5. De vergaderinge nu compleet zijnde is bij den heere Catz voorgedraeghen ’t versoeck van de reyne-mère van Vranckrijck ter Generaliteyt gedaen, om te hebben commissarisen uytte zelve vergaderinge om voor dezelve eenige naerder openinge te doen, ende dattet zelve toegestaen ende commissarisen gedesigneert zijnde, eenen Fabroni, secreten raedt van den coninginne, haer verthoont heefft hoe datte zelve coninginne nu 7 jaeren langh uytlandigh ende van haer zoon den coningh gedisgratieert zijnde, ende nu tot eenen bequaemen ouderdom gecomen weesende, wel geresolveert soude zijn om met Zijn Ma.^t te reconciliëren, ende nyet en can oordeelen dat yemandts intercessie daertoe dienstigher weesen zal als die van deesen Staet, die metten zelven coningh in so nauwe confederatie ende alliantie gecomen zijn ende dat zij daeromme versochte dat vanweegen deesen Staet een gequalificeert persoon derwaert aen soude mogen werden affgesonden om deese haere openinge ende intentie aen den coningh ende cardinael naerder voor te draegen ende ten besten te bevorderen. Dat deese zaecke ter Generaliteyt geventileert weesende, alle de andere provintiën steunende op ’t advijs van Zijn Hoogheyt, die nyet en conde oordelen dat uyt deesen eenigen ondienst voor ’t landt te vreesen stonde, van opinie waeren dattet versoeck van de coninginne behoorde te werden toegestaen.

Doch dat de heeren van Hollandt van advijs waeren dat men, alvooren in deesen te treeden, behoorde aff te wachten naerder verclaeringe van den coningh deur den ambassadeur Lier te bevorderen off dit versoeck den coningh ende cardinael aengenaem soude soude moghen zijn ende dienstigh voor de croone bevonden worden, offte anders, om alsso gheen ongunste van den coningh ende ’t rijck te verwachten. In allen gevalle hadden gemeent dat men in een zaecke van al sulcken gewichte buyten kennisse van deese vergaderinge nyet en conde ghaen off resolveren, waerom de zaecke in resumptie boven opgehouden weesende, zijn alsnu de leeden versocht haer daerop naerder te willen openen ende waeren de heeren Edelen van opinie dat men, om danckbaer te weesen aen gemelte coninginne over de meriten aen deesen Staet nae ’t overlijden van den coningh mettet verbranden van de obligatiën van een groote somme van penningen bij deese croone aen den Staet verschoten, monterende wel tot 16 millioen, beweesen ende eenige andere reedenen meer, die in deesen considerabel zijn, het versoeck van de coninginne behoorde toe te staen ende eenen expressen vanweeghen deesen Staet te committeren om de naerder openinge, intentie ende reedenen van de voors. coninginne-moeder gehoort, oock met behoorlijcke bryeven van credentie ende instructie opten naeme van den Staet, alleenlijcken op dit subject slaende, voorsien te worden.

Meenden dat dit een Goddelijcke saecke was vreede tusschen moeder ende kindt te behartigen ende dat daeruyt gheen ongunste van den coningh noch ondienst van ’t landt staet te verwachten, maer wel eer vordeel ende dienst van beyden, deurdien so nyet de volle versoeninge, tenmintste soverre de zaecke geschaepen is te sullen werden gebracht datten coningh tot haer onderhout haer jaerlijcx innecomen alhier sal laeten volghen, in welcken cas het ghemeene landt van gheen beswaernisse te vreesen heefft, die anderssints, de zaecke so blijvende staen ende zij nyet en hebbende behoorlijck onderhout, weesende tot noch toe aen d’ander zijde tot Brussel met 36.000 £ ter maent gesubsidieert, oock alhier zeer becommerlijcken geweygert offte gedeclineert zal connen werden. Ende dewijl voors. coninginne van de inclinatie van deese provintie om alvooren deur den ambassadeur Lier van de genegentheden van den coningh ende cardinael te verstaen tot dit versoeck, naerder bericht weesende, ‘tzelve geenssints geraeden vindt, maer veel liever soude hebben dat de heeren Staten haer versoeck moghten affslaen ende de zaecke laeten daer se is, omdat sij anderssints van de inclinatie van den coningh soude schijnen te diffideren ende te mistrouwen ende meede omdat zij de reedenen daertoe dienende nyet geerne bij geschriffte door yemanden soude sien deduceren, oock dezelve aen ymant buytenslandts volcomentlijcken soude connen bekent maecken ende als men wil gratificeren, dattet dan best is dat men hem doe volghen sijn vollen eysch ende sinnelijckheyt. Dat sij daeromme meede meenden datt dit versoeck als ’t leydt behoort te werden toegestaen, mits dat in de credentie offte instructie nyet en zal worden gestelt, daeruyt voor ’t landt eenige prejuditie soude mogen weesen te verwachten.

