Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 28 april 1638

ZITTING H

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 15 april tot 28 april 1638

Dinsdag 27 april nanoen en Woensdag 28 april 1638 voor- en nanoen

61. Den admirael Tromp effter binnenstaende seyt alsser gelt was dat binnen 14 daeghen de 5 fregatten volcomentlijcken gereet hem souden connen werden naegesonden, versoeckt daerom alsso buyten dezelve ende buyten de royjaghten al zijn dienst vruchteloos ende onnut zal uytvallen, dat daerom met alle middelen magh werden gearbeydt datte 150.000 £ voor dezelve 5 fregatten uytgeloofft promptelijcken mogen werden gefurneert, weesende maer 30.000 £ op betaelt ende sullende sonder volle betaelinge nyet connen vlooten, ende dewijl een van dezelve jaghten opte Mase, een op Overijsel, twee op Vrieslandt ende een op Gelderlandt ende Overijsel gerepartieert, versocht dat ter Generaliteyt dezelve provintiën aengemaent moghten werden tot haer debvoir ende prompte betaelinge, ende vorder aenschrijvinge aen de directeurs derzelver gedaen ten eynde alle behoefften ende voorraedt totte zelve in tijdts magh worden becomen ende verschafft. Is nae deliberatie goedgevonden de voorgaende gecommitteerden te lasten om deese zaecke op mergen ter Generaliteyt te urgeren ende ten besten te recommanderen, ende dat tijdelijcken aen de directeurs aenschrijvinge magh werden gedaen om van volck ende vivres behoorlijcke versorginge intijdts te doen ende dat vanweegen dese provintie haere quote oock tijdelijcken sal worden gefurneert.

62. Den Raedt van State versoecken dat tot reparatie van 3 fortificatiën der frontieren ten minsten 100.000 £ haer moght werden verschafft, sonder welcke onmogelijcken is daertegens te voorsien off den viant van de frontieren aff te weeren, in allen gevalle protesterende van de onheylen als ghedaen hebbende 't gunt was van haer debvoir; dan is goedgevonden uytten commies Van den Broeck alvooren eens naerder te verstaen wat betalingen bij deese provintiën op dit stuck zijn gedaen om alsdan naerder op te letten.

Ten zelve is verstaen op 't versoeck van de 200.000 £ tottet leggen van 2 forten voor Breda.

63. Den schout van Oostvrieslandt bij brieven van de 23en adviserende datte excessen van de pachters van de convoien nyet en weet te weeren ten waere mette maght van de uytlegger die daer leyt, daertoe naerder last versoeckende, is verstaen dat bij publicatie van een placcaet alle schippers sullen worden verwittight tot deese recherche van de pachter ongehouden te zijn ende dezelve faictelijcken te moghen resisteren ende in cas ijmandt van dezelve pachters aen landt moghten werden bevonden datten officier dezelve in verzeeckeringe sal stellen ende apprehenderen ende nyet dimitteren solange geen restitutie gedaen zal zijn van de goederen die in andere provintiën hebben doen transporteren.

64. Gehoort het rapport van den leeden met Zijn Hoogh.t gecommuniceert hebbende opte remonstrantie van den admirael Tromp hoe hem te draegen tegens de excessen van de Engelssen in zee, is verstaen dat deur dezelve committeerden met Zijn Hoogh.t zeeckere secrete instructie zal worden geconcipieert ende den admirael ter handen gestelt sonder daer meer woorden van te maecken, alsso nyet dienstigh is van deese saecke breede gesprooken te werden.

65. Belanghende de continuatie van de directie van de custscheepen meede gerapporteert weesende dat Zijn Hoogh.t verstaet dat men daerbij behoort te persisteren ende alles nae helpen beleyden, offte so dat nyet weesen can ende de scheepen souden moeten invallen, dat dan best is dat weer onder Admiraliteyten werden gebracht alsso die manniere van invallen van scheepen ende weeder op't rendevous binnen 't Goereedse Gat te brenghen hem gants nyet aen en staet, noch voor 't landt dienstigh geoordelt wordt. Is nae deliberatie bij meest alle effenwel verstaen datte directie wel behoort te continueren maer dat effenwel de scheepen behoorden in de respective quartieren in te vallen, veele haer consent daer t'eenemael aen bindende, waeromme effter goedgevonden is met Zijn Hoogh.t deese zaecke naerder te communiceren ende smaekelijcken te maecken ist doenlijcken.

