© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Annemieke Heuft, Brouwer, Anna Catharina, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Brouwer [13/01/2014]
BROUWER, Anna Catharina (ged. Amsterdam 19-6-1772 – gest. Amsterdam?), graveerster en tekenares. Waarschijnlijk dochter van Cornelis Brouwer (ca. 1733-1803), graveur, en Johanna Vogelijn. Over een huwelijk van Anna Catharina Brouwer is niets bekend.
Anna Catharina (of Cornelia) Brouwer werd geboren in Amsterdam. Verschillende auteurs opperen dat zij de dochter was van Cornelis Brouwer, die tussen 1773 en 1802 als schilder en etser werkzaam was in Amsterdam en samenwerkte met Cornelis Ploos van Amstel en Reinier Vinkeles (NNBW). In dat geval werd zij op 19 juni 1772 in de Westerkerk gedoopt. Zeker is dat zij werkte en woonde in Amsterdam. Tussen 1793 en 1801 graveerde en tekende zij tal van Nederlandse stads- en dorpsgezichten en topografische platen. Volgens Waller heeft zij samengewerkt met de Amsterdamse graveur Jan Lucas van der Beek (1753-1818), maar het is onduidelijk wanneer dit was.
Anna Catharina Brouwer was een van de vele illustratoren binnen het genre van stadsgezichten, dat in de achttiende eeuw zeer populair was. De omvang van haar werk is niet bekend, maar op grond van de achtdelige publicatie De Nederlandsche stad- en dorpbeschrijver van L. van Ollefen en Rs. Bakker uit 1793-1801 kunnen we een deel van haar werk identificeren. In deze publicatie worden de beschrijvingen van een stad of dorp voorafgegaan door een ovaal vignet met daaronder de plaatsnaam en het stadswapen. De gravures zijn gesigneerd door de maker en tevens voorzien van de naam van de tekenaar of schilder naar wiens ontwerp de gravure gemaakt is. In het derde deel van de reeks – Amstelland, Wesper Kerspel, Gooiland, de Loosdrecht – zijn de meeste gravures van haar hand. Ongeveer de helft van die prenten maakte ze naar tekening of schildering van andere kunstenaars, maar voor sommige heeft zij zelf de ontwerpen gemaakt. Zo heeft zij bijvoorbeeld op een van de drie prenten bij de stad Amsterdam het planten van de Vrijheidsboom, in 1795 op de Dam, afgebeeld. In deze eigen ontwerpen zijn de kenmerken van haar werk goed te onderscheiden. Haar ontwerpen geven blijk van een speelse en levendige interpretatie van het stadsgezicht. Op een donkere voorgrond plaatst zij decoratieve figuren, zoals boeren op het land, heren wijzend naar de stad of spelende kinderen. De voorgrond contrasteert met de lichtere afbeelding van de stad of het dorp in kwestie en dit contrast zorgt voor een sterke dieptewerking. Haar gravures zijn uiterst gedetailleerd en minutieus. Voor het vijfde deel van De Nederlandsche stad- en dorpbeschrijver heeft zij ook de allegorische plaat op het titelblad ontworpen en gegraveerd.
Het hoge niveau van de uitvoering van haar werk maakt haar tot meer dan een ambachtsvrouw. Daarom plaatst ook Christian Kramm haar tussen de meest succesvolle Nederlandse kunstenaressen. Wanneer Anna Catharina Brouwer overleed is niet bekend. Volgens Kramm stierf zij in Amsterdam.
Naslagwerken
Kramm; NNBW; Scheen; Thieme; Waller.
Archivalia
Stadsarchief Amsterdam: DTB, Dopen 112, p. 153 (75r), d.d. 19-6-1772.
Werk
Afgezien van haar bijdragen in Van Ollefen en Bakker, bevindt zich werk van haar in het Rijksprentenkabinet, Amsterdam, en de Atlas van Stolk, Rotterdam.
Literatuur
- E. de la Fontaine Verwey, De illustratie van letterkundige werken in de XVIIIe eeuw. Bijdrage tot de geschiedenis van het Nederlandsche boek (Amsterdam 1934) 54.
- P.M.J.E. Jacobs, Beeldend Benelux (Tilburg 2000) 541.
Illustratie
De Vrijheidsboom op de Dam, door Anna Catharina Brouwer, 1795 (Rijksmuseum Amsterdam).
Auteur: Annemieke Heuft
Biografienummer in 1001 Vrouwen: 601
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.