tusschen de heer van Duyckenburch ende de classe van zijn landt ontstaen, belanghende het stellen van zeeckeren predicant binnen Lisse genaempt Petrus Lupenius, ende is uytte zelve bevonden datten persoon beyde partijen nyet onaengenaem was ende alleen dispute was van ’t gebruyck dat voor deesen in ’t beroepen van een predicant aldaer was geobserveert, daerinne partijen waeren in faicten contrarie de eene sus, de andere ter contrariën sustinerende doch alsso van alles weynich off geen bewijs was, is goedtgevonden te interloqueren dat partijen binnen een maent haer bewijs hierinne sullen hebben over te leeveren, daermeede sij hun sullen meenen te behelpen, ende dat hierentusschen de provisie van de versochte gage in bedencken wordt gehouden ende de bedieninge van dezelve plaetse hierentusschen gelaeten ter dispositie van de classe van Rijnlandt als voor deesen.

41. De heeren burgermeesteren van Nieupoort versoeckende dat de combinatie van de verpachtinge van haer bestiael met die van Schoonhoven magh werden affgeschafft ende het middel binnen haer stadt volgens haere gerechticheeden apart verpacht worden, verstaen dat ondienstich voor ‘t landt ende nergens anders als tot stijvinge van de sluyckerijen soude weesen, is daeromme affgeslaegen ende verstaen datte practijcquen van ’t verleeden jaer zal werden gevolght.

42. Daernae in deliberatie geleyt zijnde het 9e point van beschrijvinge spreeckende van ’t beneficiëren van de ordonnantie van ’t bestiael, met verscheyden articulen, te weeten dat voor 1. geen vleesch buyten de hallen soude mogen werden vercofft; 2. dat van alles den 7de penning soude werden gegeeven; 3. dat alle compositiën so binnen steeden als ten plattenlande sullen werden geweert; ten 4e dat naerder ordre dient gestelt op ’t incomen van ’t tonne vleesch ende allerhande droogh ende gesouten speck; 5. datte beenhackers geen beesten souden moghen stallen sonder die alvooren den pachter bekent te maecken; 6. dat geen beenhouwers zelffs pachters souden weesen.

Is bij de leeden hierop verscheyentlijcken geadviseert, die van Dordrecht ende ’t heele Noorderquartier verclaerende geen hallen te hebben, ende eenige dat zij dezelve om ondienst hadden afgeschafft, die van Amsterdam opte ordre van ’t incomende vleys ende speck alvooren voorslagh willende gedaen hebben ende ’t aengeeven van de beesten voor ’t stallen captieus vindende, alsmeede dattet ghilde van de vleeshouders geen pachters souden mogen sijn, meenende dat sulcx dienstigh voor ’t landt was, willende effenwel haerzelve gaerne subjecteren ’t goedvinden van de vergaderinge, dan dewijl geallegeert wierde dat belanghende de ordonnantie van ’t bestiael bij eenige leeden gebesogneert was ende op naernoen rapport van soude konnen werden gedaen, is goedtgevonden de deliberatie op deesen ten zelven fine noch op te houden.

43. Is meede goedtgevonden ter Generaliteyt voor te draeghen ende te urgeren dat den admirael Dorp aengeschreeven magh werden om metten aldereersten eenighe scheepen aff te senden nae London, om vandaer den ambassadeur Beveren in veylicheyt over te convoieren ten eynde van hem magh worden verstaen naerder bericht van de Engelsse zaecken, bij propositie van den ambassadeur vermelt.

44. Ewout van Bijlewerff, ontfanger van Rotterdam, is toegestaen om zijn voorgaende meriten ende eerlijcke comportementen in zijn comptoir dat weynigh off geen restanten is hebbende, toe te staen om ’tzelve zijn ampt bij resignatie in tijden ende wijlen te mogen consereren opten persoon van Johan van Berckel, meede vroetschap tot Rotterdam, alles in conformité van de eenparige resolutie van burgermeesteren ende vroetschappen tot Rotterdam in dit stuck genomen, sonder nochtans daerdeur te prejudiceren de resolutie tegens de resignatiën gearresteert.

