De dataportal van alle in de Nederlandse archiefinstellingen bewaarde charters

‘Charter’ is de archiefterm voor een afzonderlijk stuk perkament of papier, waarop door een daartoe bevoegd persoon een rechtshandeling of rechtstoestand bekend wordt gemaakt; het stuk heeft rechtsgeldigheid door de in- en uitwendige diplomatische kenmerken, zoals tekstredactie, opmaak, zegel of notarissignet. Het kan daarmee dienen als bewijs van de erin vermelde rechtshandeling of rechtstoestand. Historici gebruiken voor een dergelijk stuk de term ‘originele oorkonde’, juristen de term ‘akte’. Hier zullen we de archivistische term ‘charter’ aanhouden.

Charters vormen een uiterst belangrijke bron voor onze kennis van de middeleeuwse geschiedenis. Dat komt in de eerste plaats door de grote aantallen waarin ze zijn overgeleverd: alleen al op het grondgebied van de huidige Nederlanden zijn er tienduizenden uitgevaardigd, en zij zijn over het algemeen zorgvuldig bewaard, vanwege hun status als rechtsgeldige bewijsstukken van rechten of bezittingen. Bovendien vormen zij als juridische documenten een betrouwbare kennisbron; de in een charter genoemde rechtshandelingen, plaatsen en personen weerspiegelen in principe de toenmalige realiteit. Voorts passeren in charters vrijwel alle aspecten van de maatschappij de revue; op basis van deze stukken kunnen politieke, sociale, economische en kerkelijke ontwikkelingen worden onderzocht, kunnen familiegeschiedenissen of topografische omstandigheden worden gereconstrueerd, dat alles zowel lokaal als in een breder verband, zowel als momentopname of over langere tijd. Bijkomend voordeel is dat charters in principe op de dag nauwkeurig gedateerd zijn. Daarom is DCN is het bij uitstek het startpunt bij vrijwel elk onderzoek betreffende de Nederlandse Middeleeuwen.

In het portaal kan full-text worden gezocht in de circa 170.000 records met charterbeschrijvingen. Bij opgave van twee zoektermen worden de records gevonden waarin beide voorkomen. Ook kan de periode waarin wordt gezocht worden begrensd met een begin en/of eindjaar.