Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 11 maart 1638

ZITTING G

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 16 februari tot 2 april 1638

Donderdag 11 maart 1638 voor- en nanoen

142. Bij den secretaris Brasset van Vranckrijck ende den secretaris van Dantsick iteratieve instantiën gedaen zijnde ten eynde tot weringe van den Poolschen thol geen brieven van hier gesonden mogen werden die doch geen operatie souden hebben, maer dat bij affsendinge van yemandt daertegens de brieven moghen werden gedaen, meenende dat nyet alleen om ons eygen interest maer oock ten dienste van de stadt van Dantsick wiens welvaeren off ruïne hieraen hanght, ons daeraen behooren geleegen te laeten zijn, nyet goedtvindende het diverteren van den graenhandel nae Moscoviën, daer veel meerder difficulteyten inne souden steecken als men wel geloofft. Worde bij deese occasie bij de heeren van Amsterdam gepresenteert van eenen uytten haren datelijcken nae huys te doen ghaen om den heer Bicker, is ’t doenlijcken, alsnoch daertoe te disponeren. ’Twelck bij de leeden aengenomen zijnde is die zaecke ter dier oorsaecke tot op saterdagh toecomende gecontinueert ende verstaen datten heer Bicker zal worden aengemaent om geen tijdt meer te versuymen, maer dat hierentussen zijn commissie gereet gemaeckt, gearresteert ende hem toegesonden zal worden, om alsdan datelijcken te vertrecken.

143. Den admirael Tromp binnenstaende verhaelde hoe dat hij op gisterenavondt met 5 scheepen binnengecomen is, hebbende op zijn uytreyse in alles maer 12 bij hem gehadt in plaetse van de 32 hem toegeseyt, daervan noch eenen te weeten het schip Breda als onbequaem heefft moeten opsenden, dat effenwel zijn best gedaen hadde om het incomen van de Spaensse vloote te beletten, maer dat zij hem opten 12en december ’s nachts met een ruygh, mistigh ende mottigh weer zeer nauw de Fransse cust houdende waeren voorbij geseylt ende innegecomen, daervan zij den 23en daeraen eerst de kennnisse hadde gekreeghen ende alsso zij vuyl ende leck waeren, zijn in Vaelmuyen ingevallen den 24en december enden den 2en january daer weeder vandaen t’seyl geghaen dicht ende schoon ende zedert de zee gecruyst ende geen viant sonderlinge vernoomen anders als dat op den 14en february 9 Duynkerckers uytghaende die 2 Seeuse scheepen daernae naemen, sij met alle vlijt daerop hebben gepast ende eens elff vieren bij nacht siende daer zij de viant vermoeden, daernaetoe geseylt d’zelve affterhaelt ende innegeschooten hadde, dan verstonden daernae dattet een Zeeuse vlote was daernae dezelve effter bij nacht vindende ende wachtende opten dagh hadden haer vier uytgedaen ende bijgeleyt, sodat ’s mergens nyemant en vondt, doch naemaels verstaen hadde dat zij in een hoeck van Engelant ingeloopen ende daer waeren blijven leggen, daer men noyt scheepen vermoedt heefft ende den 27en february weeder in Duynkercken geloopen waeren; dat hij zedert nyet dan eenige fregatten ontmoet heefft die ontrent 2 canonschooten van hem houdende stadigh op hem het oogh hielden waer hij hem wende om de haeren daervan te adverteren, daertegens hij gelijcke fregatten bij hem moste hebben om die te connen affterhaelen offte anderssints was zijn dienst onnut ende maer een spot voor den viant; dat hij nu verleeden saterdagh hadde gesien met raes in ’t cruys in ’t Scheurtjen 18 scheepen, daeronder 10 grooten die apparentelijck alle daegen sullen uytghaen ende alles opstroopen; dat daerom wel gewenscht hadde hier scheepen gereedt te vinden om daermeede datelijcken in zee te ghaen ende ten zelven eynde verscheyden brieven heefft geschreven, doch tevergeeffs, leggende tot zijn groot verdriet alle de custscheepen van deese provintie reddeloos en van alles onvoorsien in ’t Goereedsche Gat genochsaem ten proye van den viant, so maer yet daerop moghte attenteren; dat zijns oordels het beste weesen soude dat alle scheepen in ’t voorjaer in Goereedse Gadt wel ende te deeghe claer ende schoon wierden gemaeckt ende van alles voorsien daer zij het heele jaer op voort moghten ende dat voorts bij herffst- ende wintertijden in Engelant moghten schoonmaecken, dat sonder oncosten in een zes daeghen, als gebleecken is, gedaen can werden.

