Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 30 juli 1638

ZITTING I

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 10 juli tot 6 augustus 1638

Donderdag 29 juli nanoen en Vrijdag 30 juli 1638 voornoen

128. Den burgermeester Vlaemingh rapport doende van ’t gebesogneerde metten Raedt van State belanghende het diverteren van de penningen van de comptoiren opte rivieren ende verhaelende datten Raedt wel can begrijpen datte penningen totte Admiraliteyten zijn gedestineert, maer effenwel dewijl bij de 50 jaeren langh in possessie zijn geweest om ten dienste van de scheep- ende wagenvrachten jaerlijcx daeruyt een somme van 12 à 13.000 £ te trecken die zedert eenige jaeren herwert tot een merckelijcken somme vermits het langh aenhouden van de scheepen zijn verhooght; dat zij daerinne nyet en connen veranderen solange haer geen andere prompte penningen sullen worden aengeweesen. Is nae deliberatie verstaen dat deese penningen bij nyeuwe petitie van den Raedt behooren te werden geëyscht ende datte gedeputeerden ter Generaliteyt bij alle middelen sullen worden gedisponeert om haer daermeede te conformeren off dat men genootsaeckt zal worden bij andere weeghen ’tzelve te vinden.

129. De gesaementlijcke brouwers van Haerlem, Delfft, Leyden claegen over de verhooginge van de bieren bij Utrecht ende Gelderlandt opte inlandsche bieren gedaen ende nyettegenstaende de contrarie aenschrijvinge gecontinueert ende versoeckende dat bij ander remedie daertegens moght werden voorsien, is nae deliberatie goedgevonden dat hierover tegens de schuldige provintiën effter clachten ter Generaliteyt sullen werden gedaen met versoeck omme ’tzelve te willen rechten ende bij particuliere brieven haer principaelen te disponeren tot affschaffinge offte in cas van weygeringe, dat vanweegen deesen Staet bij middelen van retorsie ende anderssints daertegens zal werden voorsien.

130. Op het 6e point om de scheepsbieren te willen verhooghen van 12 tot 1-10-0 stuyvers conden meest alle leeden verstaen, uytgeseyt Goude die ’tzelve excuseerden om de diversie van neeringe; tenwaere men de bieren wilde doen betaelen voor ’t uytgaen uytte stadt, in welcken cas daerin tevreeden waeren. Amsterdam vreesde meede de diversie, woude effenwel refereren om naerder last; Haerlem gaff hoope. Sodat eyntelijck deese zaecke in resumptie is gehouden ende zijn de leeden gelast op de consideratiën van de andere leeden aen haer principalen te willen refereren om naerder last te becomen.

131. Op het 38e point van de besendinge nae Polen de leeden noch contrarie consideratiën hebbende ende d’een de ambassade noodigh, d’andere te laet op oordelende ende daerop contrarie berichtingen gedaen zijnde, is goedgevonden de zaecke op te houden in resumptie.

132. Gehoort het rapport van de heeren gedeputeerden naerder geëxamineert hebbende de instructie gegeeven aen den heer Bruyninghs om hem te transporteren aen den heer van Amelandt ende aldaer te verneemen nae verscheyden gelegentheeden concernerende de neutraliteyt van dezelve plaetse bij eenen Ernest Cumb meer ende meer getracht te advanceren voor ’t Hoff van Brussel, mitsgaders wat conditiën den viant ter contrariën bedinght ende wat meeningen tot deesen insichte aldaer geplant worden, mitsgaders wat vrijheyt van oudts daer zij geweest ende ’tgunt belanghende het lest gestrande schip van eenen IJde Dircksz. op Amelandt daer gepasseert zij, met versoeck dattet zelve sonder eenigh berchloon te pretenderen, dat alleen van scheepen in stormen aengestrant ende nyet van deur den viant vervolght geëyscht can werden, magh worden ontslaegen ende den Eyr in handen gestelt, off dat men opte heer zelffs die schaede soude moeten verhaelen ende in toecomende de neutraliteyt met deese landen opseggen, off dat hij voor de te lijden schaeden soude moeten instaen ende cautie stellen. Is nae deliberatie geconformeert mette instructie so die bij de gedeputeerden was gedresseert ende verstaen datte zelve ter Generaliteyt ingebracht zal worden om op ’t spoedichste in ’t werck gestelt te worden.

