Notulen van de vergaderingen der Staten van Holland 1620-1640 door N. Stellingwerff en S. Schot

 
English | Nederlands

Aantekeningen op 13 april 1640

ZITTING P

Staten van Holland en Westfriesland, Zitting van 12 april tot 27 april 1640

Vrijdag 13 april 1640 voornoen

8. De leeden gesommeert zijnde omme naerder te openen de consideratiën van haer principalen over ’t leste voorslagh alhier bij rapport in de vergaderinge gedaen tot weringe van de exorbitante Deensse thollen, meenden de heeren Edelen dewijl dit een saecke was van zeer grooten gewichte daer met alle circumspectie in diende geghaen, dat daerom goedt weesen soude alvooren daerinne te treeden, dat door voorgaende gedeputeerden Sijn Hoogheyt moght worden versocht om over deese saecke sijn naerder consideratiën die hem moghten voorghecomen zijn te openen ende dienthalven mette zelve leeden te comen in naerder conferentie ende examen van alle de zelve omme nae ghedaen rapport naerder inne geresolveert te werden. Alle d’andere leeden waeren hiermeede tevreeden, mits dat sulcx sonder tijdtverlies op naernoen soude mogen werden ghedaen. Waerop Zijn Hoogheyt gesommeert zijnde off ’tzelve hem naerder te passe souden mogen comen ende gerapporteert weesende van jae, zijn de vorige leeden versocht op naernoen te drye uuren dezelve commissie te willen voltrecken, gelijck bij dezelve aenghenomen is.

9. Is meede geleesen zeecker advijs van de raeden ter Admiraliteyt tot Enckhuysen belanghende het toestaen van ’t uytvaeren van de ossescheepen van den 5en aprilis van inhoude dat men sulcx soude mogen toestaen omdat in haer reguard geen questie is, maer alleen belanghende de Zond, die bij haer nyet en werdt deurgevaeren. Doch dat men derzelver uytvaert soude mogen restringeren op Lijsterdiep ende Huyer in Holtsteyn, werwertaen de ossen van andere canten genochsaem sullen connen werden gedreeven. Hierop meede gedelibereert zijnde is meede goedgevonden deese saecke alvooren met Zijn Hoogheyt te communiceren ende daervan rapport te doen.

10. Is geleesen zeecker missive van de heeren Staten van Utrecht aen de vergaderinge geaddresseert van date den 1en april 1640 van inhoude, dewijl bij weederzijdts provintiën goedgevonden is dat belanghende de clachten gedaen over de extraordinair beswaeringe van ’t stijffssel, meel, broot ende bisschuyt uytte lande van Utrecht alhier innecomende ende daerteegens de beswaernisse van de Hollandse bieren in Utrecht comende, naerder deur eenige gecommitteerden in conferentie zal werden getreden om de disputen dienaenghaende ontstaen bij de beste middelen te accomoderen; dat daeromme deese vergaderinge hierentusschen bij provisie den vaart wilde openstellen ende alle gedaene arresten ende quellingen op scheepen ende ghoederen affdoen ende teffens tijdt ende plaetse te prefigeren om deese conferentie op ’t spoedichste te voltrecken. Waerop gedelibereert zijnde ghoedtgevonden is dat metten aldereersten tijdt ende plaetse sal werden gedecerneert; doch hierentusschen de zaecke gelaeten in state so die is.

11. Die van Delfft effter gesommeert zijnde omme op ’t stuck van de reductie metten gedaenen voorslagh van 200.000 £ prompt aen haer ingeseetenen te doen afflossen ende daerenboven noch t’eynde ’s jaers so veel als l’advenant andere comptoiren van Dordrecht ende Haerlem reedelijck zal worden bevonden te willen conformeren, persisteerden sulcx nyet te connen doen ende contrarie gelast te weesen. D’andere leeden verclaerden meede expresselijcken gelast te weesen omme de heeren van Delfft nyet meer toe te gheeven; sodatte zaecke noch heen noch weer connende werden gebracht, die van Delfft eyntelijck aenghenomen haer principalen, was ’t doenlijcken, naerder te disponeren.

12. Wij van gelijcken gesommeert zijnde omme op ’t lichten van de 6000 waertgelders ons naerder te openen alsso die zaecke nyet langer conde werden geprotraheert, verclaerden alreede om naerder last geschreeven te hebben ende daertoe hoope te hebben soo hierentusschen voor de Admiraliteyten ende saecken ter zee naerder ordre ende geltmiddelen souden connen werden verschafft ende daerbij persisterende, is de zaecke meede vooralsnoch opgehouden moeten werden.

