© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Teelinck, Cornelia Eeuwoutsdr., in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Teelinck [13/01/2014]
TEELINCK, Cornelia Eeuwoutsdr. (geb. Zierikzee 1554 – gest. Middelburg voor 21-1-1577), schrijfster en dichteres. Dochter van Eewoud Teelinck (gest. 1561), bierbrouwer, schepen van Zierikzee, en Helena Willem Jansdr. (gest. 1565). Cornelia Teelinck trouwde in 1575 met Anthonie Limmens (gest. 1577), koopman. Uit dit huwelijk werd 1 dochter geboren.
Cornelia Teelinck werd geboren als jongste van vier kinderen – een zoon en drie dochters – in een voorname familie van Zierikzee. Het moet een ontwikkeld milieu zijn geweest, want haar vader bezat een bibliotheekje met Franse, Latijnse en Duitse boeken. Hij was in 1555 en van 1557 tot 1561 schepen van Zierikzee en liet bij zijn dood in 1561 een vermogen van 7.150 gulden na en een huis aan de noordzijde van de Haven. In zijn nalatenschap bevonden zich ook heiligenbeelden en een crucifix (Op ’t Hof, 26). Daaruit kan worden opgemaakt dat de ouders katholiek waren. Alle kinderen, dus ook Cornelia, gingen in de jaren 1570 over tot het gereformeerde geloof. Cornelia’s broer Joost (1543-1596) was van 1574 tot 1576 en in 1577 burgemeester van de stad. Zijn zoon Willem (1579-1629) zou als piëtistisch predikant naam maken.
Rond 1573, dus op haar negentiende, schreef Cornelia Teelinck een geloofsbelijdenis die zij aan de kerkeraad van Zierikzee voorlegde met het verzoek om toelating tot het avondmaal. Haar zus Susanna (1551-1625) gaf deze belijdenis in 1607 postuum uit omdat er veel vraag was naar een afschrift. Ze voorzag het boekje – het bevat nog geen vijftig pagina’s – van een woord vooraf met daarin een summiere levensbeschrijving: Cornelia trouwde twee jaar na haar belijdenis met een ‘zeer vroom en godzalige jongeman’: Anthonie Limmens (ook: Lammers, Lumers), koopman uit Antwerpen. Het echtpaar woonde in Antwerpen, waar haar man al na twee jaar stierf. Cornelia schreef enkele liedekens op zijn dood en stierf zelf vijf weken later, in de leeftijd van omtrent 23 jaar. Cornelia was op dat moment in Middelburg, waar in de zomer van 1576 haar zus Susanna trouwde met dominee Johannes Boreel. Haar dochtertje Katrijnken, één jaar oud, werd blijkens het archief van de Weeskamer van Zierikzee op 21 januari 1577 teruggebracht naar haar familie in Zierikzee.
Het bundeltje van Cornelia Teelinck moet gretig aftrek hebben gevonden: in 1625 verscheen de vijfde druk. Dit is het enige exemplaar dat in een Nederlandse bibliotheek – die van de Universiteit van Leiden – is te vinden. Als een vroege vertolkster van de gereformeerde geloofsovertuiging heeft ze een opmerkelijke plaats verworven in de letterkundige en biografische naslagwerken: al is er maar één postuum bundeltje van haar bekend, toch is ze opgenomen in elf lexica.
Naslagwerken
Van der Aa; BLGNP; Glasius; Kobus/De Rivecourt; Lauwerkrans; Nagtglas; NBAC; Paquot; Regt; Rue I; Verwoert.
Archivalia
Centraal Bureau voor Genealogie, Den Haag: Collectie NL Bloys van Treslong B, dossier Teelinck.
Gemeentearchief Schouwen Duiveland: Weeskamer Zierikzee, inv. nr. 2631.
Publicatie
Een corte belijdenisse des geloofs, voormaals schriftelijck overghegeven den kercken-raadt binnen Ziericzee door Cornelia Eeuwout Teelinxdochter […] midsgaders sommige andere leersame ende stichtelijcke stucxkens (vijfde druk; Amsterdam 1625).
Literatuur
- P.D. de Vos, De vroedschap van Zierikzee van de tweede helft der 16de eeuw tot 1795 (Middelburg 1931) 116-123.
- P.J. Meertens, ‘Cornelia Teelinck’, Nederlandsch Archief Kerkgeschiedenis 28 (1936) 209-211.
- Annelies de Jeu, ’t Spoor der dichteressen. Netwerken en publicatiemogelijkheden van schrijvende vrouwen in de Republiek (1600-1750) (Hilversum 2000) 244-245.
- W.J. op ’t Hof, Willem Teellinck (1579-1629). Leven, geschriften en invloed (Kampen 2008) 26-32.
Redactie (met dank aan mevrouw C.E. Heyning)
Biografienummer in 1001 Vrouwen: 165
laatst gewijzigd: 13/01/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.