© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Gevaerts, Johanna, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Gevaerts [13/01/2014]
GEVAERTS, Johanna (ged. Dordrecht 2-12-1733 – gest. Utrecht 18-2-1779), bekend om haar geleerdheid. Dochter van Paulus Gevaerts (1697-1770) en Alida Vivien (1702-1735). Johanna Gevaerts trouwde op 14-8-1753 in Dordrecht met graaf Hendrik Karel van Nassau-LaLecq (1696-1781). Uit dit huwelijk werden 1 zoon en 1 dochter geboren, van wie de zoon jong overleed. Het huwelijk eindigde in 1765 in een scheiding van tafel en bed.
Johanna Gevaerts groeide op in Dordtse regentenkringen. Haar vader, afkomstig uit Brielle, bekleedde in Dordrecht onder meer de functies van schepen en burgemeester. Ook was hij leenheffer van ’s-Gravendeel. Johanna was het eerste kind uit haar vaders tweede huwelijk. Twee jaar later werd haar broer Ocker (1735-1807) geboren en uit het eerste huwelijk van haar vader had ze nog een halfzus, Maria Arnaudina (1728-1793). Johanna’s moeder overleed enkele maanden na de geboorte van Ocker. Haar vader zou pas hertrouwen in 1751, met Suzanna Adriana Beelaerts (1707-na 1770).
Op 14 augustus 1753 trouwde Johanna Gevaerts in Dordrecht met de ruim 35 jaar oudere graaf Hendrik Karel van Nassau-Lalecq, heer van Beverweerd, voor wie dit zijn tweede huwelijk was. Het jaar daarop vestigde het echtpaar zich in Utrecht, terwijl kasteel Beverweerd (nu in de gemeente Bunnik) als zomerverblijf diende. In 1758 werd een zoontje geboren, dat slechts één maand oud werd. Zes jaar later kreeg het paar een dochter, Henriëtte Jeanne Suzanna Maria (1764-1810). In 1765 scheidden Johanna Gevaerts en Hendrik Karel van tafel en bed. Johanna verhuisde, maar de eenjarige Henriëtte – Santie genoemd – bleef bij Hendrik Karel wonen.
Volgens haar stadgenoot Justinus de Beyer was Johanna Gevaerts een geestrijke vrouw met ‘un goût décidé’ voor kunsten en wetenschappen: samen discussieerden ze over filosofie en politiek (De Beyer, 184-185). Zelf heeft ze geen sporen nagelaten van haar geleerdheid. Johanna Gevaerts overleed op 18 februari 1779 en werd op 23 februari bijgezet in het familiegraf van haar man in de gereformeerde kerk van Ouderkerk aan de IJssel, waar twee jaar later ook Hendrik Karel zijn laatste rustplaats zou vinden.
Literatuur
- Journaal van mr. Justinus de Beyer, heer van Hulzen, over de jaren 1743-1767, H.D.J. van Schevichaven ed. (Arnhem 1906) 184-197.
- L. Knappert, Het zedelijk leven onzer vaderen in de achttiende eeuw (Haarlem 1910) 99.
- E.P. Polak-de Booy, ‘De meester van Santie’, Oud Utrecht 43 (1970) 38-40.
Redactie
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.