66. Opte besettinge van 't eylant Texssel met 2 à 300 man meede gehoort weesende 't advijs van Zijn Hoogh.t dat hij 'tzelve wel nyet ongeraeden soude vinden, maer effenwel deur schaersheyt van volck nyet wel en siet hoe 'tzelve zal weesen te practiseren, in allen gevalle so daer yet inne ghedaen sal dienen te werden dat men van de compagniën binnen Amsterdam geleegen eenige aldaer soude mogen inquartieren omme opte oorloghscheepen ende anders daer 't behoort geïmploieert te mogen werden, waerop gedelibereert zijnde ende die van Amsterdam daerna nyet wel connende beweeght werden, is in de zaecke geen finale conclusie genomen connen werden anders als dat men met Zijn Hoogheijt effter van deese zaecke naerder sal spreecken off geen beeter expediënt te vinden zij.

Belanghende de resolutie genomen in de zaecke van de gemeene solliciteurs ende omme d'zelve so met genegotieerde penningen als obligatiën voor haer affterstal contentement te doen, die van Hoorn ende Enckhuysen tot geen negotiatiën connende verstaen, immers nyet solange voor de schulden der Admiraliteyten van ons quartier gelijcke verzeeckeringe van betaelinge soude mogen weesen vastgestelt, is om die ende andere consideratiën alsnoch in de zaecke nyet geconcludeert connen worden.

67. Opte lichtinge van de 4000 waertgelders de leeden effter gesommeert zijnde haer naerder te openen, verclaerden de meeste leeden op 't behaegen daerinne te connen consenteren mits datte vorige waertgelders alvooren souden werden betaelt ende dat deese nyeuwe buyten last van de steeden soude werden aengenomen; wij en Purmerende alleen difficijl blijvende ende alvooren eenige middelen willende ingewillicht hebben daeruyt deese groote lasten daer men daeghelijcks van naegekreeten wordt souden connen worden vervallen, is eyntelijcken geconcludeert dat de resolutie hiervan bij den raedtpensionaris ingestelt ende op merghen naerder voorgedraghen zal worden omme naerder op te concluderen.

68. Effter vanweghen den keurvorst Paltz voorgedraegen zijnde off de leeden souden connen consenteren in de versochte lijste van ammunitie ende gereetschap van oorloge bij den keurvorst bij leeninge geeyscht, te meer dewijl die van Groningen presenteren het cruydt daertoe te verstrecken mits aen haer consenten 'tzelve weeder te moghen corten, is bij alle leeden op deesen presentatie daerinne geaccordeert ende daeromme geconcludeert dat de speciën in de lijste vermelt bij leeninge aen dezelven keurvorst sullen werden verschafft ende dat hetzelve ter Generaliteyt voor resolutie vanweegen deese provintie zal worden ingebracht.

69. Meede geresumeert weesende het 38e point van beschrijvinge spreeckende van 't consent in eenen 200en penning, persisteerden die van Gorchem van daerinne nyet te connen consenteren ten waere vastgestelt wierde datte fortificatiewerckers van haer stadt ter somme van 60.000 £ daeruyt souden werden betaelt; die van Schoonhoven waeren meede noch ongelast. Alle de andere leeden consenteerden daerinne bij eenparicheyt, maer de meeste discrepantie was over den voet hoe 'tzelve best soude connen worden geïnnet mettet meeste voordel voor ’t landt, eenige quoyeren alvooren bij commissarisen willende geredresseert hebben ende daerinne begreepen alle diegheene die zedert de eerste instellinge van de duysentsten penning daerinne nyet beghreepen zijn geweest ende oock zeedert uyt Duytslandt ende elders daerinne gevlucht ende metterwoon gecoomen zijn, daerop voornaemelijcken de Edelen ende Leyden zeer insisteerden, Amsterdam ende anderen als Alckmaer, Enckhuysen, Edam ter contrariën nyet verder in 't middel consenterende als opten ouden voet ende dattet redres van de quoyeren deur de magistraeten van de steeden behoort te werden gedaen ende nyet bij commissarisen, omdat sulcx nyet anders weesen soude als tijdtversuym daer aen d'ander zijde het gelt daer prompt weesen moet ende datte proffijten nyet so groot souden sijn als wel de oncosten van commissarisen, behalven datte zelve commissarisen alle de onderrechtinge van de magistraten souden moeten ontfangen die van de ingeseetenen van yders stadt de beste kennisse hebben. Andere wilden oock alvoren dit consent in 't werck te stellen alle de restanten van vorige extraordinaris consenten geïnnet hebben.