In allen gevalle oordelde dat sonder uytstel alles wat mogelijck is in zee behoort te werden gebracht met alle debvoiren nae zijn appetijt grasserende, geen onoverwinlijcke schaede de ingeseetenen deeser landen conne aen te doen. Ende dat dezelve een geheel jaer deur in zee mogen werden gehouden, nyet twijffelende off dus doende mette hulpe van Godt de zee zulcx zal connen werden gesuyvert ende beschermt dat van den viant geen merckelijcke schaede sal weesen te verwachten, belovende hiertoe alle goede courage ende mogelijcke debvoiren.

Hiermeede vertreckende is in deliberatie geleyt wat in deesen te doen soude staen; dat deur vorige gedeputeerden totte zeezaecken gecommuniceert met Zijn Hoogheyt in communicatie sal werden getreeden op wat voet de scheepen een geheel jaer deur successivelijcke in zee sullen connen werden gehouden; ten 2en wat getal van jachten den admirael bij te voeghen; ten 3en off de scheepen nyet dienen in de respective quartieren in te vallen ende op wat rendevous weeder bijeen te comen ende van alles rapport gedaen; dat meede van nu aff de directeurs sullen werden aengeschreeven haer respective scheepen nae behooren te calfaten ende van allerhande behoefften, munitie ende vivres te provideren ende alsso d’zelve metten aldereersten in zee te brenghen; dat tot dien eynde de penningen uytte negotiatie van 1/3 part in 644.000 £ procederende haer ter handen gestelt zal worden om deese uytrustinge ende voorsieninge nae behooren te mogen doen.

144. De overluyden van ’t kaerssemaeckersghilde tot Amsterdam versoeckende den pacht in continuatie te hebben als vanoudts om de vexatiën voor te comen tenmintsten met commissarisen daerover te moghen handelen ende accorderen, is daertegens geleesen zeecker requeste van eenige andere smeersmelters aldaer, claeghende over de quade verdeelinge van de overluyden eenigen tijdt herwaerts gepractiseert, versoeckende dattet middel eenparich mocht werden verpacht offte dat haerluyden ’tzelve in redemptie moght worden gegheeven voor den tijdt van 8 jaeren, mits geevende jaerlijcx 1200 £ meer offte soveel meer als met commissarisen sullen connen accorderen. Waerop gedelibereert zijnde is goedtgevonden dat dit middel allomme eenparichlijck zal werden verpacht ende dat in de billetten van de verpachtinge ’tzelve met nyeuwe letteren kenlijck zal worden gemaeckt.

145. Opte clachten van verscheyden colonellen, lieutenant-colonellen, maiors ende andere chrijchsofficiers onder den oversten Stakenbroeck mitsgaders de Schotse compagniën op ’t comptoir van Mirop, Dordrecht, Delfft ende Gorchem gerepartieert zijnde ende geen betaelinge in 3 à 4 maenden ontfanghen hebbende, werden bij deese occasie de disordre op eenige comptoiren weesende so deur te groote belastinge als verwaerloosinge van eenige ontfangers die haer eyghen staet nyet al te wel weeten, tevooren gebracht ende daerbeneffens meede verhaelt de uytsteeckentheyt van eenige commisen, huysen timmerende off sij ’t ghelt uyttet water schepten ende dat wel noodigh weesen soude dat daerop eens werde gerequireert, alsmeede dat men verseeckert moght weesen van ’t gelt dat bij de casse is, sonder dat men op ’t seggen van een commis alles sal moeten laeten berusten.