Die van Amsterdam verclaerden dat zij ’t versoeck ende de zaecke zelff wel reedelijck oordelden, maer de manniere van doen om ‘tzelve te obtineren dat zij die bedenckelijcken vonden om verscheyden reedenen, die beeter gedacht ende gewoghen als geseyt dienen te worden ende dat zij daeromme ’t versoeck soals ’t leydt nyet en conden goedvinden sonder daerop alvooren met haer principalen te communiceren, maer meenden beeter te weesen dat de coninginne een persoon uytte regeringe soude moghen werden geoffereert die Haer Ma.^t soude mogen gheeven sodanige instructie ende credentiebrieven als haer geraeden duncken soude om haer voorneemen bij den coning ende cardinael te obtineren, sonder dattet landt haer daermeede in het mintste soude bemoeijen; vreesden anders dat bij refuys Haer Ma.^t ende deesen Staet groote kleynachtinge soude worden aenghedaen, behalven dat ons oock de gunste van den coningh ende van den cardinael soude connen onttrecken, die ons in deese gelegentheyt van tijdt nyet en past te missen, hoe groot oock de meriten van de coninginne moghen sijn. Wouden haer effenwel tegens de conclusie, so de leeden anders verstonden, nyet formaliseren. Goude, Alckmaer, Hoorn, Edam ende Purmerende conformeerden haer met dit advijs, alle de andere leeden haer metten advijse van de heeren Edelen conformerende, is in dier voeghen geconcludeert ende verstaen dattet zelve voor resolutie vanweeghen deese provintie ter Generaliteyt sal werden innegebracht, ende daerbij geürgeert dat eenen vanweeghen deese provintie daertoe behoort te werden gebruyckt offte, so de provintiën als apparent is tot yemant anders sullen inclineren, dat sij dan sullen verclaeren dat men aen Haer Ma.^t zelve behoort te defereren omme uytten Staet te kiesen soodanighen persoon als zij haer zaecken best sal willen toevertrouwen.

6. Den heere Teresteyn rapporteerde datte coopluyden trafficquerende op Maroco ende metten neemen van de leste scheepen aldaer geïnteresseert geen contentement neemen mette resolutie, den 6^en augusti lestleeden genomen, zijn wel tevreeden een somme van 15.000 £ totte oncosten te verschieten, maer meenen dat bij de regeringe dezelve somme metten interesten haer behoort te werden vergoedt ende datte vordere oncosten gevonden souden connen werden uyt de geloste goederen tegens 12% rente, ende vorder commerciën ghaende van ende nae Maroco; dat zij buyten dit nyet gesint zijn haer mette zaecke vorder te bemoeijen, dan dat zeedert deese resolutie noch een schip, geheeten Erasmus, vanweegen Rotterdam nae Guinea ghaende, verongeluckt ende het volck in Barbarijen aengehaelt ende gevanckelijcken landwaert ingebracht waeren ende de geberchde goederen aengehaelt, daerover de vrouwen ende vrunden beneffens die van de voorheenen genomen scheepen so veelvoudige clachten hadden gedaen om remedie tot derzelver verlossinge, dat nyet wel langher opgehouden zal connen [werden], ende versocht daeromme, dewijl boven de gevangenen die in grooten getalle daer zijn ende ergher als van de Turcken getracteert werden, alreede over de 700.000 £ aen waeren ende coopmanschappen aldaer aengehaelt ende aengeslaeghen zijn, dat de zaecke in naerder deliberatie moght werden gebracht off men de geïnteresseerden coopluyden tot redemptie van sowel gevangenen ende so groote quantiteyt van goederen nyet eenigh naerder contentement soude connen doen.

