© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Soest, Maria van, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Soest [13/01/2014]
SOEST, Maria van, vooral bekend van Maria van Wieringen (geb. Eibergen 30-6-1842 – gest. Mijdrecht 17-2-1932), weldoenster. Dochter van Gerrit Jan van Soest, gemeenteontvanger, en Maria Geertruida Woudenberg. Maria van Soest trouwde op 23-6-1875 met Klaas van Wieringen (1838-1910), veenbaas, grootgrondbezitter en turfschipper. Dit huwelijk bleef kinderloos.
Maria van Soest werd in 1842 in Eibergen (Achterhoek) geboren. Op haar 32ste trouwde ze met Klaas van Wieringen. De Van Wieringens zaten in de turfhandel en waren betrokken bij de drooglegging van de polder Groot-Mijdrecht, waarmee de familie een kapitaal vergaarde. Na de dood van haar echtgenoot erfde ‘Mevrouw van Wieringen’, zoals zij in het dorp genoemd werd, dan ook een behoorlijk vermogen.
Maria van Wieringen maakte veel werk van het beheer van haar mans nalatenschap. Samen met haar koetsier inspecteerde zij regelmatig de twaalf boerderijen die zij in bezit had. In de winter verruilde zij haar koetsje voor een arreslee. Als haar pachters de pachtsom niet konden opbrengen, schold zij hen deze geheel of ten dele kwijt. Wanneer een van haar dienstbodes trouwde, kreeg deze een flink bedrag mee voor de uitzet. Op Nieuwjaarsdag kwamen mensen uit het dorp langs om haar hun nieuwjaarswensen over te brengen. Mevrouw van Wieringen zette dan twee emmers klaar, één met guldens en één met rijksdaalders. Mensen voor wie de weduwe sympathie had kregen een rijksdaalder, de anderen een gulden.
Ook de plaatselijke muziekvereniging Vooruitgang Is Ons Streven (VIOS) werd door Maria van Wieringen gesteund, met jaarlijkse schenkingen, reiskostenvergoedingen en nieuwe muziekinstrumenten. Daar wilde zij wel wat voor terug: het VIOS trad ieder jaar met haar verjaardag op in haar tuin. De Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen kon op een flinke financiële bijdrage rekenen en het Nutsgebouw is voor een groot gedeelte door haar betaald. Vanwege ’t Nut werd Maria van Wieringen voorzitter van een nieuwe bewaarschool in Mijdrecht, die zij van vele giften voorzag. Ter gelegenheid van de Sinterklaasviering ging zij naar Utrecht of Amsterdam om voor de kinderen van de school persoonlijk cadeaus uit te zoeken.
Op 89-jarige leeftijd overleed Maria van Wieringen. Zij was niet bijzonder religieus, maar toch (of juist daarom) kregen de hervormde, de gereformeerde en de katholieke kerk bij haar overlijden elk duizend gulden. Mensen die haar trouw hadden gediend kregen een legaat waar zij een huisje van konden laten bouwen. De pachters konden voor een klein bedrag de boerderij en de daarbij behorende grond overnemen.
Maria van Wieringen was goedgeefs en betrokken bij het dorp, maar eiste ook gehoorzaamheid en onderdanigheid van de ontvangers. Als zij iemand niet mocht, liet zij dat duidelijk merken. Dat was het geval bij de eigenaar van een koekjesfabriek uit het dorp, die zich had laten ontvallen dat hij na haar dood haar villa wilde kopen. Dat bracht Maria van Wieringen ertoe om in haar testament de merkwaardige clausule op te laten nemen dat haar huis tot tien jaar na haar overlijden onbewoond moest blijven en vervolgens afgebroken moest worden. Dit zou inderdaad gebeuren: in 1942 maakte de villa plaats voor een verzorgingstehuis. Haar naam leeft op deze plek nog steeds voort: het plein voor het tehuis heet Mevrouw van Wieringenplein.
Naslagwerken
Utrechtse Biografieën.
Archivalia
Zie: J.A. Frankenhuizen, ‘Mevrouw van Wieringen’, in: Utrechtse biografieën (Utrecht 2001) 172-176.
Literatuur
- F.J. de Wit, ‘Mevrouw van Wieringen. Een sociaal bewogen dame en haar statige woning in Mijdrecht’, De Proosdijkoerier 11 (1996) nr. 4, 25-29.
- J.A. Frankenhuizen, ‘Over een kinderbewaarplaats in Mijdrecht en een fanfarecorps. Geschiedenis van de ‘Nuts-bewaarschool’ c.q. de ‘bewaarschool van mevrouw Van Wieringen’ te Mijdrecht over de periode 1884-1931 en het gebruik van de school in de avonduren als oefenlokaal door fanfarekorps ‘Vooruitgang Is Ons Streven’ (VIOS)’, De Proosdijkoerier 16 (2000) nr. 1, 14-27.
- J.A. Frankenhuizen, ‘Maria van Soest (mevr. Van Wieringen), huishoudster en weldoenster. Biografie van mevrouw Van Wieringen (1842-1932), wier in Mijdrecht doorgebrachte leven in het teken stond van weldoen’, De Proosdijkoerier (2001) nr. 1, p. 22-24.
- P.D. Meijer en A.M.L. van Wieringen, Van Wieringen in Rijnland (Schoorl 2005).
Illustratie
Het Mevrouw Van Wieringenplein in Mijdrecht. Foto: A.M.L. van Wieringen.
Redactie
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.