inleiding

 
English | Nederlands

Bronnen

Bronnen: Wetten en besluiten

Wet van den 11den October 1848, houdende herziening van het IIIde Hoofdstuk der Grondwet, Staatsblad no.61.

Wet van den 11den October 1848, houdende herziening van de Additionele Artikelen der Grondwet, Staatsblad no.70.

Wet van den 4den Julij 1850, regelende het kiesregt en de benoeming van afgevaardigden ter Eerste en Tweede Kamer der Staten-Generaal, mitsgaders den rooster hunner aftreding, Staatsblad no.37

Wet van den 28sten December 1858, tot herziening van de tabel, bedoeld in art. 99 der wet van den 4den Julij 1850 (Staatsblad no. 37), Staatsblad no. 122

Wet van den 22sten April 1864, tot herziening van de tabel, bedoeld in art. 99 der wet van den 4den Julij 1850 (Staatsblad no. 37), Staatsblad no. 34

Wet van den 6den Mei 1869, tot herziening van de tabel, bedoeld in art. 99 der wet van den 4den Julij 1850 (Staatsblad no. 37), Staatsblad no. 76

Wet van den 26sten Januarij 1878, tot herziening van de tabel, bedoeld in art. 99 der wet van den 4den Julij 1850 (Staatsblad no. 37), Staatsblad no. 5

Besluit van den 28sten November 1887, no. 14, tot uitvoering van het vijfde en zevende lid van art. 7 en van het laatste lid van art. 11 der kieswet (Staatsblad no. 211)

Besluit van den 30sten November 1887, ter bekendmaking van den tekst der herziene Grondwet (Staatsblad no. 212)

Wet van den 30sten December 1887, tot wijziging van de wet van 4 Juli 1850 (Staatsblad no. 37), gewijzigd bij de Additionele artikelen der Grondwet (Staatsblad no. 257)

Wet van den 7den September 1896, tot regeling van het kiesrecht en de benoeming van afgevaardigden ter Eerste en Tweede Kamer der Staten-Generaal (Staatsblad no. 154)

Besluit van den 28sten November 1896, tot uitvoering van de artikelen 9, 12, 14 en 104 der Kieswet (Staatsblad no. 176)

Wet van den 31sten December 1896, tot wijziging der Kieswet (Staatsblad no. 245)

Besluit van den 4den Januari 1897, tot uitvoering van art. 50 der Kieswet (Staatsblad no. 44)

Besluit van den 26sten Februari 1897, tot uitvoering van de artikelen 51, 54, 55, 68, 69, 72, 81, 91, 96 en 132 der Kieswet (Staatsblad no. 69)

Wet van den 31sten December 1897, tot wijziging van de artikelen 100 en 102 der Kieswet (Staatsblad no. 309)

Wet van den 8sten December 1900, houdende nadere wijziging van eenige bepalingen der Kieswet (Staatsblad no. 208)

Besluit van den 9den Januari 1901, tot wijziging van het Koninklijk besluit van 28 November 1896 (Staatsblad no. 176) en van de daarbij behoorende modellen (Staatsblad no. 24)

Besluit van den 9den Januari 1901, tot wijziging van het Koninklijk besluit van 26 februari 1897 (Staatsblad no. 69) en van de daarbij behoorende modellen (Staatsblad no. 25)

Besluit van den 4den Februari 1901, tot uitvoering van art. 1b, 4e der Kieswet (Staatsblad no. 58)

Besluit van den 13den Februari 1901, ter bekendmaking van den tekst der Kieswet (Staatsblad no. 66)

Besluit van den 24sten Mei 1901, tot aanwijzing der vrijstellingen, bedoeld in art. 57 der Kieswet (Staatsblad no. 109)

Bronnen: Electoraat

1848: Nationaal Archief. Plaatsingslijst van de Afdeling Binnenlands Bestuur van het Ministerie van Binnenlandse Zaken, 1848-1878 2.04.05, Verbalen inv.nrs. 13-17 (1 december 1848 - 11 januari 1849) Opgave electoraat en opkomst door de gouverneurs.

1851:Bijlage Handelingen Tweede Kamer missive 26-4-1872.

1852: Staatkundig en Staathuishoudkundig Jaarboekje voor 1856, xv-xvi. In het jaarboekje zijn deze gegevens abusievelijk voor 1853 gerekend.

1854, 1857 en 1858: Nationaal Archief, Binnenlandse Zaken, 2.04.05, Verbalen. Opgaven electoraat per gemeente door de Commissarissen des Konings.

