© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Marloes Huiskamp, Cuyck, Carolina Petronella van, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/PetronellaCuyck [13/01/2014]
CUYCK, Carolina Petronella van (ged. Den Haag 6-11-1749 – gest. na 1796), amateur-miniatuurschilderes en -tekenares. Dochter van Pieter Johannes van Cuyck de Jonge (1720-1787), schilder, tekenaar en auteur, en Catharina du Bois (gest. 1776), amateur-stillevenschilderes. Petronella van Cuyck trouwde op 3-5-1778 in Den Haag met Pieter de Mey (1752-1795/96), advocaat. Uit dit huwelijk werden 4 dochters en 1 zoon geboren.
Carolina Petronella van Cuyck werd in 1749 te Den Haag geboren in een rooms-katholieke schildersfamilie van stand. Voorzover bekend was zij het tweede kind. Een eerder (1745) geboren broertje was als zuigeling gestorven. In 1755 volgde nog een zusje, over wie niets bekend is. Petronella’s vader, Pieter van Cuyck de Jonge, en haar grootvader, oom en tante, allen van vaderszijde, waren schilders, tekenaars en graveurs. Ook haar moeder, Catharina du Bois, was een verdienstelijk schilderes.
De belangrijkste bron van informatie over Petronella van Cuyck als schilderes is het archief van het Haagse kunstenaarsgenootschap Pictura, waarin onder meer Pieter Terwestens manuscript Register […] der confreriekamer te vinden is. Hierin meldt Terwesten dat Petronella ‘van jongs af een bijzondere lust en geneigdheid’ tot de kunst toonde en dat zij hierin werd onderwezen door haar vader en door haar oom Karel van Cuyck (1724-?). Zij legde zich toe op het schilderen van gestoffeerde landschappen in miniatuur en het tekenen in crayon van historiën en portretten, die zij ‘van tijd tot tijd uit kunstliefde tot der zelver vermaak’ maakte (Terwesten, 100). Ze was dus een dilettante.
Behalve origineel werk maakte Petronella van Cuyck ook kopieën in crayon. Een ervan noemt Terwesten expliciet: een levensgrote kopie naar een portret van de schilder Coenraad Roepel, gemaakt door Richard Bleek. Uit het archief van Pictura blijkt dat een neef van Roepel in 1776 de Kamer zo’n kopie had beloofd. Mogelijk heeft hij Petronella gevraagd de pastelkopie te maken die hij de confrerie in februari 1777 schonk. De regenten van de Kamer vonden het portret, door Petronella aan Pictura opgedragen, ‘in alle delen zeer goed en kunstig gecrayonneerd’. De kunstenares werd uitgenodigd naar de Kamer, waar zij op 25 maart 1777 in aanwezigheid van haar oom Karel en tante Maria van Cuyck officieel werd erkend als ‘meesteresse der nobele teken en schilderkunst’ en benoemd tot erelid van de Kamer (gecit. naar Bredius, 182). Daarna kreeg zij de grote orde van Pictura omgehangen en ontving zij de bijbehorende akte.
Op 3 mei 1778 trouwde Petronella van Cuyck in de waalse kerk in Den Haag met de advocaat Pieter de Mey. Wellicht waren zij familie van elkaar, aangezien hun moeders beiden de achternaam Du Bois droegen. Voor haar huwelijk stapte de van huis uit katholieke Petronella over naar de gereformeerde kerk. De vier dochters en de zoon van het paar zouden in de waalse kerk worden gedoopt. De zoon stierf als zuigeling, terwijl ten minste één van de dochters de volwassen leeftijd bereikte.
Uit de door J.G. van Oldenbarnevelt in 1789 gepubliceerde biografie van de vader van Petronella van Cuyk blijkt dat zij haar vaders nalatenschap beheerde. Van Oldenbarnevelt had toestemming gevraagd om diens aantekeningen over Texel te mogen uitgeven, waarop hem door het echtpaar De Mey-van Cuyck de betreffende aantekeningen en ‘enige van de daar toe behorende tekeningen’ ter beschikking gesteld waren.
In 1795 werd Petronella’s echtgenoot benoemd tot raadsheer bij het Hof van Holland, maar hij overleed enkele maanden later. Waar en wanneer Carolina Petronella van Cuyck stierf is onbekend, maar in ieder geval na haar man. Volgens Scheen en Saur overleed zij waarschijnlijk na 1813 in Brussel.
Naslagwerken
Van der Aa; Kramm; Lexicon Noord-Nederlandse kunstenaressen; Petteys; Regt; Saur; Scheen; Thieme; Wurzbach.
Archivalia
- Haags Gemeentearchief: DTB, Dopen, inv. nr. 349 (RK Kerk Casuariestraat), p. 76 [Carolina Petronella van Cuyck; haar broer en zus in de doopboeken van dezelfde kerk]; inv. nr. 311 (Waalse Kerk), p. 147, 181, 198, 218, 252 [doop kinderen Carolina Petronella en Pieter]. DTB, Trouwen, Leggers van ondertrouw, inv. nr. 766, p. 198 [otr. Carolina Petronella en Pieter, 19-4-1778]; inv. nr. 315 (Trouwboeken Waalse Kerk), p. 210 [otr. en huwelijk Carolina Petronella en Pieter, resp. 19-4 en 3-5-1778]. Registers van de graven in de Kloosterkerk [betr. familiegraf en begrafenissen familie Van Cuyck] [zie Van der Muelen, 29-30]. Archief Confrerie Pictura en Tekenacademie, ms. van P. Terwesten, Register off Aanteekeninge zo van de deekens, hoofdluijden en secretarissen der kunst-confrerie kamer van Pictura (Den Haag 1776 met aanvullingen tot 1809) 100-101 [fotokopie bij Rijksdienst voor Kunsthistorische Documentatie, Den Haag]; notulen van Pictura [over het portret van Roepel en de huldiging van Carolina Petronella] [zie Bredius; Obreen].
- Regionaal Archief, Alkmaar: DTB Alkmaar, inv. nr. 14 [doop Pieter de Mey, 4-5-1752].
Literatuur
- Brieven over Texel en de naby-gelegen eilanden; uit de aantekeningen van […] Pieter van Cuyck, J.G. van Oldenbarnevelt, gen. Tullingh ed. [1789] (Den Haag 1969; herdr. van ed. 1789) V-VI.
- J.C. van der Muelen, ‘De registers der graven in de Kloosterkerk te ’s-Gravenhage (vervolg)’, Algemeen Nederlandsch Familieblad 4 (1887) 29-36, aldaar 29-30.
- F.D.O. Obreen, Archief voor Nederlandsche kunstgeschiedenis. Verzameling van meerendeels onuitgegeven berichten en mededeelingen betreffende Nederlandsche schilders, plaatsnijders, beeldhouwers, bouwmeesters, deel 4 (Rotterdam 1881-1882) 208.
- A. Bredius, ‘Extract uit de notulen der Confrerie van Pictura te ’s-Gravenhage, gehouden door Pieter Terwesten’, Oud-Holland 19 (1901) 169-192, aldaar 181-183.
- G.Chr. Kok, In dienst van het recht. Uit de geschiedenis van het Gerechtshof ’s-Gravenhage (Hilversum 2005) 274.
Auteur: Marloes Huiskamp
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.