© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Marloes Huiskamp, Knibbergen, Catharina, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Knibbergen [13/01/2014]
KNIBBERGEN, Catharina (gest. Den Haag? na 1665), schilderes van landschappen. Zij zou in 1665 in Den Haag zijn getrouwd met Gerard de Witte, legerofficier.
Catharina Knibbergen wordt voor het eerst vermeld in de bundel Jeugdige minne-spiegel (1634) van Pieter Nootmans. Daarin is een gedicht opgedragen aan de ‘vermaarde kunstrijke schilderes Juffrou Catharina van Knibbergen’ (Nootmans, 149). Zij had toen blijkbaar al een zekere reputatie als schilderes. Twijfelachtig is daarom de suggestie dat zij de dochter was van de Haagse landschapschilder François van Knibbergen (1596/7?-na 1664). Catharina Knibbergen zou in 1665 in Den Haag zijn getrouwd met de officier Gerard de Witte, aldus Thieme (waarschijnlijk gebaseerd op een mededeling van Abraham Bredius).
Zeker is dat Catharina Knibbergen lid was van het Haagse schildergenootschap Pictura en dat zij landschappen schilderde. In 1660 leverde zij op de confreriekamer een landschapje in en in verschillende Haagse boedelinventarissen uit de zeventiende eeuw worden landschapjes van haar hand genoemd (zie Bredius). Tegenwoordig verschijnen op veilingen sporadisch schilderijen die aan Catharina Knibbergen zijn toegeschreven, sommige voorzien van een signatuur. Meestal gaat het daarbij om berglandschappen met watervallen, vergezichten en enkele staffagefiguren.
Verschillende auteurs melden dat Catharina Knibbergen ook bekend is onder de namen Catharina de Hen en Catharina van der Snap. Dit is het gevolg van een persoonsverwisseling. Naast Catharina Knibbergen, die in 1665 met een officier Gerard de Witte zou zijn getrouwd, was er in Den Haag een schilderes Catharina van der Snap actief. Deze trouwde in 1643 met Lucas de Hen en is daarom in de boeken van het Haagse Lucasgilde opgenomen onder de naam van haar man. Deze Catharina hertrouwde in 1653 met een weduwnaar Gerard de Witte. De verwarring lijkt dus te zijn ontstaan doordat twee Haagse schilderessen met de voornaam Catharina een ‘Gerard de Witte’ hebben getrouwd. Daarbij moet worden opgemerkt dat de huwelijken van Van der Snap alle twee wél in de trouwboeken zijn terug te vinden en dat van Knibbergen niet. Waarschijnlijk baseerde Thieme, i.c. Bredius, zich dus op andere archivalische bronnen.
Naslagwerken
Van der Aa; Kramm; Lexicon Noord-Nederlandse kunstenaressen; Petteys; Thieme.
Archivalia
- RKD, Den Haag: A. Bredius, Boedelinventarissen.
- Haags Gemeentearchief: Archief Confrerie Pictura en Tekenacademie, P. Terwesten, Register off aanteekeninge zo van de Deekens, Hoofdluijden en Secretarissen der Kunst-Confrerie Kamer van Pictura, ongepubl. manuscript (1776) 22 [fotokopie aanwezig Den Haag, RKD; zie ook Obreen].
Werk
- Landschap, paneel, 18 x 26 cm, monogram, Amsterdam, Collectie W.M. Russel (afb. Bernt, nr. 628).
- Zie verder: RKD, Den Haag, Collectie Beelddocumentatie.
Literatuur
- P. Nootmans, Jeugdige minne-spiegel (Den Haag 1634) 149-151.
- F.D.O. Obreen, Archief voor Nederlandsche kunstgeschiedenis: verzameling van meerendeels onuitgegeven berichten en mededeelingen betreffende Nederlandsche schilders, plaatsnijders, beeldhouwers, bouwmeesters 4 (Rotterdam 1881-1882) 130; 5 (Rotterdam 1882-1883) 155.
- W. Bernt, Die niederländische Maler des 17. Jahrhunderts, 2 (München 1969) nr. 628.
- E. Buijsen [e.a.], Haagse schilders in de Gouden Eeuw. Het Hoogsteder lexicon van alle schilders werkzaam in Den Haag 1600-1700 (Den Haag 1998) 321.
Illustratie
Berglandschap met reizigers bij een waterval, doek, 33 x 43 cm, toegeschreven aan Catharina Knibbergen, veiling Amsterdam, Sotheby's 6-5-1997, nr. 51.
Auteur: Marloes Huiskamp
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.