1860, 1862, 1863, 1864 en 1866: Nationaal Archief, Binnenlandse Zaken, 2.04.05 Verbalen. De meeste Commissarissen des Konings zonden elk jaar opgaven betreffende het electoraat in hun provincie in. Waar de opgaven ontbreken zijn ze aangevuld met gegevens uit het jaarlijkse verslag van de toestand van de betreffende provincie. Voor Limburg bestond nog een aparte opgave van het aantal kiesgerechtigden per gemeente over de periode 1857 - 1863, Rijksarchief Limburg, Archief Provinciaal Bestuur, inv. nr. 5076.

1868-1901: Staatsalmanak voor het Koningrijk der Nederlanden 1869-1902. De staatsalmanak geeft telkens het electoraat van het voorgaande jaar.

1897-1899: Handelingen der Staten-Generaal 1897-1898. Bijlage nr. 117 26-11-1897; Handelingen 1898-1899 Bijlage nr. 115 25-11-1898; Handelingen 1899-1900 Bijlage nr. 79 22-9-1899.

1901-1917: CBS, Bijdragen tot de statistiek van Nederland. Nieuwe volgreeks. Kiezers-statistiek 1901-1917.

Bronnen: Uitslagen

Nationaal Archief, Archief van de Tweede Kamer der Staten-Generaal 1814-1945, 2.02.22, inv.nrs. 301-377 geloofsbrieven 1848-1918. Nationaal Archief, Binnenlands Bestuur, 2.04.05. In dit archief zitten tot 1868 de ontbrekende processen-verbaal. Processen verbaal die in deze archieven ontbraken, zijn getraceerd in het gemeentearchief van de hoofdplaats van het betreffende kiesdictrict. Als in geen enkel archief iets gevonden kon worden, is de verkiezingsuitslag gereconstrueerd aan de hand van plaatselijke kranten.

Centraal Bureau voor de Statistiek, "Kiezersstatistiek", in: Bijdragen tot de statistiek van Nederland. Nieuwe volgreeks 1901-1918 ('s-Gravenhage, 1901-1918)

Eisma, W., Onze kamerleden. Aanteekening van de verkiezingen voor Leden van de TweedeKamer der Staten Generaal. Te beginnen met 6 maart 1888 (Leeuwarden z.j.)

Marion, W.C. van, Statistiek der verkiezingen voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal over het tijdvak 1901-1913, met aanduiding van de politieke kleur der candidaten, verhoudingscijfer enz. ('s-Gravenhage z.j.)

Parlement en kiezer. Jaarboekje samengesteld door J.A. Jungmann en F.K. van Iterson 1(1911-1912) - 7(1917-1918).

Bronnen: Bevolking

Volkstellingen 1849-1909 opgenomen in de Historisch-Ecologische Databank van de Universiteit van Amsterdam, afdeling Geografie en Planologie.

Literatuuropgave

Blok, L., Stemmen en kiezen. Het kiesstelsel in Nederland in de periode 1814-1850

(Groningen 1987).

Boissevain, J.H.G., De kieswet, opgehelderd door eene aanteekening (Arnhem 1850).

Jong, Ron de, Van standspolitiek naar partijloyaliteit. Verkiezingen voor de Tweede Kamer

1848-1887 (Hilversum 1999).

Maas Geesteranus, A.M., De kieswet, met eene aanteekening, bevattende de rechterlijke en

administratieve uitspraken en voorschriften hare toepassing rakende ('s Gravenhage

1869).

Kalbfleisch, P., De kieswet. Handleiding voor burgemeesters, secretarissen, provinciale- en

gemeente-ambtenaren, stembureaux en allen, die bij de wet betrokken zijn,

inzonderheid voor de praktijk bewerkt (Zutphen 1896).

Kalbfleisch, P. Leiddraad voor stembureaux opgenomen in de voor de praktijk bewerkte

handleiding tot uitvoering van de kieswet (Zutphen 1897).

[...], De gewijzigde kieswet ter vergelijking naast de kieswet van 1896 gedrukt (Haarlem

1901).

Vries, B.M.A. de, 'De lijsten van kiezers ter benoeming van afgevaardigden voor de Tweede

Kamer der Staten-Generaal, de Provinciale Staten en de Gemeenteraad, 1851-1886', Broncommentaren VI - IX, nr. VI o.r.v. M. Duijghuisen e.a. (Den Haag 1988) 5-14.

Vries, Boudien de, Electoraat en elite. Sociale structuur en sociale mobiliteit in Amsterdam

1850-1895 (Amsterdam 1986).

Vries, Joh. de, 'Het censuskiesrecht en de welvaart in Nederland 1850-1917', Economisch- en

sociaal-historisch jaarboek 34(1971) 178-231.