45. Zijn bij de heren van Amsterdam in ’t lange ende breede gededuceert de proceduuren so bij den schout van Amsterdam alsmeede de heeren Staten-Generael gehouden opte gepretendeerde delicten van eenen Jonghbloet van der Vuurs ende Jan van Veen, geweesen admiraliteiten tot Amsterdam, ende hoe dat in conformité van den gerechticheeden van haer stadt ende van andere steeden van Hollandt den schout haerer steede de behoorlijcke calange gedaen zijnde met intentie om voorts te procedeeren de goede intentie van denzelven schout, bij de heeren Staten-Generael t’eenemael is getraverseert geweest ende so precipitant inne is gegaen dat noch bij de ordinaris gedeputeerden van deese provintie ter Generaliteyt, noch bij Committeerde Raeden, noch oock bij Zijn Hooght zelve de provintiën gedisponeert hebben connen worden om dezelve saecke eenige weynigh daegen totte compste van deese vergaderinge uyt te stellen, nyettegenstaende men haer belooffde ende daer vast voor stondt datte proceduren tot Amsterdam meede souden werden gesurcheert, maer ter contrariën datte zelve daerinne voortghaende met een opgetoogen zeyl nae ’t weygeren van ’t oversenden van de conformatiën bij den schout tot Amsterdam genomen, alleen op de stucken bij de delinquanten overgegeeven sonder aenclaeghte off forme van proceduren.

’t Advijs van zeeckere advocaten gehoort hebbende, bij declaratoir vonnisse hebben verclaert dat bij dese drye aengeclaeghde heeren geen crimen, delict noch malversatie was beghaen, veel min datte zelve daerover verstaen conden werden affterhaelt te zijn; dat hiertegens bij de gedeputeerden van Hollandt was geprotesteerd van violatie van jurisdictie ende van onheylen ende bij de provintiën gecontreprotesteert, dat wettelijcken, ordentlijcken ende conform de fundamentele wetten ende oude gebruycken van den lande inne was geprotesteert ende haer mitsdien geen onheylen conden gelast, geleyt offte geweeten werden. Ende alsso claer blijckt dat in desen bij de provintiën nulliter is geprodeert ende datte calange van sodanige delicten de schouten van de respective plaetsen toecompt, deurdien nae rechten de plaetse van ’t delict, het domicilium van den delinquant ende in twijffelachtige saecken de preventie van informatiën ende citatie jurisdictie sondeert; datt oock verscheyden exempelen ende pracktijcquen dit recht confirmeren, ende geen exempelen ter contrariën connen werden geallegeert die dit recht connen infringeren off disputabel maecken, versochten daeromme dat de proceduren van den officier tot Amsterdam geapprobeert ende sij vanweegen deese provintie in haer goedt recht gemainteneert, ende dat voorts ter Generaliteyt alles gedenunchieert moght werden, met gelijcke protestatie als voor deesen is gedaen.

Hierop gedelibereert zijnde meenden de heeren Edelen ende Dordrecht datte heeren van Amsterdam haer geproponeerde in geschriffte behooren te stellen om alsdan naerder geëxamineert te mogen werden. Alle de andere leeden oordelden dat crimen rem latus et falsi daerover deese luyden aengeclaeght wierden tot Amsterdam gemeene delicten waeren, ende dat nae rechten notoir is dat ter plaetse daer yemant sodanigh delinqueert dat zij daer justiciabel is, ten waere de Unie offte enige resolutie daervan yet eximeerde, daervan nyet en blijckt maer wel ter contrariën dat oock de gedeputeerden ter Generaliteyt geen jurisdictie en hebben, nochte oock eenige instructie hebben die haer sulcx geefft; dat oock Admiraliteyten geen rechters connen sijn, omdat par in parem geen gebiedt heefft, noch den Raedt van State omdat alleen tot speciale saecken gecommitteert zijn, ende sustineerden daeromme dat nyet alleen de proceduren van Amsterdam behooren te werden geapprobeert, maer dat oock vanweegen de vergaderinge eenige leeden behooren extraordinarie gecommitteert te werden om sulcx ter Generaliteyt te denunciëren ende aldaer te verclaeren dat men de heeren van Amsterdam in haer proceduuren verstaet te willen maincteneren sonder in de jurisdictie van de steeden eenige infractie te gedooghen, in welcker voegen eyntelijcken meede is geconcludeert geweest ende sijn hiertoe versocht een van de heeren van Haerlem, Leyden, Amsterdam, Rotterdam ende Alckmaer metten pensionaris Cats.

