Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 6 augustus 1637

ZITTING D

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 8 juli tot 15 augustus 1637

Donderdag 6 augustus 1637 voornoen

156. Is uytte Generaliteyt bij de extraordinaris gedeputeerden op gisteren gerapporteert datte 6 provintiën nyettegenstaende ’t contrarie advijs van deese provintie ende protesten daerop gevolght, goedgevonden hebben te concluderen datte verpachtinge van 1/4 van de convoien zijn voortgangh neemen zal den 24 augustii toecomende, ende dat tot dien eynde de billetten gedruckt ende allomme sullen werden geassigneert ende de respective Admiraliteyten daerop beschreeven, ende in omvraege gebracht wat in deesen vorder te doen, worde bij verre meerendeel van stemmen verstaen ende geresolveert datte resolutie van Hollandt mettet protest daertegens ingestelt schrifftelijcken aen den griffier Mus zal werden behandight om in ’t register aldaer aengeteykent te worden dat daer bij zal werden gepersisteert, ende dat voorts vanweegen de vergaderinge de steeden ende de Admiraliteyten van deese provintie sullen werden aengeschreeven geen affixie van billetten te gedooghen off beschreeven zijnde op te comen, ende dat meede geen verpachtinge elders in deese provintie zal werden toegestaen.

157. Het antwoordt opte zaecke ende versoeck van Boswel was om redenen bij haer gedeputeerden noch eenige daeghen opgehouden, totdat van de secrete saecke openinge zal zijn gedaen.

158. Is meede gerapporteert dat belanghende de resolutie alhier genomen op ’t stuck van de Levantischvaerders haer in Spaenssen dienst begheeven hebbende, al de zes provintiën meede van contrariën advijse zijn, sustinerende dattet faict de Unie raeckt ende dat in ’t criminel daertegens bij den Raedt van State behoort te werden geprocedeert, ende in ’t civijl actie gegeeven aen den beschadighde om ‘tzelve te vervolgen voor haeren competenten rechter, ende dat men voorts in toecomende het geconcipeerde placcaet souden mogen arresteren so als ’t leyt. Dan om de hevige contradictiën was noch geen conclusie ingevallen, sodat nae deliberatie effter geresolveert is bij de resolutie te persisteren ende den fiscael ende de respective schouten daervan te insinueren met last om te doen blijcken van haer debvoir ende diligentie ende dat voorts het placcaet in naerder deliberatie zal werden gebracht.

159. De difficulterende leeden effter gesommeert zijnde waer te vinden het cort van de comptoiren van de affectatie, is nae eenige haspelinge eyntelijcken geconcludeert dattetzelve cort bij negotiatie over de comptoiren zal worden gevonden, mits datte defectueuse comptoiren van ’t Noorderquartier meede nae behooren daeruyt sullen werden geholpen doch alleenlijcken voor den tijdt van twee maenden, op hoope dat interim naerder remedie zal connen werden gevonden.

160. Daernae in deliberatie geleyt zijnde het 15e point van de beschrijvinghe om den impost van den tabacqen te beneficiëren mits stellende een recognitie opte tabacqhuysen, tot tauxatie van commissarissen opte verpachtinge ende van de magistraten van de steeden, worde bij meest alle leeden maer een speculatie gehouden ende dat tusschen de tabacqhuysen in steeden ende ten plattenlande daerinne geen proportie soude connen werden gevonden, waeromme verstaen is ‘tzelve naerder deur eenige leeden te doen examineren, werdende hiertoe gecommitteert een van de heeren van Dordrecht, Delfft, Amsterdam, Rotterdam ende Hoorn.

161. Op het 16e point spreeckende van zeecker commissiegelt van politijcqen ampten bij ’t landt offte de magistraten vergeeven werdende, te consenteren om daeruyt te vinden de betalinge van ’t regement van Charnacé, conden de leeden nyet wel apparentie toe vinden ende is daerom uytgestelt tot beeter geleghentheyt.

162. Den ontfanger Van Alphen versoeckende interpretatie wanneer de resolutie tegens de makelardijen zijn ingangh verstaen werdt te sullen moeten neemen, ende off van de affgelosste ende weer gelichte capitalen nyet tenmintsten eens makelardije behoort te genyeten, mitsgaders wat vergoedinge voor haer moeyten behooren te genyeten, de makelardijen nu affgeschafft zijnde, is verstaen hierop eens te hooren ’t advijs van de Committeerde Raden.

163. David du Prez regent van ’t College tot Leyden, versoeckende op ijder bursael voortaen te mogen trecken daeghs 10 sts. 15 penningen als ’t Fransse Collegie, in plaetse van de 6 sts. 9 penningen voor deesen genooten, is ‘tzelve affgeslaegen ende verstaen dat voltrocken zal worden het besogne ingestelt op ’t verminderen van de bursalen.