13. Uytte Generaliteyt ingebracht zijnde dat belanghende de dispensatie in de resolutie genomen tegens de combinatie van twee militaire ampten op één persoon, de provintie van Vrieslandt nyet consenteren can ten waere haeren stadhouder graeff Hendrick Casimirus dezelve vrijheyt wierde toegestaen ende dat die van Zeelandt meede op dat stuck onderlinge nyet eens waeren ende daeromme in omvraeghe gebracht zijnde wat deesenaenghaende weegen deese provintie ter Generaliteyt geadviseert sal werden. Is nae deliberatie verstaen om dit stuck te faciliteren ende ’t faveur bij notificatie aen graeff Hendrick van Noordhollandt gedaen, effect te doen sorteren; dat vanweegen deese provintie ter Generaliteyt toegestaen sal mogen werden dat oock in reguarde van de stadhouder van Vrieslandt van nu aff sal werden gedispenseert, sonder yemandt meer ende dat daermeede de deure voor allen anderen sal werden geslooten ende de resolutie van nyeuws weeder vastgestelt.

Vrijdag 13 april 1640 nanoen

14. De heeren gecommitteerden met Zijn Hoogheyt naerder gecommuniceert hebbende op ’t voorslagh voor deesen ter vergaderinge ghedaen belanghende het weeren ende sluyten van de Deensse exorbitante thollen, deeden rapport onder bedingh als vooren, dat alles secreet sal moeten werden gehouden. Verclaerden datte opiniën van de leeden met Zijn Hoogheyt geconfereert zijnde, bevonden wierde dat meest alle daerop uytquaemen dat best weesen soude vooreerst deur amicabile ende minnelijcke weeghen deese affschaffinge, is ’t doenlijcken, te doen procureren ende ten zelven eynde de besendinge nae Sweeden sijn voorgangh doen neemen, sonder vorder uytstel een persoon daertoe te despicieren, de instructie daertoe te beraemen, met last om nyet alleen Sijn Ma.t van Sweeden tot intercessie te versoecken, maer oock metten selven naerder alliantie te maecken omme is ’t noot, faictelijcken dezelve te doen cesseren. Datte zelve ambassadeurs oock last souden hebben haer alvooren te addresseren aen den graeff van Oldenburch ende hartogh van Holsteyn om dezelve de enormiteyt van de zaecke te notificeren ende derzelver intercessie te versoecken ende teffens oock aen de Hanssesteeden omme die meede in de handelinge tegens den coningh te beghrijpen ten aensien van ’t interest dat dezelve in deesen meede sijn lijdende.

Belanghende de vorder preparatiën om eenige scheepen van nu aff te huuren ende de zelve datelijcken mette vloote deur de Belt te doen ghaen, waeren de opiniën van de leeden divers, Sijn Hoogheyt meede alsnu van advijs weesende dattet vooralsnoch best soude weesen dewijl dit deurvaeren tegens yemants danck genochsaem een hostiliteyt is ende nae apparentie hostiliteyt veroorsaecken sal ende dat men vreest dat Spagnen ende Engelant hieronder speelen, ende de saecke beghonnen ende aengedrayt sijnde, alles hem argher openbaeren moght als men noch vermoedt. Dat meede Sweeden, wij alreede geïngageert zijnde in oorloge, te beswaerlijcker daertoe soude weesen te engageren, omdat buyten zijn kennisse sulcx opte hals souden hebben gehaelt, immers met minder advantage bij dezelven soude werden gehandelt. Dat om deese ende andere reedenen sijns oordels best weesen soude ’tgunt door eygen ambassadeurs aen Denemercken selffs nyet en hebben connen obtineren, deur andere vrunden in ’t spel te brenghen souden moghen trachten te becomen ende te effectueren, tot dien eynde de voorige ambassade sonder uytstel sijn voortgangh te doen neemen ten fine hiervooren verhaelt ende onder beneficie van deese ambassade ende van de ghoede effecten daervan te verwachten, bequamen tijdt soude moghen werden gestelt dat de scheepen opten ouden voet haer reyse souden mogen bij der handt neemen, sonder deur ’t vertoeven de ingeseetenen deeser provintie te brenghen in vorder ongeleegentheden.

Ende in cas buyten vermoeden sulcx nyet soude mogen succederen, dat men alsdan met voorgaende communicatie van de croone Sweeden bij der handt soude mogen neemen sodanighe vorder preparatiën van huuren van scheepen ende anderssints als voor deesen voorgeslaegen zijn. Andere leeden waeren van andere opiniën dattet best weesen soude ’t een ende ’t ander teffens te doen, andere dattet huuren van de scheepen wat te laet vallen soude ende misschien nyet wel te becomen, oock misschien nyet het volck daertoe van nooden; dat daeromme nyet vreemt weesen soude dat men de scheepen voor de handt tegens zeeckeren te stellen dagh soude moghen licentiëren om uyt te ghaen ende dewijl deur geruchten meede geoorloght werdt, dat men om de ambassade beeter cracht te doen hebben, oock mine soude maecken van eenige scheepen tegens de naeste reyse extraordinarie aen te neemen ende oock alles in cas van swaricheyt daertegens geprepareert ende gereedt soude moghen hebben omme door dat geruchte ende die preparatiën Zijn Ma.t ende de Stenden deur meerder impressie van de aenstaende swaericheeden van ’t voorneemen te doen desisteren. Ende souden de leeden versocht sijn geweest deesenaenghaende haere advijsen te openen; dan dien tijdt tot in de avond verloopen weesende, is goedgevonden de deliberatiën uyt te stellen tot op merghen voornoen.