© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Cronenburg, Anna van, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Cronenburg [13/01/2014]
CRONENBURG, Anna van (geb. Pietersbierum, bij Harlingen, 1552 – gest. na 1590), vermeend portretschilderes. Dochter van Jacob van Cronenburg (gest. 1572), medicus, en Bauk van Adelen (gest. 1603). Anna van Cronenburg trouwde (1) met Jan Craen; (2) met Jelle Sybes van Wythama, in 1579 burgemeester van Leeuwarden.
Anna van Cronenburg werd geboren als oudste van de vijf in leven gebleven kinderen – zeven stierven jong – in Huize Cronenburg bij Harlingen. Haar vader, Jacob van Cronenburg, was een uit Schagen afkomstige medicus die zijn geluk had gezocht in Friesland. Nadat zijn eerste vrouw kinderloos was overleden, trouwde hij in 1547 met Bauk van Adelen en liet een nieuw huis timmeren in Pietersbierum. Van de eerste echtgenoot van Anna van Cronenburg is alleen bekend dat hij uit Keulen afkomstig was. Haar tweede echtgenoot was gedeputeerde van de Staten van Friesland en in 1579 burgemeester van Leeuwarden.
De zeldzame portretten van de hand van Anna van Cronenburg, aldus Wurzbach, zijn bijzonder interessant en origineel vanwege de kostuums. In 1857 bevond zich een portret van een dame met kind in het bezit van baron Haringma te Leeuwarden, gesigneerd ‘Ghedaen Ao. 1590 door Anna Croneburgh’. In Madrid bevinden zich vier door haar geschilderde damesportretten, aldus Wurzbach. Sinds het artikel van G. Marlier (1934) zijn kunsthistorici het er echter over eens dat deze portretten niet door Anna, maar door een neef van haar vader, Adriaan van Cronenburg (voor 1545-ca. 1604), zijn geschilderd. Deze signeerde met vier letters A (AAAA) plus een afkortingsteken boven de laatste A. Dit moet gelezen worden als: A drie A = Adriaan. De middelste twee A’s zijn ten onrechte voor een N (Anna) gelezen.
Naslagwerken
Van der Aa; Kramm; Wurzbach.
Literatuur
- Abraham Ferwerda, ‘Stamlyst van den oorsprong, voortgang ende geschiedenissen des geslagts der edel’Heeren van Cronenburg’, in: Idem, Nederlandsch geslacht- stam- en wapenboek, 2 (Amsterdam 1785).
- G. Marlier, ‘Un portraitiste frison du XVIe siècle. Anna ou Adriaen van Cronenburch’, Oud-Holland 51 (1934) 1-10.
- P. Bakker, Gezicht op Leeuwarden. Schilders in Friesland en de markt voor schilderijen in de Gouden Eeuw (Amsterdam 2008) 191 [alleen over Adriaan].
Redactie (met dank aan Piet Bakker)
Biografienummer in 1001 Vrouwen: 164
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.