Zijn oock verscheyden voorslaegen van accommodatie van alle deese opiniën gedaen, te weeten dat men de billetten soude uytsenden van den halven 200en penning opten ouden voet ende dat men de weederhelffte nyet en soude innen dan naedatte quoyeren gedresseert ende de restanten ingevordert souden zijn, dat veelen nyet smaeckelijck was. Die van Haerlem sloegen voor dat men de billetten van den heelen 200en penning datelijcken soude uytsenden opten ouden voet ende dat men hierentussen door commissarisen de quoyeren soude doen redresseren ende alle de luyden die aldaer verhooght offte van nyeus innebeghreepen souden mogen werden een nyeuw billet soude toesenden, meenende dat hiermede de intentie van beyde leeden soude connen werden geconsequeert, 't welck oock veelen smaeckelijck was, zelffs oock de Edelen daer nyet vreemt van zijnde; dan die van Leyden dit voorslagh sustinerende van traig ende dubbele moeyten ende oncosten te sullen weesen, overmits de eerste quoyeren ende doleantiën deur magistraten ende de tweede deur commissarisen souden moeten werden ingestelt ende affgedaen, 't welck veel corter ende oncostelijcker ende mitsdien dienstiger voor 't landt bij commissarisen alleen soude connen werden verricht ende daerom denzelven excuserende ende het redres van commissarisen te hooghsten urgerende, ende Amsterdam ter contrariën hem nyet verder connende elargeren als opten ouden voet, is vooralsdoen noch geen conclusie in de zaecke genoomen connen werden.

70. De heeren Committeerde Raden dienende van haer naerder bericht op 't versoeck van de wagenaers de anno 1635 noch 700.000 £ ten affteren sijnde, seggen geen ander expediënt in deese zaecke te weeten als voor deesen hebben verclaert, te weeten datte heele somme teffens haer moet werden betaelt soo men in toecomende daer eenige dienst van trecken wil ende datte betaelinge nyet anders en is te vinden als dat een somme van 400.000 £ voor dezelve sal moeten werden genegotieert, ende belangende de reste assignatiën gegeeven opte onbetaelde verpondinge van eenige dorpen voor de affectatie anno 1636 gevallen die op deese manniere best sullen connen werden geïnnet, is de naerder deliberatie op deesen uytgestelt tot merghen.

71. Den admirael Tromp effter binnenstaende seyde dat alreede 13 scheepen op gisteren het Gat hadde doen uytloopen ende dat hij op merghen, weesende donderdagh, geresolveert was met zijn tweën te volghen ende meede zee te kiesen, nam daerom oorloff ende zijn affscheyt van de vergaderinge, haer presenterende zijnen dienst ende verzeeckerende van zijn goede intentie ende genegentheyt, recommanderende oock ten hooghsten de dispositie op zijn twee remonstrantiën, so belangende ‘t stuck van de Engelssen ende hoe hem daerinne te draegen, als voornamelijcken van de vijff fregatten ende twee royachten sonder welcke geen dienst opte kust soude connen doen, ende mette welcke hij de heeren Staten wilde verseeckeren dat so gestadigh in zee moght werden gehouden, van de Duynkerckers 't geheele jaer deur geen affbreuck soude weesen te verwachten, jae dat misschien eer langh een andere sprongh van soude werden gehoort, waermeede vertreckende, is hem geluck in zijn voorneemen gewenscht ende voorts beloofft dat op zijn remonstrantiën behoorlijcken gelet ende met alle middelen zal worden gearbeydt dattet versoeck in dezelve vervaet ende alsnu mondelinge geïtereert magh werden geëffectueert ende voldaen omme eyntelijcken eens den dienst van dezelve schepen te becomen die men langhe daervan heefft verwacht.