133. Zijn Hoogheyt bij missive van den 26en maii recommanderende het versoeck van den cardinael van Richelieu om tot convoy van de scheepen vanweegen de croone hier geëquippeert, vier oorloghscheepen van ’t landt te mogen hebben die voor 3 à 4 maenden bij dezelve scheepen moghten werden behouden tot dienst van de crone ende deesen Staet. Is nae deliberatie hierop verstaen dat dit versoeck met beleeffde termen zal worden geëxcuseert ende gesustineert dat tot nauwe besettinge van de cust, ons ende Vranckrijck ten hooghsten dienstigh, geen oorloghscheepen connen werden gemist, doch dat misschien eenige gehuurde scheepen sullen connen werden gevonden, daertoe de heeren Staten des versocht zijnde geerne de handt sullen bieden om die ten meesten dienste opte meeste menage ende totte minste beswaernisse van den croone te consequeren.

134. De heeren van Zelandt notificerende dat toecomende saeterdagh alhier sullen weesen om te besogneren op ’t last- ende veylgelt ende andere poincten haer in mandatis gegeeven ende versoeckende dat ons daertegens gereet wilden houden om met haer te besogneren, waeren de leeden daerinne zeer t’onvreden dat men telckens op ’t scheyden de vergaderinge soeckt aen te houden, daertoe sij nyet en connen weeten dat reedenen dienen ende souden daeromme de compste van Zelandt lyeffst affgeschreven hebben; dan is de zaecke uytgestelt totdat belanghende ’t scheyden off blijven vaste resolutie zal zijn genomen.

135. De Staten-Generael versoeckende dat tegens den 5en augusti onse gedeputeerden meede wilden gereedt doen weesen om te staen over de verpachtinge van de convoien ende licenten, is verstaen dattet besogne op deesen gedecerneert alvooren bij der handt genomen ende voltrocken zal werden ende dat voorts ter Generaliteyt zal werden gerescribeert dit stuck van al te grooten importantie te sijn, dat men so spoedigh ende precipitant daerinne soude connen treeden ende dat zij daerom versocht worden onse saecke te continueren tot beeter gelegentheyt.

Vrijdag 30 juli 1638 nanoen

136. De heeren van de Reeckeninge adviserende dat opten 15en junii 1619 alhier ter vergaderinge resolutie genomen is dat geen quae leenen aen de Graefflijckheyt vervallen naemaels uyt aenloop offte eenige gunste weederom in goede leenen verandert sullen mogen werden, wel nieu in erffleenen ende so zulcx effter deur importuniteyt mochte geïmpetreert worden dat zij ’t intervenïent[?] weygeren sonder vragen ende nyet gehouden weesen te obediëren ende alsso ’tzelve onlangs in reguarde van ’t weesken van eenen Willem van Rijck contrarie deesen is verstaen, versochten daeromme dat die concessie moght werden ingetrocken, ’twelck na deliberatie eyntelijck meede alsso verstaen ende teffens goedgevonden is te blijven bij de resolutie met goede reedenen genomen; werdende de gegeeven concessie ingetrocken ende geretracteert.

137. De bewinthebberen van de Oostindische Compagnie tot Amsterdam notificerende dat tegens haere goede meeninge het volck van de 2 scheepen die voor een maent opte cust souden gaen weygerigh zijn om haer daertoe te laeten gebruycken, nyettegenstaende zij aen haer beloofft hebben voor de betaelinge inne te sullen [staen], versoeckende daeromme dat van hoger hant daerinne moght werden voorsien. Is nae deliberatie goedtgevonden de onwillige aff te dancken ende dat in derselver plaetse ander volck zal werden aengenoomen.

