© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Deliën, Maria van der, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Delien [13/01/2014]
DELIËN, Maria van der (geb. Nieuwerkerk, Zeeland? ca. 1629 – gest. Oirschot 16-6-1673), dichteres. Dochter van Nicolaus Antonie van der Deliën (1600-1630), predikant, en Abigaël de Monier (gest. na 11-5-1658). Maria van der Deliën trouwde op 27-4-1649 in Den Bosch met Robertus Immens (1623-1680), predikant. Uit dit huwelijk werden 9 zoons en 3 dochters geboren.
Maria van der Deliën behoorde tot een uitgesproken predikantenmilieu. Haar vader was predikant, haar moeder was een predikantsdochter, zelf trouwde ze met een predikant, vijf zoons studeerden theologie, en twee dochters trouwden met een predikant. De meesten – haar vader, haar man, enkele zoons – publiceerden ook stichtelijke werken. Zelf dankt Maria van der Deliën haar bekendheid aan twaalf stichtelijke gezangen die samen met werk van haar echtgenoot postuum verschenen in de bundel Geestelyke gesangen (1706) van Adriaan van Loo, waarvan minstens acht herdrukken verschenen.
Vermoedelijk is Maria van der Deliën geboren in het Zeeuwse Nieuwerkerk, de standplaats van haar vader voordat hij in 1630 werd beroepen naar Den Bosch. Op 18 augustus 1630 hield hij daar zijn intree, maar hij overleed op 3 oktober van datzelfde jaar. Later in dat jaar beviel zijn weduwe er van een dochter, die ze naar haar overleden echtgenoot Nicolaa noemde. Waarschijnlijk is dit zusje jong gestorven. Zo moet Maria van der Deliën haar jeugd in Den Bosch hebben doorgebracht als enige dochter van een predikantsweduwe. Naar het schijnt is haar moeder pas rond 1654 hertrouwd – in mei 1658 klaagde ze dat haar weduwentractement om die reden nu al vier jaar was ingehouden.
Op 27 april 1649 (Lauwerkrans) trouwde Maria van der Deliën, ongeveer twintig jaar oud, met Robertus Immens, een jonge predikant die het jaar ervoor in Schijndel was beroepen. Na tien jaar Schijndel verhuisde het gezin naar Oirschot, de geboorteplaats van Immens. Het echtpaar kreeg tussen 1650 en 1666 twaalf kinderen. Jacob Willemsen, die de familie persoonlijk heeft gekend, beschrijft het strenge opvoedingsklimaat dat in huis heerste: de kinderen dienden in aanwezigheid van hun ouders te zwijgen, en zelfs hun studerende zoon ‘sprak niet totdat zijn vader zelf hem daartoe vrijheid vergunde en tot hem zeide: “Zoon, nu is het u geoorloofd te spreken!”’(Willemsen, XLVIII). Maria van der Deliën geldt als een zeer godvruchtig dichteres. De strofen van haar gezangen moest men volgens hun bezorger Adriaan van Loo niet te snel achter elkaar zingen omdat ze veel stof tot meditatie bevatten. Een voorbeeld uit haar werk (‘Gebed tot Jezus’): ‘O Gij oorsprong aller deugd,/ O Fontein van alle vreugd./ Mag ik dat van U ontvangen;/ Nergens zal ik naar verlangen,/ Dan dat ware dankbaarheid/ U van mij mag zijn gezeid’. De Algemeene Konst- en Letterbode van 1848 noemde het gedicht ‘supra-mystiek’.
Maria van der Deliën stierf op 16 juni 1673 in Oirschot (Willemsen).
Naslagwerken
Van der Aa [als man]; Lauwerkrans.
Archivalia
- Stadsarchief ’s-Hertogenbosch: DTB, Dopen 069 (Grote Kerk), d.d. 30-10-1630 [Nicolaa van der Deliën].
- Brabants Historisch Informatie Centrum, Den Bosch: toegang 178 (Resoluties Raad van State 1584-1795), inv. nr. 200, d.d. 11-5-1658 [rekest weduwe van Nic. van der Deliën].
Publicaties
Twaalf gezangen van Maria van der Deliën zijn opgenomen in de bundel Geestelyke gesangen, Adriaan van Loo ed. (tweede druk; Steenwijk 1718).
Literatuur
- Jacobus Willemsen, ‘Voorrede’, in: P. Immens, De godvruchtige avondmaalganger (Amsterdam 1758) [XIV-LVIV: over het gezin Immens-Van der Deliën].
- A. Ros, ‘De poëzie van de Nadere Reformatie. Een verkenning’, Documentatieblad van de Nadere Reformatie 12 (1988) 1-28.
- 'Bijdrage tot de lijst der Nederlandsche dichters’, Algemeene Konst- en Letterbode (1848) dl. 1, 89.
- Joh. Westerbeke, De armen verzadigd. Leven en werk van Petrus Immens, geplaatst in de kerkelijke historie van Middelburg (Middelburg 1995) [15-25: over het gezin Immens-Van der Deliën].
Redactie
Biografienummer in 1001 Vrouwen: 297
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.