Is nae omvraeghe goedtgevonden alvooren hierop te verstaen het advijs van voorghaende gecommitteerden, die in deesen mette gemelte coopluyden hebben gebesogneert om alsdan naerder inne te resolveren.

7. Daernae bij den heere Catz uytten naeme van de andere extraordinaris gecommitteerden uytte Generaliteyt gerapporteert zijnde belanghende de resolutie bij deese vergaderinge aldaer ingebracht op ’t versoeck van de coninginne-moeder van Vranckrijck ende hoe datte andere provintiën haer daermeede hadden geconformeert, dan belanghende den persoon die men daertoe soude moghen voorslaen, dat alle de provintiën goedtgevonden hadden ‘tzelve te stellen ter discretie van de coninginne zelffs, die daerop gesondeert sijnde verclaert hadde dat zij den heer Knuyt alles ten besten toevertrouwde. Datten zelven dienvolgens bij Haer Ma.^t gecomen zijnde om haere beveelen te ontfanghen, Haer Ma.^t hem voor de handt nyet geraeden [ge]vonden hadde schrifftelijcke instructie te gheeven, maer alleenlijcken mondelijcken belast om voor den coningh ende cardinael te openen de hertelijcke genegentheyt die zij hadde omme haer metten coningh te versoenen, op sodanighen voet als Zijn Ma.^t selffs geraeden vinden soude, zelffs oock tevreeden zijnde aff te schaffen alle haer domestiquen dienaers die sij heefft, so den coningh ‘tzelve nodigh acht ende haer in alle stillicheyt te onthouden op sodanige plaetse in offte oock buyten ’t rijck als den coningh zelve zoude connen goedvinden, sonder haer mette regeringe offte zaecken van ’t rijck oyt meer te willen off sullen bemoeijen directelijcken off indirectelijcken, maer alleenlijcken om in de goede gratie van den coningh ende van ’t rijck aff te wachten ende aff te leeven den corten tijdt die Godt de Heere sal verleenen.

Dat hiermeede van de coninginne zijn affscheyt genomen hadde ende noch vanavondt van meeninge was te vertrecken, weesende de credentie ende instructie al voorheenen geprepareert ende gereedt gemaeckt, alleen spatie totte naem opengelaeten die men hiertoe soude willen imploiëren.

Hierop gedelibereert zijnde is goedtgevonden ditzelve te houden voor een simpele notificatie ende dat men vorders de zaecke Gode beveelen ende een goede uytcompste verwachten soude. Amsterdam ende eenige andere leeden alleenlijcken daerbij moverende dat de credentie ende instructie alvooren eens behoorde te werden geleesen. Dan wier[de] in de conclusie geen mentie van gemaeckt.

8. Daernae in deliberatie geleyt zijnde het 25^e point van beschrijvinge om het placcaet van tolerantie van de goude ende silvere spetiën eyntelijcken eens te doen arresteren, zijn bij die occasie te vooren gebracht de contrarie consideratiën van de andere provintiën belanghende de tolerantie van de jacobus, het doen van den eedt van de comptabilen ende anderssints, ende is eyntelijcken verstaen ende geresolveert hetzelve placcaet effter te arresteren soals ’t leyt, met die intentie dat oock den jacobuspenning beneffens den rijder in gelijcken prijs zal worden getolereert ende den eedt bij alle comptabilen gedaen, ende dat voorts het nyet vorder slaen van de 28 sts. penning uyt het placcaet zal werden geroieert, mits datte generaels de stempels daervan sullen intrecken ende die van Overijsel daerbij beloven ende verseeckeringe doen dat gheen meerder sullen werden geslaeghen, ende dat dit alles voor resolutie ter Generaliteyt zal werden ingebracht.

9. Wierde bij de heeren van Amsterdam ende eenige andere leeden effter gemoveert datte instructie voor de gedeputeerden ter Generaliteyt geconcipieert, voorts soude mogen werden voltrocken. Dan is eygentlijcken geen conclusie op gevallen.