Waerop gedelibereert zijnde is verstaen datte onvermogentheyt van de comptoiren met middelen sal moeten werden gestijfft om deese claeghende partijen contentement te moghen doen, maer dat teffens mede eenighe uytte vergaderinge sullen werden gecommitteert om eenige remediën voor te slaen; daerbij datte disordre opte comptoiren geweert ende meerder zeeckerheyt van de gelegentheyt derzelver soude connen werden becomen. Werdende hiertoe versocht een uytten heeren Edelen, Dort, Haerlem, Amsterdam, Alckmaer, Hoorn ende eenige uytte Gecommitterde Raeden.

146. Den resident Spiringh voor de croone van Sweeden effter instantiën doende om furnissement van ’t subsidie van 150.000 £ al langhe geconsenteert, de provintiën met haer ghelt gereedt zijnde, is om de contrarie laste van de heeren van Enckhuysen noch totte negotiatie ongelast zijnde noch geen conclusie inne genoomen connen werden.

147. Eenighe ruyters van 3 compagniën van ’t regement van Zijn Genade graeff Willem geen betaelinge in eenige maenden becomen hebbende, hielden instantelijck aen om alhier hun betaelinge ende contentement ghedaen te worden. Waerop nae deliberatie goedgevonden is dat men deese luyden met beleefftheyt nae huys sal senden ende Zijn Genade graeff Willem aensschrijven geen particuliere affsendinge te doen, maer zelffs voor te draeghen de clachten die Zijn E. soude moghen hebben te doen, met toesegginge dat op alles behoorlijcke ordre sal worden gestelt ende dat daerop de vergaderinge daeghelijcx is besognerende.

148. Op het 38e point van de 200en penning te consenteren, waeren meest alle leeden eens om de onvermijdelijcke noots willende, dan discrepeerden alleen opte maniere van denzelven te heffen: eenige alvoren de restanten geïnnet ende door commissarisen de zaecke willende geredresseert hebben, andere om tijt te winnen de magistraten van de steeden dit redres van de quoyeren beveelende. Sodat eyntelijcken geconcludeert is dat men alvooren uytte heeren Committeerde Raden eens verstaen zal hoe ’t mette restanten staet; ’tzelve gehoort dat men alsdan opte conclusie van ’t middel mitsgaders opte forme van ’tzelve te heffen naerder zal resolveren.

149. Den schout van Rosendael versoeckende naerder verclaeringe van de intentie der heeren Staten noopende ’t wisselen van de gevanghenen te waeter off men van deese zijde tevreeden is de gevangenen in Spagnen daerbuyten te laeten off d’zelve daerinne te beghrijpen om te tenteren hoeverre die zaecke zal connen werden gebracht, is nae deliberatie verstaen hierop eerst te hooren ’t advijs van Zijn Hoogheyt, ’t meerendeel van de leeden effenwel sustinerende datte wissel behoort te weesen generael van alle gevangenen binnen- ende buytenslandts.

150. Voorts zijn de heeren van Dordrecht, Delfft, Amsterdam, Alckmaer ende Hoorn beneffens eenige uytte Committeerde Raden gecommitteert om uytte poincten van beschrijvinge eenighe uyt te kiesen die men nootsaeckelijcken zal moeten inwilligen ende daervan rapport te doen. Gelijck dezelve naederhandt hebben verclaert dat zij van advijs zijn dat ingewillicht behoort te worden het 6e point van den impost van de tonnebieren van de stellingh ghaende in plaetse van 2 st. met 6 st. te beswaren, het 4e point om den impost van de goude ende zijde laeckenen bij tauxatie van commissarisen ende magistraten vast te stellen, het 12e point van de verantwoordinge van de vijff spetiën ende egualisatie van de middelen over de provintiën, het 15e point van ’t opleggelt van de graeven, het 16e point van den impost van de booter buytenduyns, mitgaders van ’t pick ende teer ende eyntelijcken het 38e point van den 200e penning, die de leeden voorgedraeghen zijn om haer daerop naerder te bedencken tegens mergen.

151. Noch zijn voorgeweest ende gemoveert eenige particuliere zaecken raekende de ordonnantiën van de zeep ende van ’t zout, daerop goedtgevonden is het advijs van de Committeerde Raden alvooren te verstaen.