Donderdag 6 augustus 1637 nanoen

164. Ter vergaderinge geproponeert zijn dat alhier in Den Haghe zeecker wijncooper heeft doen uytroepen om de stoop voor 14 sts. te vercoopen, ende off ‘tzelve can toegestaen worden, so nyet wat remedie tegens gestelt om sulcx voor te comen, meenden eenige dat men denzelve met tappertsimpost soude beswaeren ende geen vermiste wijnen passeren, dan de heeren van Amsterdam sustinerende dat dit een specie van een vrije kelder was, die de ordonnantie nyet alleen verbiet maer zelff oock bij haer bij expresse keure verboden is ende een ijder op zeeckere peynen gelast geen wijnen minder te moghen slijten als 24 sts. de stoop, hebben meest alle leeden daermeede geconformeert ende is dienvolgens verstaen dattenzelven wijncooper sulcx meede zal werden verbooden.

165. De vrouwen van de zeecapiteynen van de scheepen anno 1633 opte cust geweest ende op Hollandt gerepartieert zijnde ende noch 160.000 £ van haer tractamenten ende costgelden ten affteren zijnde, daeromme sij geëxecuteert werden, versochten haer de handt gebooden te mogen werden eer haer de uyterste schande om ’t landtswille werde aengedaen en hadden de leeden hiertoe goede genegentheyt maer geen ghelt weetende, sijn de heeren Committeerde Raeden versocht te willen advijseren offer eenige voorraedt is om deese luyden contentement te doen.

166. Het 17e point van de beschrijvinge om een 200e penning te consenteren effter geresumeert zijnde, thoonden verscheyden leeden dat sulcx soude moeten weesen, maer sustineerden datt van de voorgaende 200e penning alvoren gereeckent ende de restanten souden moeten werden gesuyvert; dat oock op een nyeuen de quoyeren sullen moeten werden gedresseert, ende voorts een placcaet beraempt tegens diegeene die haer off te laegh stellen off daer buyten houden, met last opte officiers om daertegens te procederen als nae behooren, sodat geen naerder conclusie in genomen heeft connen werden.

167. Het 18e point om de verpondinge te anticiperen meede in omvraege gebracht zijnde verclaerden de leeden dat sulcx onmogelijck was vermits dit middel voor de militie ende renten is geaffecteert, waeromme oock geen conclusie inne gevallen is.

168. Noch zijn geleesen eenige particuliere requesten daerinne nae gelegentheyt gedisponeert is.

Vrijdag 7 augustus voornoen

169. Sijn effter binnenstaen de heeren Committeerde Raden, seggen datte vergaderinge nyet scheyden kan sonder opte ondergeschreven poincten die geen uytstel connen lijden naerder ordre gestelt te hebben, te weten dat totte wagenvrachten van anno 1635 die om de restanten van ’t Noorderquartier ende eenige andere geen satisfactie heeft connen geschieden, gefurneert magh werden een somme van 750.000 £ voor 2 maenden; ten behoeve van de militie buyten de affectatie ende van ’t regement van Charnacé ende de zes compagnieën in plaetse van de bidets aenghenomen een somme van 200.000 £; voor betalinge van ammunitie van oorloge, cruyt, loot ende lonten ende andere behoefften tenmintsten 100.000 £; voor de affgedanckte scheepsvrachten die prompt betaelt moeten worden 240.000 £; voor de directeuren van de Mase ende Amsterdam 50.000 £; voor de fregatten van de Groote en de Kleyne Visscherije alreede geconsenteert 70.000 £; voor de oude matroosen t’Amsterdam anno 1633 al affgedanckt 16.000 £; voor de wisselen van de ambassadeurs Haga, Beveren, heer van Oosterwijck, Joachimi ende andere meer 100.000 £; voor de zeecapiteynen van Hollandt, van Amsterdam ende de Mase vandaen van ’t jaer 1633 160.000 £; voor de capiteynen opte binnenstromen tenmintsten 60.00 £; voor de militie anno 1632 voor Mastricht aengenomen 180.000 £, daer afgetrocken sijnde de 150.000 £. bij de provintie gediverteert; voor ’t ordinaris van Doublet 25.000, alles voor een corten tijdt ende omme de meeste noot voor de handt wat tegemoet te ghaen, bedraegende in ’t geheel 1.921.000 £, boven welcke lasten noch ontelbaere andere zijn die meede om hulpe roepen, als daer is het boodeloon, het stuck van de fortificatiën, van de secrete diensten, van turff ende kaersen, van de servitiegelden, alle pensioenen ende militaire tractamenten van commissarissen opte monsteringe, wachtmeesteren, maiors van de frontiers, bedraeghende het affterstallige tractament van Zijn Extie alleen 95.000 £. Buiten deesen meede gelaeten de subsidiën bij de Admiraliteyten geeyscht ende van tijdt te tijdt van nooden, oock voor de vordere leegerlasten ende voor ’t subsidie van Sweeden, voor de wagenvrachten van ’t jaer 1636 ende andere verscheyden meer, waertegens zij nyet en hebben te verwachten als eenige restanten van vorige negotiatiën van eenige comptoiren in Zuyd Hollandt ende noch 207.000 £ van ’t Noorderquartier, versochten daeromme so lyeff als de leeden is het welvaeren van ’t landt ende het goedt succes van Breda dat sij gelieven so ijverigh hiertoe ordre van betalinge te stellen, off datte zaecken anders sullen uytvallen als men wel verhoopt.

