Junius, Maria (ca. 1677 -1745)

© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Maarten Hell, Junius, Maria, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Junius [13/01/2014] 

JUNIUS, Maria (geb. ca. 1677 – begr. Amsterdam 3-2-1745), toneelspeelster en kleedster aan de Amsterdamse Schouwburg. Dochter van Goswinus Junius (1650-?) en Catharina Hendriks (1651-1727). Maria Junius trouwde in 1722 met Izaak Duim de Oude (1675-1747), beeldhouwer en toneelspeler. Uit dit huwelijk zijn geen kinderen bekend.

De geboorteplaats van Maria Junius is niet bekend, en haar geboortejaar slechts bij benadering. Zeker is wel dat ze opgroeide in toneelkringen. Haar moeder was eerder getrouwd geweest met de toneelspeler en glazenmaker Cornelis de Bruyn (1658-1724), die tot een katholieke familie van toneelspelers behoorde. Beroep noch geloofsovertuiging van haar eigen vader zijn bekend, maar opvallend is dat Maria’s jongere broer Hendrick in 1680 luthers gedoopt werd terwijl haar oudere zuster Adriana in de gereformeerde Nieuwe Kerk de doop ontving. Rond 1699 kwam Maria Junius in contact met Izaak Duim de Oude, die als reizend toneelspeler en beeldhouwer een mager belegde boterham verdiende. In dat jaar waren zij beiden in Dordrecht, waar zij een spelerscontract afsloten met een groep Amsterdamse en Haagse toneelspelers onder leiding van Johannis Disseldorp. Van 1 mei 1699 tot 1 mei 1700 gingen zij steden en dorpen langs met een programma van blij- en treurspelen en andere in gezamenlijk overleg gekozen stukken.

Ten tijde van deze toneeltour leefde Duim al gescheiden van zijn eigen vrouw, zodat de verhouding met Maria Junius mogelijkerwijs tijdens deze rondreis is ontstaan. Na een periode bij de reizende gezelschappen te hebben gespeeld, trouwden Junius en Duim in 1722 in Amsterdam. Zo werd ze de stiefmoeder van de ongeveer vijftienjarige Hendrina Duim en haar tien jaar jongere zusje Maria. Een jaar later traden Maria Junius en haar man in dienst van de Amsterdamse Schouwburg. Junius’ bijdrage aan het toneel moet beperkt zijn geweest, want zij heeft nauwelijks sporen nagelaten als actrice. Om haar inkomsten als toneelspeelster aan te vullen, werkte zij in de Schouwburg ook als kleedster, in welke functie zij vijftien stuivers per speeldag verdiende.

In het door Jan de Marre geschreven Eeuwgetijde, een zinnespel ter gelegenheid van het jubileum van de Schouwburg in 1738, speelden zowel Maria Junius als haar man een rol. Terwijl Junius als zinnebeeldige Matigheid slechts bedeeld was met een stomme bijrol, speelde Duim een van de mannelijke hoofdrollen. In de gedrukte rolverdeling van het stuk wordt ze ook genoemd als zangeres, maar nergens blijkt dat ze toen een noot heeft gezongen (Veltkamp, 144). Het lijkt erop dat zij vooral mooi moest zijn, met in haar linkerhand de toom van een paard als teken van matigheid. Gezien haar geringe rol moet Junius niet tot de meest populaire actrices van haar tijd behoord hebben. In 1745 is Maria Junius overleden.