Donderdag 16 juli 1637 nanoen

46. De gedeputeerden de denunchiatie van ’t maincteneren van de proceduren van den schout tot Amsterdam ter Generaliteyt gedaen hebbende, rapporteren dat nae gedaene denunchiatie geen woorden met allen op gevallen zijn, maer dat datelijcken de leeden sijn gescheyden, doch dat in ’t affgaen eenige discoursen gevallen zijn van dat Hollandt selve dit sustineren qualijck te passe soude comen, als in tijden ende wijlen soude blijcken tegens fraudateurs van convoien, licenten ende andere gemeene landtsmiddelen; dat sij oock geerne wilden weeten off alle leeden ende steeden van ’t landt sodanigh recht aengemaetight werdt off nyet. Dat hij, pensionaris Cats, van dit gedenunchieerde zeecker schrifftelijcken acte versocht was in te stellen, ’twelck bij hem gedaen was ende overgeleevert soude werden ten waere de leeden yet tegen hadden, waerop gedelibereert zijnde, verclaerden alle de leeden het concept wel ingestelt te weesen ende is dienvolgens goedtgevonden ’tzelve ter Generaliteyt over te leveren sonder op eenige dreygementen te passen.

47. Is bij den heeren Committeerden, gebesogneert hebbende opte correctiën van de ordonnantie van ’t gemael ende bestiael in ’t lange ende breede rapport ghedaen, ende is nae deliberatie goedgevonden datte zelve heeren versocht worden alles bij geschriffte te stellen om met meerder fatsoen op gedelibereert te moghen werden.

48. D’zelve rapporterende van den voorslagh van Schoonhoven om de dorpen aen ‘t Sticht paelende in ’t gemael ende bestiael op een quote te stellen tot meerder beneficie van ’tzelve middel, ende oordelende dattet zelve soude weesen van consequentie ende een redemptie in ’t middel soude invoeren daer men geen compositie in toestaet ende daerom nyet geraeden souden weesen, thoonden ter contrariën de heeren van Schoonhoven de groote vruchten van deesen voorslagh ende de schaede ter contrariën, sodat goedgevonden is datte heeren van Schoonhoven haere consideratiën bij geschriffte souden stellen ende datte zelve bij de voorn. gedeputeerden naerder souden werden geëxamineert.

49. De heeren burghermeesteren van Texssel om verscheyden reedenen versoeckende surchéance van executie van haere verpondinge bij den ontfanger van Enckhuysen voorgenomen tottdatte doleantiën bij Zijn Ex.tie sullen weesen affgedaen, is goedgevonden hier opte hooren ’t advijs van de heeren Committeerde Raden van ’t Noorderquartier om naemaels opgelet te werden.

50. De gedeputeerden van de Admiraliteyt tot Amsterdam verscheyden pointen ter Generaliteyt voorgedraegen hebbende, daerop naerder ordre ende last werdt versocht, is goedtgevonden d’zelve te lasten om alles bij geschriffte te stellen ten eynde alsdan op gedelibereert magh werden.

51. De gedeputeerden van de Admiraliteyt van Rotterdam versoekende furnissement van een somme van 70.000 £, 30.000 £ voor de Cleyne ende 40.000 £ voor de Grote Visscherije volgens de resolutie verleeden vergaderinge genomen, is goedtgevonden alvoren op te verstaen ’t advijs van de Committeerde Raden wat van de zaecke is ende waer de penningen sullen connen werden gevonden.