138. Van der Caemer rapporterende uyttet leeger de groote necessiteyt die daer is van gelt, sonderlinge onder de soldaten ende ruyteren van onse repartitie sowel die ongeaffecteert als geaffecteert zijn; datte gedeputeerden nacht noch dagh ruste connen hebben ende gestadigh naegeloopen ende naegekreeten werden; werdende bij d’een ende d’ander seer dangereuse discoursen gevoert, dreygende off mutinatie off confusie; versoekende daeromme dat sonder de mintste uytstel daertegens moght werden voorsien.

139. Daerbij comende den thresorier Volbergen versoeckende dat aen Sijn Hoogheyt betaelt moght worden zijn tractament metten 9en junii al verscheenen, te weeten 110.000 £ boven de 12.000 £ daerop ontfangen, alsso sonder ’tzelve geen hoff noch hier noch in ’t leeger zal connen houden; verstonden alle leeden datte betalinge noodigh was, maer nyemant connende gelt aenwijsen als de affterstallige negotiatiën in ’t Noorderquartier ende eenige pretense restanten. Is eyntelijck geconcludeert dat voor ’t scheyden de leeden explicite sullen moeten aenwijsen waeruyt aen deese ende andere meerder clachten eenige satisfactie zal connen werden gedaen, alsso sonder sulcx dezelve nootsaeckelijcken tot extremiteyten sullen uytbarsten.

140. Opte instantiën van die van de Westindische Compagnie effter geresumeert zijnde het 29e point hoe te vinden de verhooginge van een 1/3 part van ’t capitael bij ’t landt in dezelve Compagnie geparticipeert, mettet restant van 408.163 £ bij deese provintie noch ten affteren op haer quote, meenden de heeren van Amsterdam ende andere dat men deese verhoginge bij andere soude mogen laeten doen, mits datte proffijt van ’tgunt het actie meerderwaerdigh is als ’t capitael in minderinge van ’t subsidie bij de Compagnie soude werden aengenomen; andere sustineerden dat men deese verhoginge behoorde te negotiëren omdat met proffijt can worden gedaen. Ende is om deese discrepantie de zaecke opgehouden in resumptie.

141. Op het 32e point van beschrijvinge om in de petitiën van de jaere 1637 ende 1638 bij den Raedt van State gedaen alsnu eyntelijck eens te consenteren, immers om te conformeren mette advijs van Committeerde Raeden, is verstaen dattet een saecke van groote importantie is die nyet so generalijck, maer van point te point dient te werden voorgestelt ten eynde de leeden haer last daerop specifice mogen verclaeren.

142. Op het 37e point van beschrijvinge om aen de crone Sweeden te continueren voor een jaer in ’t subsidie van ƒ 50.000 £ ter maent, conden de meeste leeden consenteren voor drye maenden, dan den resident Spieringh hiermeede geen contentement neemende ende verclaerende dat sonder prompt consent voor een jaer de crone in den oorlogh nyet en can werden gehouden, maer datelijck sullen tracteren, is nae resumptie bij den leeden gepersisteert ende eyntelijck geconcludeert datte leeden aen haer principalen naerder debvoiren sullen doen om in so gewightigen saecke haer breeder te doen lasten.

143. Belanghende het weeren van de uytheemse deuyten ende het slaen van een quantiteyt provintiale duyten meede bij eenige leeden naerder instantiën gedaen weesende, worde bij meest alle leden daerinne geconsenteert, mits dat men alvooren uytte generaels van de Munte soude verstaen wat quantiteyt dat noodigh weesen soude geslaegen te werden. Ende daervan rapport gedaen in allen gevalle dattet placcaet tegens de uytheemse deuyten nyet en sal werden gepubliceert voor ende alleer een bequaeme quantiteyt deuyten bij de respective Munten van nyeus geslaeghen in voorraedt sullen zijn.

144. Die van Den Briel versoeckende in plaetse van de uytgetrocken compagnie van den heer van Dirckslandt een ander tot verseekeringe van haer stadt haer toegesonden te moghen worden, alsso nyet dan een van de gedevaliseerde ende zeer onstercke compagnieën binnen hebben, is nae deliberatie goedtgevonden dit versoeck aen Zijn Hoogheyt te recommanderen om ten besten daerin voorsien te werden.