© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Margreet van der Hut, Garniers, Jacquemijntje, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Garniers [13/01/2014]
GARNIERS, Jacquemijntje (geb. Ieper ca. 1590 – gest. Leiden 8-9-1651), vroedvrouw, schilderes (onzeker). Dochter van N.N. Garniers en Franchoyse Fremouts (gest. 1620). Jacquemijntje Garniers trouwde (1) in 1608 met Abraham Le Foutere; (2) met Guillaume Fermout (gest. voor nov. 1625), schilder; (3) in 1625 (otr. op 10-11-1625) in Leiden met Jacques Metzu (1587-1629), schilder, (4) op 14-9-1636 in Leiden met Cornelis Gerritsz. Bontecraey (gest. voor 19-4-1649), schipper. Uit huwelijk (1) werden 3 kinderen geboren die de volwassen leeftijd bereikten, uit (3) ten minste 1 zoon.
Jacquemijntje Garniers werd geboren in Ieper. Het is onbekend wanneer zij naar Holland is gekomen, maar vast staat dat ze met haar tweede echtgenoot, de schilder Guillaume (Willem) Fermout of Fremaut alias Strazio Voluto (een neef?), in Dordrecht woonde. Daar werd zij kennelijk opgeleid tot vroedvrouw. Na de dood van haar tweede echtgenoot verhuisde zij naar Leiden, waar zij in januari 1624 bij het gerecht een verzoek indiende om als stadsvroedvrouw te worden aangesteld. Ze vermeldde dat ze als weduwe de zorg had over negen kinderen. Ze liet zich opnieuw examineren, legde vervolgens de eed af, kocht het poorterrecht en vestigde zich als zelfstandige vroedvrouw. Tien maanden na haar eerste rekest kwam zij op de loonlijst van de stad: als extra-ordinaris vroedvrouw kreeg zij van de stad een jaarwedde van dertig gulden. In 1625 hertrouwde Jacquemijntje Garniers met de schilder Jacques Metzu. Kort na de geboorte van haar jongste zoon, de latere kunstschilder Gabriël (1626-1667), werd ze opnieuw weduwe. Drie jaar later, in 1632, werd haar hernieuwde verzoek om aangesteld te worden tot stadsvroedvrouw gehonoreerd, en daarmee werd haar jaarwedde verdubbeld tot zestig gulden.
De tweede en derde echtgenoot van Jacquemijntje Garniers waren kunstschilder van beroep, en er is reden om te vermoeden dat ook Jacquemijntje Garniers zelf schilderde. Gabriël Metsu heeft namelijk een portret geschilderd van een vrouw achter een schildersezel, en dat portret wordt aangeduid als ‘de moeder van de schilder’. Vast staat echter ook dat zijn schoonmoeder, Maria de Grebber, schilderes was. Daarom is het mogelijk dat Metsu de moeder van zijn vrouw heeft geportretteerd. Schilderijen van Jacquemijntje Garniers zijn niet bekend. Het feit dat zijn moeder vier keer weduwe werd en dat Gabriël Metsu zelf vanaf zijn geboorte een halfwees was, heeft volgens Stone-Ferrier veel indruk op hem gemaakt. Volgens haar is zijn ‘Vrouwe Justitia beschermt de weduwen en de wezen’ (1651) geïnspireerd op het leven van zijn moeder.
Naslagwerken
Van der Aa; Kramm.
Archivalia
- Regionaal Archief Leiden: Gerechtsdagboek I, 60-61 O, fol. 136.
- Zie ook Schmidt, noot 82.
Literatuur
- A. Bredius, ‘Iets over de jeugd van Gabriël Metsu’, Oud-Holland 25 (1907) 197.
- A. Bredius, ‘Vergeten schilders: Guilliam Fremouts of Fremout alias Strazio Voluto (Willem Jansz. Fremouts) (Veluto?)’, Oud-Holland 30 (1912) 124-126.
- Linda Stone-Ferrier, ‘Metsu’s Justice protecting widows and orphans. Patron and painter relationships and their involvement in the social and economic plight of widows and orphans in Leiden’, in: A. Wheelock en A. Seeff red., The public and private in Dutch culture in the Golden Age (Newark 2000) 227-265.
- Ariadne Schmidt, Overleven na de dood. Weduwen in Leiden in de Gouden Eeuw (Amsterdam 2001) 140-142 en 273 (noot 82).
Illustratie
Getekend portret door J. Quinkhard, 1751, naar het geschilderde portret van Gabriël Metsu (Rijksprentenkabinet, Amsterdam).
Auteur: Margreet van der Hut
Biografienummer in 1001 Vrouwen: 207
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.