© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Marloes Huiskamp, Withoos, Maria, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/WithoosMaria [30/09/2014]
WITHOOS, Maria (ged. Amersfoort 8-5-1663 – gest. Hoorn? na 1699), schilderes van stillevens en landschappen. Dochter van Matthias Withoos (1627-1703), schilder, en Wendelina van Hoorn (1618-ca. 1680). Maria Withoos trouwde (1) ca. 1695? in Hoorn met Johannes Brickely; (2) op 2-8-1698 in Hoorn met Dirck Knijp. Uit beide huwelijken werd 1 zoon geboren.
Maria Withoos werd in 1663 geboren als dochter van de succesvolle schilder
Matthias Withoos en de welgestelde Wendelina van Hoorn. Zij was het zesde kind
in een gezin van vier jongens en vier meisjes (waarschijnlijk stierf de jongste
broer jong). Het gezin woonde aanvankelijk in Amersfoort, maar toen in 1672 het
Franse leger de omgeving onveilig maakte, vestigde Matthias zich met vrouw en
kinderen in de Proofsteeg in Hoorn, ‘te meer nog om dat hij vier dochters
hadde, en geen gevaar daar omtrent wilde afwachten’ (Houbraken ,187).
Maria Withoos trouwde er met Johannes Brickely en na diens dood met Dirck
Knijp. Uit het eerste huwelijk werd zoon Johannes geboren (1696), uit het
tweede zoon Mattias (1699). Op 6 juni 1694 vertegenwoordigde Maria met haar
zuster Alida de rest van de familie voor een Amsterdamse notaris in verband met
een nalatenschap (Heijenga-Klomp, 129).
Veel meer is er niet bekend over het leven van Maria Withoos. Wel staat vast dat zij door haar vader werd opgeleid in het schildersvak, net als haar bekendere zus Alida en haar broers Pieter, Johannes en Franchois. Ook zij schilderde vooral stillevens en landschappen. In een achttiende-eeuwse veilingcatalogus wordt zij genoemd als maakster van ‘twee stuks hofgezichten met antieke vazen, fruit en bloemen gestoffeerd, helder gepenseeld’ en in de negentiende eeuw wordt een enkele keer een bloemstilleven van haar hand in een veilingcatalogus vermeld. Tegenwoordig is niet veel werk van Maria Withoos meer bekend. In een doctoraalscriptie uit 1990 schrijft M. Schepper acht schilderijen aan haar toe, waarvan er slechts één voluit is gesigneerd: een voorstelling van een vaas met bloemen, aanwezig in een particuliere Engelse collectie (1928). Omdat Maria dezelfde initialen had als haar vader, is het mogelijk dat zich onder de aan hem toegeschreven schilderijen werk van haar bevindt.
Waar en wanneer Maria Withoos stierf, is niet bekend.
Naslagwerken
Lexicon Noord-Nederlandse kunstenaressen; Thieme [onder Matthias Withoos]; Willigen/Meijer; Wurzbach [onder Matthias Withoos].
Archivalia
Westfries Archief, Hoorn: toegangsnr. 1702, DTB Hoorn, inv.nr. 9, Dopen, d.d. 17-4-1696 [zoon Johannes Brickeleij]; d.d. 17-05-1699 [zoon Mattias Kniep]; inv.nr. 67, Trouwen, fol. 206a, d.d. 17-08-1698 [huwelijk Marijtje Withoos en Dirck Knijp].Literatuur
- Catalogus van een fraay kabinet schilderyen [bezit Jan Wubbels], veilingcatalogus Amsterdam (Van der Schleij e.a.) 16-7-1792 e.v. (Lugt nr. 4938) 74, nr. 406.
- Catalogus van een verzameling schilderijen, veilingcatalogus, Amsterdam (Van Campen) 2-8-1828 (Lugt nr. 1817) 19, nr. 138.
- R. Warner en S. Segal, Dutch and Flemish flower and fruit painters of the XVIIth and XVIIIth centuries (Amsterdam 1975) 236-237.
- A.W. Withoos, De 17e-eeuwse schildersfamilie Withoos van Amersfoort en Hoorn (Amsterdam 1984) nr. 406, 411/412.
- M. Schepper, Matthias Withoos, een veelzijdig talent (z.p. 1990) 10-11, 67-69 [ongepubl. doctoraalscriptie K.U. Nijmegen].
- J.H.M. Putman en H.A. Burgman-Feenstra, Dopen Gereformeerde Gemeente Amersfoort, 1579-1811 (Hollandse Rading 1992) 627.
- A.W. Withoos, Parenteel van de families Withoos: speciale en herziene uitgave (Eindhoven 1998-1999) 3, 4.
- L. Missel, De wereld van Alida Withoos. Een webtentoonstelling (Wageningen 2000). URL: www.library.wur.nl [laatst geraadpleegd: maart 2010].
- M.W. Heijenga-Klomp, ‘Matthias Withoos (ca. 1627-1703) en zijn kinderen. Een Amersfoortse schildersfamilie’, Flehite (2005) 108-131, aldaar 118, 119, 121, 129, 130.
Illustratie
Vaas met bloemen (particuliere Engelse collectie).
Auteur: Marloes Huiskamp
laatst gewijzigd: 30/09/2014
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.