Hierop gedelibereert zijnde, wisten de leeden geen raedt tot sulcken grooten somme, eenige spreeckende van ’t inwilligen ende resumeren van loopende middelen, andere van een tijdt te stellen totte inninge van ’t haertsteedegelt, andere van ’t innen van de restanten, om de wegh tot een 200e penning te baenen, andere van een capitale leeninge om te slaen met halve interesten, andere van thuys te trecken ende naerder last te becomen, sodatte leeden fluctuerende geen conclusie inne genomen heeft connen worden.

170. Geleesen weesende de extensie van de resolutie ende van de protesten vanweegen deese provintie gedaen tegens ’t verpachten van 1/4 part van de convoien, verclaerde den heer Bruyninghs dat de 6 provintiën nyet alleen de verpachtinge bij resumptie hadden geconcludeert, maer oock de judicature van de schippers ende scheepen die haer in Spaenssen dienst begheeven hebben aen den Raedt van State hebben gedefereert, ende sulcx ‘tzelve college ende alle de provintiën aengeschreven, daervan de brieven datelijcken souden affghaen, ende hoewel eenige leeden totte verpachtinge van een jaer om gemoede willen noch conden verstaen, ’t meerendeel effenwel persisterende, is de resolutie gehouden voor gearresteert ende verstaen datte extensie van dezelve in actis ter Generaliteyt zal werden geïnsereert.

171. Geleesen weesende zeecker missive van de vice-admirael Lyeffhebber van 27e julii ende 5e augusti claegende over ’t gebreck van bier, hout ende water, ende verdorven broot, ende over scheurbuyck ende hoe dat alreede twee coninghscheepen in ’t Scheurtjen geloopen waeren ende een noch aen de gront gingh, oock de reste souden volgen ende bij de scheepen in de Braeck nyet conden verhindert worden; dat aldaer meede Colaert die alle daeghen verwacht werdt nyet en kan uyt Duynkercken geweert werden omdat een mijle benedens wind is leggen; dat meede den 27e 14 fregatten van Duynkercken zijn uytgeloopen die hij deur gebreck van jachten meede nyet heeft connen keeren, maer die scheepen naegesonden heeft om de buyssen van te verwittigen, versoeckende om de zieckte van sijn vrouw voor een maent te mogen opcomen, is nae deliberatie goedtgevonden de directeurs hierop effter te hooren ende de missiven aen Zijn Hoogheyt over te senden om in deesen sodanige ordre te stellen datte cust tegens incomen van Colaert ende uytcomen van de viant, so veel mogelijcken is magh werden gedefendeert, ende voorts de leeden die ’t begeeren copije van zal werden verleent.

172. Op het 19e point om tegens de excessen van de pausgesinde te voorsien, worde verstaen dattet Hoff gelijck voor deesen alsnoch zal werden versocht te dienen van advijs hoe de officieren best in devotie te houden om de placcaeten te executeren, alsso daeraen de geheele saecke hanght, ende dattet zelve advijs metten eersten magh werden overgesonden.

173. Op het 20e point om Hollandt te disponeren tottet last- ende veylgelt worde verstaen dat alvooren in deese provintie opte equipage ende directie van de scheepen hieruyt te equipperen de leeden malcanderen onderlinge naeder behooren te verstaen.

174. Uytte Generaliteyt ingebracht zijnde zeecker request van Arent Smit, timmerman van Den Bosch ende brughmeester geweest van den coningh van Sweeden, te kennen gevende dat zeecker inventie gevonden hadde van de scheepen 30 jaeren langer dicht te houden als ordinaris, oock veel bevaerener tegens alle winden ende eyntelijcken meede onwinbaer, versoeckende daertoe octroyen van 20 jaeren om deese inventie in ’t werck te stellen, is verstaen dat door eenige gecommitteerden alvooren naerder zal werden geëxamineert, werdende hiertoe versocht een van de heeren van Amsterdam, Rotterdam, Hoorn ende Enckhuysen.

175. Opte surrogatie van de 6 compagniën ruyters in plaetse van de bidets ende omme d’zelve te asserteren over de comptoiren naerder omvraege gedaen zijnde, conden de leeden nyet oordelen dat vorder affectatie vallen conden, de comptoiren so vele tecort comende, sodat geen resolutie inne genomen heeft connen worden.

Probleem met weergave van deze resolutie.